Türk döküm sanayi, Avrupa'da ikinci sıraya yükseldi

Barış SEDEF

Günümüzde dünya üzerinde üretilen yaklaşık her 10 üründen 9’unun içinde, en az bir metal döküm ürünü bulunuyor. Otomotivden inşaata, madencilikten havacılığa onlarca sektör için, 1 gramdan hafif veya 300 tondan ağır olabilecek geniş bir yelpazede döküm parçaları üretilebiliyor.                   

Globalde döküm sektörünün son 5 yıllık süreçte, yıllık ortalama büyüme hızı yüzde 1 dolayında gerçekleşti. Bu rakam Türk döküm sanayisinde ise yüzde 6 olarak dikkat çekiyor. Veriler ışığında sektör dünya ortalamasının çok üstünde büyüyor ve bu performansıyla sıralamada da hızlı yükseliyor. Üretim miktarı bakımından Türkiye, geçtiğimiz yıl en yakın rakibi İtalya'nın da önüne geçerek Almanya'nın arkasında Avrupa'nın ikinci büyük döküm üreticisi konumuna yükseldi.               

Özellikle Türk döküm sektörü yükselen bir ivmeyle dünya ortalamasının üzerinde büyüme kaydederken, pandemiye rağmen yatırımlarına da devam etti. Türkiye döküm sanayinin 2019 yılında gerçekleştirdiği 2,3 milyon ton üretim kıymetinin 5,3 milyar Euro olduğu ve bunun 4 milyar Euro’luk kısmının ihraç edilmesi endüstrinin her dönem yatırıma açık olduğunu ortaya koyuyor.    

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) ‘Türkiye'nin ilk 1000 İhracatçısı 2019’ araştırmasında metal döküm sektöründen 26 firmanın; 2019 yılı İSO 500 Büyük Sanayi Kuruluşu listesinde 6, İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu listesinde ise 13 firmanın yer alması sektörün yakaladığı ivmeyi açıkça ifade ediyor. Bugün itibariyle döküm sektöründen toplam 24 kuruluş Ar-Ge merkezi belgesi almış durumda ve Ar-Ge çalışmalarına giderek daha çok önem vermeye başlayan Türkiye metal döküm sanayi, alt sanayi gruplarıyla birlikte toplamda 50 bin kişiye istihdam imkânı sunuyor.  

Pandemiye rağmen işletmeler yatırıma devam etti

Türkiye Döküm Sanayicileri Derneği'nin (TÜDÖKSAD) ayrıca, üyelerinden derlediği verilerde 2020 için planlanan yatırımların beklenen seviyeden düşük olmasına rağmen devam ettiği görülüyor. Bu yıl içerisinde işletmelerin birçoğunun yeni yatırım kararları aldığı ve dünya çapında OEM’lerin ileriye dönük yenilenebilir enerji ve elektrikli araç projelerinin çözüm ortağı olmayı başardığı görülüyor. Türk döküm sektörü, üretim yapısıyla olduğu kadar insan birikimiyle de dünya pazarlarında söz sahibi konumda bulunuyor.

TÜDÖKSAD’ın yönetim kurulu başkanlığını yapan sektörün yüksek deneyime sahip ismi Umur Denizci, aynı zamanda Dünya Dökümcüler Birliği’nin de (WFO) başkanlığını yürütüyor. Dünyanın önde gelen döküm üreticisi ülkelerindeki gelişmeleri yakından takip ettiklerini dile getiren Umur Denizci şöyle konuşuyor: “İçinde bulunduğumuz koşullarda birçok döküm alıcısı sektörde üretim projeksiyonlarına dair belirsizliklerinin sürüyor olması sebebiyle, 2021 için gerçekçi hedefl er koymakta güçlük çekiyor. Ancak, aşı denemelerindeki son gelişmeler, metal döküm sanayinin güçlü yapısı ve teknolojik seviyesiyle ekonomimizdeki son sinyaller doğrultusunda gelecek yıl için umutlarımızı koruyoruz” değerlendirmesinde bulunuyor.    

Gelecek dönemde sektörümüzü etkilemesi beklenen gelişmeler

İlerleyen dönemde, dünya genelinde aşı uygulamalarının belirli bir seviyeye gelmesi ve salgın sürecinin hafifl eme yoluna girmesiyle birlikte sektörün birçok açıdan yapısal dönüşümlere uğratacak kritik konuların tekrar gündeme geleceğini öngördüklerini anlatan Denizci, “Bunların başında endüstri 4.0 ve üretim teknolojilerinin dijitalleşmesi, nitelikli iş gücüne ve mesleki bir eğitim sistemine duyulan ihtiyaç, ticaret savaşları, iklim krizi ve döngüsel ekonomiye geçişle birlikte AB Yeşil Mutabakatının yansımaları geliyor. Sektörümüzün en büyük pazarı AB ile iş birliğine devam edebilmesi için Yeşil Mutabakat kapsamında en fazla değişim ve dönüşüm geçirmesi beklenen demir-çelik, enerji, çimento ve imalat sanayilerindeki düzenlemelerin göz önüne alınması, gelişmelerin takip edilmesi ve oluşturulacak standartlara uyum sağlamak için hızlı adımlar atılması gerekiyor” ifadelerini kullandı.

Stratejik bir öneme sahip

Savunma ve ulaştırma sanayilerine girdi sağlayan olmazsa olmaz sektörlerden biri olan metal döküm Sanayinin, söz konusu sektörlerin döküm ihtiyacında dışa bağımlılığı azaltmak amacı doğrultusunda desteklenmesi ve ilerlemesi, ülke güvenliği ve gelişimi açısından stratejik bir öneme sahip. Bunun bir göstergesi olarak, 2020 Eylül ayında iki firma Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının ‘Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi’ kapsamında yatırım projelerini kabul ettiği 10 Türk firması arasında yer aldı. Öte yandan 3 boyutlu kum yazıcıların prototip ve üretim süreçlerine dahil edilmesi çalışmaları, yeni ve özel alaşımlardan yüksek katma değerli dökümler üretilmesi, işleme yatırımlarının artarak devam etmesi sektör paydaşlarının başarısını gözler önüne seriyor.