Kuruyemiş liginde tuzlu fıstık zam lideri

MEHMET HANİFİ GÜLEL / İSTANBUL

Pandemi kuruyemiş fiyatlarını da artırdı. En çok tüketilen kuruyemiş ürünlerinin toptan fiyatları ocak ve şubat ayında normal seyrederken mart ayı itibarıyla yükselişe geçti. Özellikle ithal ürün fiyatlarında artışlar görüldü. Ocak-haziran döneminde fiyatı en çok artan ürün yüzde 94.8 ile tuzlu fıstık oldu. Tuzlu fıstığı yüzde 79.3 ile kabak çekirdeği ve yüzde 45.9 ile kabuklu fıstık takip etti. Kuruyemiş fiyatlarının rekolteye ve ihracat miktarına göre değişkenlik gösterdiğini kaydeden Tüm Kuruyemiş Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği Başkanı Hüsamettin Karaman, iç pazarda da karantina sürecinde çerez tüketimini artırması sebebiyle bahsi geçen ürünlerin bu dönemde tükendiğini söyledi. Piyasada erken biten ürünlerde bazen fiyat artışların olabildiğini ileten Karaman, “Her yıl 30-35 bin ton üretim olan kabak çekirdeği de bu ürünlerden biri. Ürünün dış pazarda da yeterli miktarda olmaması ve ülkemizde son aylarda yaşanan dövizdeki artış ürünün yüksek miktarlarda ihracatına da sebebiyet verdi ve ürün erken tükendi. Eylül ayında hasadı başlayacak olan kabak çekirdeğinde bu yıl ekim alanları yüzde 20 daha fazla oldu. Hava şartlarının uygun gitmesi durumunda 35-42 bin ton ürün çıkabileceği tahmin ediliyor. Yeni sezonda bu üretim artışının fiyatlarda bir rahatlama getirmesini bekliyoruz” dedi.

Kur da arttı, fiyatta

COVID-19 salgınında ay çekirdeği tüketimini artırdığını aktaran Karaman, geçtiğimiz sezon yerli beyaz çekirdeğin üretiminin az olması, bazı yerel ve ulusal marketlerin tamamen yerli çekirdek satışına dönmesi de ürünün erken bitmesine sebep olduğunu söyledi. Karaman, tüketimini ithalat ile karşılanan ceviz, badem, kaju ve hurma gibi ürünlerin fiyatları dolar kurundaki hareketlenmelerden de etkilendiğini bildirdi.

Ay çekirdeğinde gümrük vergisi 750 dolar arttı

Yeni sezonda artan üretim miktarlarıyla fiyatların düşeceğini bildiren Karaman, “Ayrıca yeni sezona kadar iç pazardaki talebi ithalatla karşılayacak olan sektörümüzde, ay çekirdeğinde mayıs ayı itibariyle ithalat gözetim fiyatları 1750 dolar/tondan 2500 dolar/tona yükseltildi. Bu artış, masrafların yükselmesine sebep olmakta ve tüketiciye yansımakta. Ay çekirdeği gibi, yer fıstığı ürününde de mart ayında düşürülen ithalat gözetim fiyatları yeniden kabuklu yer fıstığı için 1900; kabuksuz yer fıstığı için ise 2750 dolara yükseltildi. Bazı yer fıstığı üreticileri ve stokçular da artan gözetim fiyatlarını fırsat bilip elindeki ürünü daha yüksek fiyatlardan piyasaya vermekte veya olası fiyat artışlarına karşı elinde tutuyor. Yer fıstığındaki fiyatların yükselmesinde ve fiyatların belirlenmesinde ve stokçular aktif rol oynuyor. Yeni sezonda yer fıstığında da geçmiş yıllara göre daha yüksek rekolte bekleniyor. Bu durum fiyatlarda bir düşüşe sebep olacak” diye konuştu.

Çin’den yapılan ithalatın durması fiyatları yükseltti

Yurtiçinde yapılan yer fıstığı üretiminin tüketimi karşılayamadığını ve COVID-19 nedeniyle ithalatının da yapılamadığını kaydeden Osmaniye Ticaret Borsası Başkanı Sait Çenet, fıstık fiyatlarının yükselmesinin birinci nedeninin Çin’den ithalatın yapılmaması olduğuru söyledi. İkinci nedenin ise bu yıl yer fıstığı ekim alanının önceki yıla oranla yüzde 20 daha fazla olduğunu aktaran Çenet, çiftçiler tarafından tohum için daha fazla yer fıstığı ayrılması nedeniyle fiyatların arttığını söyledi. Öte yandan ocak ayında toptan yer fıstığı fiyatların 18 ile 19 lira arasında değiştiğini aktaran Çenet, tüketimde arz sıkıntısının yaşanmasından dolayı şu anda 30 lirayı aştığını ifade etti.