Hazır giyimin ‘rahatı’ bozuldu

Yener KARADENİZ

Geçen yıl başlayan salgın ile birlikte tüketicilerin evlere kapanması ve home office çalışma tarzının yaygınlaşması, tüketim tercihlerini de değiştirdi. Söz konusu değişimden hazır giyim sektörü de nasibini aldı ve esneyebilen, rahat kıyafet satışları arttı. Bu da üreticilerin pamuk ve esneyebilme özelliği olan likra gibi hammaddelere olan ihtiyacını artırdı. Ancak gerek yurtdışından gerekse iç piyasada artan talep, likra fiyatlarını artırmakla kalmadı aynı zamanda arz da talebi karşılayamaz duruma geldi. Son 3-4 aylık süreçte likranın kilogram fiyatı 5 dolardan 15 dolara kadar çıkmasının yanı sıra ürün tedarik edilemez duruma geldi.

Üretimi durduranlar var

İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) Başkanı Ahmet Öksüz, hammaddede gerek fiyat gerek arz ile ilgili sıkıntıların devam ettiğini söyledi. Bu kapsamda sektör temsilcilerinin geçtiğimiz haftalarda bakanlık ile bir araya geldiğini ve çözüm önerileri üzerine görüş alışverişinde bulunduklarını aktaran Öksüz, “Pamukta, polyesterde, viskonda ciddi fiyat artışı var. Şimdi likrada büyük sıkıntı yaşanıyor. Üretimi bu nedenle durdurma noktasına gelen şirketler oldu. Likra bütün kumaşların içine giriyor ama Türkiye’de de bir şirket bunu üretiyor. Onun da yeterli üretim yok, yatırımların yapılması lazım. Türkiye’nin şu an en zayıf noktası hammadde konusu. Özellikle elyaf konusunda yurtdışına daha az bağımlı olmamız gerekiyor” diye konuştu.

İlave vergiler kaldırılsın

Hazır Giyim ve Konfeksiyon Meslek Komite Başkanı Şenol Aras, hammaddenin rakip ülkelere satılmasından şikâyetçi olan isimlerden biri. Daha önce polyester ve pamuk ipliğinde yaşanan problemin şimdi likraya sıçradığını anlatan Aras, bunla ilgili yetkililerden taleplerde bulunduklarını belirterek, “Eskiden likra ihtiyacı daha azdı. Salgın ile birlikte insanlar rahat giyime yönelince talep arttı. Şu an ürün bulunamıyor. Bu duruma hızlı bir şekilde çözüm bulunması lazım. Üretim ile ilgili sıkıntı varsa ithalata uygulanan ilave gümrük vergisi bir süreliğine de olsa kaldırılmasını talep ediyoruz. Başka türlü bu işi aşamayacağız” diye konuştu. Aras’ın verdiği bilgilere göre Türkiye’de kumaş üreticilerinin aylık 120 ton likra ihtiyacı bulunuyor. Bu miktarın yarısı Türkiye’deki tek üretici olan Creora tarafından karşılanırken kalanı ise ithal ediliyor. Hali hazırda az da olsa vitrindeki ürünlerin yüzde 70’i likra barındırıyor.

Önlem alınmazsa ihracat yüzde 10 düşer

Bu konuda İstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB), Ticaret Bakanlığı yetkilileri ve Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) ile konuyla ilgili geçtiğimiz haftalarda bir biri ardına görüşmeler gerçekleştirdi. Hali hazırda ihracatın ön izne bağlanmasına ilişkin bir ilerleme gerçekleşmedi. TİM Başkanı İsmail Gülle de geçen hafta düzenlenen İş’te Buluşmalar etkinliğinde yaptığı değerlendirmede hammadde ihracatını engelleme gibi bir şeyin söz konusu olmayacağının mesajını verdi. İHKİB Başkanı Mustafa Gültepe ise ipliğin 1,5 dolarlara satıldığını ancak iç piyasaya verilmesi halinde katma değerli olarak 18 dolara kadar ihracat yapabileceklerini belirtti. Ürünün rakip ülkelere verilmesinin ilerde sıkıntı yaratacağını vurgulayan Gültepe, “Bu da hazır giyimi güçsüz kılıyor. İplik ihracatının gözetim altına alınması ile ilgili talebimizi ilettik. Bu yapılmazsa iplik ithalatındaki ilave gümrük vergisinin bir süreliğine kaldırılması yönünde talepte bulunduk. Bekliyoruz. Çok zaman kaybediliyor bu konu ile ilgili. Hazır giyim güçsüz hale geliyor. Müşteri kaybına bile sebebiyet verecek bir noktaya geliyor. Biz katma değerli bitmiş ürün satmak istiyoruz. Bu sorun çözülmezse hazır giyim ihracatı yüzde 10 düşer” açıklamasında bulundu.

İplik iç piyasaya verildiğibde katma değeri 5 kat artıyor

Yapılan hesaplamalara göre tekstil ipliklerinin kilogram başına ihracat değeri bu yılın ilk 2 ayında 3.3 dolar olarak gerçekleşti. Hazır giyim sektörünün ihracat değeri ise aynı dönemde ortalamada 13,5 doları aştı. Yani iplik hazır giyim sektöründe son ürün halinde satılması durumunda katma değeri 5 kat birden artıyor. Buna rağmen hammadde ihracatı hızla artmaya devam ediyor. Ocak ve şubat döneminde tekstil ve hammaddeleri sektörü ihracatını yüzde 12 artırarak 1,5 milyar dolara çıkarırken, hazır giyim ise deyim yerindeyse yerinde saydı ve 3 milyar dolar olarak gerçekleşti.