Zeev Lavie: Bölgenin refahı için birlikte önemli bir rol oynayabiliriz

Elif KARACA

İsrail Ticaret Odaları Federasyonu Dış İlişkiler Direktörü Zeev Lavie, iki ülke arasında son dönemde görülen pozitif gelişmelerin devam etmesini ve zaten iyi olan iş ilişkilerine katkıda bulunmasını beklediklerini söyledi. Lavie iki ülkenin iş dünyası arasında siyasetten bağımsız olarak geçmişten bu yana sıkı bağlar bulunduğunu hatırlatarak İsrail ve Türkiye arasındaki tcaretin özellikle son 10 yılda istikrarlı biçimde arttığını ifade etti. DÜNYA’nın sorularını yanıtlayan Lavie, İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog’un bugün başlayacak ve iki gün sürecek ziyaretinin, hükümetler arasında karşılıklı ekonomik ilişkilerin artmasına yardımcı olacak olumlu bir diyalog başlatacağını belirtti. Lavie, “İki ülkenin özel sektörlerinin uzun yıllardır güçlü bir işleyiş içinde olmasına rağmen, hükümetler birlikte çalıştığında bunun ekonomik ve ticari ilişkilere de kesinlikle olumlu yönde yansıyacağını biliyoruz” dedi. Lavie, doğalgaz konusunda bölgesel işbirliği yapılmasının bütün komşu ülkelere katkı sağlayacağını, İsrail ile Türkiye arasındaki ekonomik ilişkileri de derinleştireceğinin de altını çizdi.

Lavie “İsrail ve Türkiye’nin bölgemizin refahında birlikte önemli bir rol oynayabileceğine inanıyoruz” diye konuştu. Lavie, İsrail’de girişim sermayesi tarafında, şu anda piyasada çok fazla para bulunduğunu, İsrail şirketlerinin Türkiye pazarında kendilerine sadece yatırımda değil, aynı zamanda pazara açılmada da yardımcı olabilecek yerel ortaklar, büyük yerel şirketler aradıklarına da dikkati çekti.

ŞİRKETLER NE OLURSA OLSUN İŞ YAPMAYA DEVAM ETTİ

İsrail Ticaret Odaları Federasyonu Dış İlişkiler Direktörü Zeev Lavie, sorularımızı şöyle yanıtladı:

İsrail ve Türkiye hükümetleri arasında son dönemdeki yakın temaslar dikkat çekici. Cumhurbaşkanı Herzog’un ziyaretinin ikili ilişkilere ne gibi etkileri olur?

İsrail ve Türkiye hükümetleri arasında güçlü ve olumlu ilişkilerin özel sektörün kendi büyüme ve gelişme çabalarına katkıda bulunduğuna inanıyoruz, ancak iki ülkenin iş dünyası arasında siyasetten bağımsız olarak geçmişten bu yana sıkı bağlar var ve şirketler ne olursa olsun iş yapmaya devam etmiştir. Hükümetlerimiz arasında son dönemde yaşanan olumlu gelişmelerin devam edeceğine ve ticari ilişkilerimize katkı sağlayacağına inanıyoruz. Herzog’un ziyaretinin, hükümetlerimiz arasında karşılıklı ekonomik ilişkilerin artmasına yardımcı olacak olumlu bir diyalog başlatacağını düşünüyoruz. İsrail ve Türkiye özel sektörlerinin uzun yıllardır güçlü bir işleyiş içinde olmasına rağmen, hükümetler de birlikte çalıştığında bunun ekonomik ve ticari ilişkileri kesinlikle olumlu yönde etkileyebileceğini biliyoruz. Herzog’un ziyareti, iki ülkenin iş dünyası arasında halihazırda güçlü olan bağların daha da iyi bir noktaya ulaşmasını sağlayacaktır.

İSRAİL’DE GİRİŞİM SERMAYESİ TARAFINDA BÜYÜK PARALAR VAR

Önümüzdeki dönemde daha fazla ekonomik işbirliği için hangi alanlar ön planda olabilir?

