'Uzak' da ses vermedi

İmam GÜNEŞ

Geçen yıl Temmuz ayında açıklanan Uzak Ülkeler Stratejisi, geçen yıl yüzleri güldürürken, bu yıla rekor düşüşle başladı. Amerika kıtasından ABD, Kanada, Meksika, Brezilya ve Şili, Asya kıtasından Çin, Japonya, Güney Kore, Pakistan, Hindistan, Endonezya, Malezya, Tayland, Filipinler ve Vietnam, Afrika’dan Güney Afrika ile Nijerya ve Okyanusya’dan ise Avustralya’yı baz alan strateji ile geçen yılın son periyodunda ivme kazanan ihracat yüzde 10,1’lik artış ile 29,7 milyar dolar oldu. 18 ülke Türkiye’nin toplam ihracatından yüzde 11,7’lik pay aldı. Bu yıl ise 18 ülkeye yapılan ihracat yüzde 22,7’lik düşüşle 7,8 milyar dolar seviyesinde oldu. Toplam ihracattan alınan pay da düşüş göstererek yüzde 9,4’e geriledi.

15 ülkede düşüş, 3 ülkede artış var

Geçen yıl Çin’deki konteyner fiyatların yüksek olmasıyla rekabet avantajı kazanan ihracatçılar, ilgili ülkelere ihracatını artırırken, bu yıl ise konteynerdeki avantajını Çin’e kaptırdı. Aynı zaman yükselen enerji fiyatları ve döviz kurunun yatay seyretmesinin olumsuz etkilerini yaşayan ihracatçılar bu ülkelere ihracat yapmakta geçen yılın gerisinde kaldı. 18 hedef ülkeden sadece Japonya, Meksika ve Vietnam’da ihracat artışı sağlandı. Türkiye’nin strateji kapsamındaki en büyük üç ihracat pazarı olan ABD, Kanada ve Çin’de sert düşüşler görüldü. ABD’de yüzde 22,2’lik, Kanada’da yüzde 45’lik, Çin’de ise yüzde 12,1’lik düşüş oldu.

Uzak Ülkeler Stratejisi kapsamında Ticaret Bakanlığı koordinasyonunda Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) ve ihracatçı birlikleri organizasyonu ile hedef ülkelerin yanı sıra, bakanlıkla koordineli olarak öncelikli seçilen diğer uzak ülkelere de etkinlikler yapılıyor.

EKONOMİ’ye uzak ülkeleri değerlendiren ihracatçılar da stratejide bir takım eksikliklerin olduğunu, teşviklerin güncellenmesi gerektiğini söyledi.

Uzak ülkelerdeki ihracat düşüşün temel nedeninin lojistik olduğuna dikkat çeken İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) Başkanı Çetin Tecdelioğlu, konteyner fiyatlarının yükselişinin fiyatları artırdığını söyledi. Geçen yıl Çin’de yüksek konteyner fiyatları olduğunu, bunun avantajını iyi kullandıklarını kaydeden Tecdelioğlu, “Çin’deki konteyner fiyatları düşünce makas kapandı. Uzak ülkelerde bölgesel ticaret kümeleri var. Türkiye’nin buralarda yer alması ve STA imzalanması gerekiyor. Latin Amerika, Amerika ve Uzakdoğu’da çalışmalar yapmamız lazım. İDDMİB olarak ihracatımızın yol haritası ile ilgili yeni bir sayfa açmaya hazırlanıyoruz. Aktif satış pazarlama yöntemlerini geliştirerek, katma değerli üretimi artıracak pr ojelerimiz var. Her bir sektörün bu ülkelerde ihtiyaç ve beklentileri farklı. Bunun için derinlemesine çalışmalar gerekiyor. Yeni hükümetimize, Ticaret Bakanlığımıza hazırladığımız çalışmayı sunacağız. STA’ların imzalanması noktasında taleplerimizi ileteceğiz” dedi.

“ABD ve Çin’deki ticaret müşavirlerinin sayıları artırılmalı”

Dünyada talebin daraldığını belirten İstanbul Maden İhracatçıları Birliği Başkanı (İMİB) Rüstem Çetinkaya, “Bütün pazarlarda işler yavaşladı. Dolayısıyla Türkiye’nin toplam ihracatı da yavaşladı. ABD resesyon beklentilerinin, Avrupa’da ise enflasyonun ticarete etkisi büyük oldu. Çin’de yavaşlama var. Bunun yanı sıra, yapılacak organizasyonel işbirliklerini geliştirilmeliyiz. STA’lar artırabilir. Ancak en önemli gördüğümüz konu ticaret müşavirlerinin sayısının artırılması. ABD ve Çin büyük önem taşıyor. ABD’de her eyalette ve Çin’de her kantonda en az bir tane ticaret müşarivimizin olması gerekiyor. Çin’de iş yapma yöntemi çok farklı. Çin, birçok sektörümüz için özel bir pazar olmalı” dedi.

Hedef en az 80 milyar dolar

Ticaret Bakanlığı yaptığı çalışmalar neticesinde, Türkiye’ye 2 bin 500 kilometreden uzak mesafede bulunan, dünyadan ithalatı 60 milyar doların üzerinde olan ve ithalatından aldığımız payın %1’in altında olduğu 18 ülkeyi Uzak Ülkeler Stratejisi kapsamında ticaretin geliştirilmesine yönelik hedef ülkeler olarak belirledi. Strateji kapsamında yer alan 18 ülke için mevcut ihracat destekleri 25 puan artırıldı. Bu ülkelere ihracatın artırılması aynı zamanda ihracat menzilini de büyütecek. Ortalama 3 bin 65 kilometre olan Türkiye’nin ihracat menzilinin dünya ortalaması olan 4 bin 744 kilometrenin üzerine çıkarılması hedefleniyor. Hedef çerçevesinde, dünya ekonomisinin yarısından fazlasını teşkil eden 18 ülkenin ithalatında Türkiye’nin payının ilk aşamada dünya ihracatındaki ortalama payı olan %1’e yükseltilmesi hedefleniyor. Bu hedef, Türkiye’nin ilgili ülkelere 2018- 2020 ortalaması 20 milyar dolar düzeyinde olan ihracatının, dört katına yükseltilerek 80 milyar doların üzerine çıkarılması anlamına geliyor.