Hazır giyimde kapasite ve kârsızlığa dijital çözüm

Yener KARADENİZ

Geçen yılı 23,2 milyar dolar ihracat ile kapatan, bu yıl için ise 23 milyar dolarlık hedef koyan hazır giyim ve konfeksiyon sektörü oyuncuları, dolan kapasiteleri ve düşen kârlılıklarını dijital dönüşümle aşmak için hummalı bir çalışma içinde. Sektörde faaliyet gösteren 40 bin işletmenin çatı kuruluşu olan Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) söz konusu alanda dönüşümü de içeren konular için geçen hafta Ticaret Bakanlığı yetkilileri ile yeniden bir araya geldi.

Bakanlığın hazır giyim ve konfeksiyon sektöründe hangi alanda ne tür çözümlerle ne kadarlık fayda sağlanacağına yönelik anket çalışması başlattığı belirtildi. Sektör temsilcileri yeni yatırımlar ve mevcut tesislerde yapılacak teknolojik dönüşümle mevcut kapasiteyle yüzde 15’e kadar ilave kapasite yaratılabileceğini belirtirken, kârlılığın ise önemli oranda iyileştirilebileceğini dile getirdi. İş insanları, bu kapsamda yapılacak yatırımların geri dönüşünün uzun sürdüğü gerekçesi ile 1-2 yıl ödemesiz 5-6 yıl vadeli kredi talebinde bulundu.

Kârlılık düştü, kapasite doldu

Türkiye hazır giyim ve konfeksiyon sektörü, yaklaşık 40 milyar doları iç piyasa ve 20 milyar doları da ihracat olmak üzere 60 milyar dolarlık bir büyüklüğe sahip. Şubat 2022 verilerine göre sektörde 40 bin işletme bulunuyor ve bu işletmelerde 690 bine yakın da istihdam sağlanıyor. Salgın ile birlikte değişen tedarik zinciri ve artan hammadde ve emtia fiyatları nedeni ile 40 bin üretici şirket bulunmasına rağmen sektörde kapasiteler yüzde 84,1 ile 2020 şubat ayından bu yana en yüksek seviyeye çıkarken kârlılık ise tam tersi oranda hareket etti. TGSD tarafından geçen yıl yapılan araştırmaya göre sektörde kârlılık 2019’dan başlayarak düşen bir grafik çizmiş ve 2018’de 96,8 olan kârlılık endeksi 2020 aralıkta 82,2’ye, 2021 haziran ayında ise 67,65’e kadar düşmüştü.

Hali hazırda kârlılıkta düşüşün devam ettiğini dile getiren sektör temsilcileri, hem kapasite hem de kârlılık ile ilgili sorunları bir nebze olsa da aşmanın yolunun dijital dönüşümden geçtiğini dile getirdi.

Bakanlık ile görüşme gerçekleştirildi

Bu dönüşümü de içeren bir takım sektörel sorunlar ile ilgili olarak geçen hafta TGSD Başkanı Ramazan Kaya ve TGSD Başkan Yardımcısı Tanzer Gözek, Ticaret Bakanı Yardımcısı Ö. Volkan Ağar ve İhracat Genel Müdürlüğü Tekstil ve Konfeksiyon Ürünleri Daire Başkanı Ahmet Onur Öztürk ile bir araya geldi. Söz konusu ziyaret ile ilgili değerlendirmede bulunan TGSD Başkanı Ramazan Kaya, salgından bu yana devam eden hammadde ve emtia fiyatlarının yüzde 100’e yaklaşan oranda arttığını bunun da şirketlerin sermaye ihtiyacını artırdığını kaydetti. Kârlılığın da bu gibi nedenler ile önemli oranda gerilediğini anlatan Kaya, “Rakamlara bakarsanız adetlerimiz artıyor ama birim fiyatlarımız olması gerektiği yerde değil. Hammadde ve emtia fiyatları yüzde 100’e varan oranda artarken bizim birim fiyatlarımız sadece yüzde 10-12 arttı. Sektörde kârsızlık var. Bizim katma değerli mal yapabilmemiz için mutlaka yerinde dijital dönüşüme ihtiyaç var. Yazılımdan tutun 3D yazıcıdan sanal gözlüklere, tabletten dijital ekranlara kadar teknolojik dönüşüm başlatmamız gerekiyor. Bunlarla ilgili de finansmana ihtiyaç var. Bu yatırımların geri dönüşü kısa değil. 1-2 yıl ödemesiz 5-6 yıl vadeli finansman desteğine ihtiyacımız var. Ya da yapacağımız yatırımı vergimizden mahsup yapalım. Bunları bakanlık yetkililerine ilettik. Onların da bu konuda çalışma yaptıklarını söylediler” diye konuştu. Verilen bilgiye göre bakanlık bu kapsamda hazır giyim ve konfeksiyon sektöründe hangi dijital dönüşümde, nelere ihtiyaç var, bu ihtiyaçlar nasıl farklılıklar yaratır gibi birçok başlıkta bir anket çalışması başlatmış. Söz konusu anket çalışmasının sonuçlarına göre de dijital dönüşüme yönelik bir paket gündeme gelecek.

Mevcut kapasite ile yüzde 15 artış sağlanabilir

TOBB Hazır Giyim ve Konfeksiyon Sektör Meclisi Başkanı Şeref Fayat da verimlilik esası ile tüm sektörün tamamiyle dijital dönüşüme ihtiyaç duyduğunu dile getirdi. Üretimi izlemeden satış pazarlamaya kadar her türlü aşamanın dijitale aktarılması gerektiğini belirten Fayat, “Büyük oyuncular bunu yapabiliyor ama orta ve küçük ölçekli ki Türkiye’de bunların sayısı çok daha fazla dijital dönüşüme ayıracak bütçesi yok. Dolayısıyla bunun etki ve ihtiyaç analizinin yapılması, ilgili mercilerin de bu konuda destek vermesi gerekiyor. Bu konuda ne kadar hızlı yol alınırsa verimliliği de o derece artırmış olacağız. Yerinde dijital dönüşüm ile mevcut kapasiteler ile daha fazla ürün üretecek duruma geleceğiz” dedi. Bu konuda kendi şirketinde hayata geçirilen dijital dönüşümün sonuçlarını örnek gösteren Fayat, şöyle konuştu “Şu an kişisel her bir operatörün bile verimliliğini ölçüp her an izleyebiliyoruz. Çalışanlar rakamları elektronik ortamda gördüğünde bir rekabet içine giriyor. Bunu tüm kademelere yaydığımızda verimlilikte yüzde 15- 20’ye varan oranlarda iyileştirmeler gerçekleştirmiş olduk. Bunu mevcut kapasiteler içinde yaptığımız için çok önemsiyoruz. Bu dönüşümün tüm sektör için çok hızlı bir şekilde hem eğitimi hem de finansmanının sağlanması lazım.” Fayat, çok iyi bir dijitalleşme ile tüm sektörde yüzde 15 gibi bir artışın mevcut kapasite ile sağlanabileceğini belirterek, “Bu çok önemli bir oran. Bunu kendi şirketimde çok net gördüm. Bunu tüm sektöre yaydığımızda ilave bir makine yatırımı yapmadan verimliliği artırmış olacağız. Firmanın kapasitesi ile alakalı olmak üzere 10 milyon dolarlık ihracat yapan orta ölçekli bir fi rma birkaç yüz bin dolar ile bu yatırımı yapabilir ve bu dönemde bu meblağ çok önemli bir rakam. O nedenle destek gerekiyor” ifadelerini kullandı.