Önümüzdeki dönemde iki ülke arasındaki ticarette ağırlıklı olarak Türkiye’den İsrail’e gıda ürünleri, çeşitli ham maddeler, kimyasallar, inşaat malzemeleri, otomotiv, mobilya ve benzeri ürünlerin ihraç edildiğini görebiliriz. İsrail tarafında ise yenilenebilir enerji, fintec, inşaat teknolojisi, su ve tarım teknolojileri başta olmak üzere birçok alanda iş ortaklıkları söz konusu olabilir. Teknoloji yatırımları açısından İsrail, kişi başına girişim sermayesi yatırımında bir numaralı ülke konumunda ve Türkiye pazarında ciddi şekilde stratejik ortaklar arayan İsrailli şirketler var. Türk şirketlerine yatırım yapılabilecek alanlar daha çok enerji, altyapı, inşaat ve gayrimenkul olarak öne çıkıyor. İsrail’de girişim sermayesi tarafında, şu anda piyasada çok fazla para var. İsrail şirketleri, Türkiye pazarında kendilerine sadece yatırımda değil, aynı zamanda pazara açılmada da yardımcı olabilecek yerel ortaklar, büyük yerel şirketler arıyorlar.

İKİ ÜLKE ARASINDA GÜÇLÜ BİR SİNERJİDEN SÖZ EDEBİLİRİZ

Karşılıklı ticaretteki mevcut durumu ve önümüzdeki dönem için neler beklenebileceğini nasıl özetlersiniz?

İsrail ile Türkiye arasındaki ticaret son 10 yılda sürekli olarak arttı. İki ülke arasında rekabetten ziyade daha çok güçlü bir sinerjiden söz edebiliriz. Türkiye, bol kaynaklara, gelişmiş sanayiye ve geniş bir pazara sahip devasa bir ülke. İsrail ise inovasyon ve girişimcilikte Silikon Valisi’nden sonra dünyada ikinci sırada ve bir startup ülkesi olarak kabul ediliyor. Tüm bu yenilikçi teknoloji çözümleri dünya çapındaki şirketler tarafından aranan özellikler. Türk iş dünyası İsrailli startup’larla ortaklıklar yoluyla kesinlikle önemli bir değer yaratabilirler. Ayrıca İsrail büyüyen ve 2050 yılına kadar nüfusunu ikiye katlayacak olan, güçlü bir satın alma gücü ve kişi başına düşen GSYİH ile Türkiye için büyük bir ihracat destinasyonu olabilir.

Yakın ticari işbirlikleri olan İsrail ve Türkiye, sizce Akdeniz gazı için de işbirliği yapmayı başarabilecek mi?

Doğalgaz konusunda bölgesel işbirliğinin tüm komşu ülkelere fayda sağlamasını ve Türkiye ile İsrail arasındaki ekonomik bağları derinleştirmesini bekliyoruz. İsrail ve Türkiye’nin bölgemizin refahında birlikte çok önemli bir rol oynayabileceğine inanıyoruz.

On yıldan uzun sürenin ardından cumhurbaşkanı düzeyinde ilk ziyaret

İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog ile Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan arasında bugün gerçekleştirilecek görüşme, Türkiye'nin yıllardır sorun yaşadığı bölge ülkeleriyle ilişkileri normalleştirme çabalarının son halkası olarak görülüyor. Erdoğan, Herzog'un ziyaretinin "yeni bir dönem" başlatacağını ve iki ülkenin doğalgaz konusunda birlikte çalışabileceğini söyledi. İki ülke arasında enerji nakil hattı kurulması konusu ilk kez 20 yıl önce ele alınmıştı. Akdeniz'den gelecek olan doğalgazın Avrupa'nın Rus gazına bağımlılığını azaltabileceği belirtilirken, Doğu Akdeniz'den Avrupa'ya Türkiye'yi dışarıda tutarak deniz altından bir boru hattının inşa edilmesi planı Ocak ayında ABD'nin endişelerini dile getirmesiyle rafa kaldırılmıştı. Her ne kadar sembolik bir makama sahip olsa da Herzog'un ziyareti iki ülke arasındaki ilişkiler için bir dönüm noktası olma özelliği taşıyor. Herzog, ilişkilerin düzelmesi konusunda somut adımlar atılabilmesi için Başbakan Naftali Bennett'ın onayına ihtiyaç duyacak. İsrail’den bir cumhurbaşkanı Türkiye'yi en son 2007 yılında, başbakan ise 2008 yılında ziyaret ederken, Erdoğan ve Bennett kasım ayında telefonda konuşarak iki ülke arasında yıllar sonra ilk görüşmeyi gerçekleştirmişti.