Kamu yatırımlarında en yüksek artış yüzde 62,4 ile tarımda
Kamunun geçen yıl 1 trilyon 6 milyar lira olan yatırım harcamaları, 2025 yılında yüzde 43.4 artarak 1 trilyon 444 milyar liraya çıkacak. Yatırım en çok artacağı sektör yüzde 62.4 ile tarım olurken, KİT’lerin yapacağı toplam yatırım tutarı ise 405 milyar lira olarak öngörüldü. En büyük yatırım harcamasını ise 143.2 milyar lira ile TCDD Genel Müdürlüğü yapacak.
Hüseyin Gökçe |HÜSEYİN GÖKÇE / ANKARA
2025 Yılı Yatırım Programının Kabulü ve Uygulanmasına Dair Cumhurbaşkanı Kararı Resmi Gazete’de yayımlandı. Yıl içinde yatırım programına proje alınması, projelerde parametre değişikliği yapılması işlemleri Cumhurbaşkanı onayına sunulacak. Maliyet bedellerindeki yüzde 20’ye kadar iş artışı kaynaklı maliyet değişiklikleri kurum üst yöneticisinin onayıyla karara bağlanabilecek. Aynı şekilde 250 milyon liraya kadar olan ihale edilmemiş projelerdeki yüzde 10 maliyet değişikliği de yine üst yönetici onayına tabi olacak. Programa göre kamu bu yıl 1 trilyon 444 milyar liralık yatırım yapacak. Yatırım tutarı geçen yıla göre yüzde 43.4 oranında artacak. Bunun 1 trilyon 156 milyar lirası devam eden, 268 milyar lirası ise yeni projelerden oluşuyor.
Projeler kapsamında kullanılacak dış kredi tutarı ise 160 milyar 170 milyon lira olarak belirlendi. Dış kaynak geçen yıl 96 milyar lira düzeyindeydi. Başka bir ifade ile kamu yatırımlarında kullanılacak kredi miktarı, geçen yıla göre yüzde 66.4 oranında artmış olacak.
Program kapsamında gerçekleştirilecek yatırımların sektörel dağılımına yönelik karşılaştırmada, geçen yıla göre en yüksek yatırım artışının yüzde 62.4 ile tarımda olduğu gözendi. Bunu yüzde 58.2 ile konut, yüzde 47.2 ile sağlık, yüzde 45.6 ile enerji ve yüzde 44.5 ile eğitim takip etti.
KİT yatırımları yüzde 49.3 artacak
Programa göre KİT yatırımları 2025 yılında yüzde 49.3 artarak 405 milyar liraya çıkacak. Bu kalemde en yüksek tutarlı yatırım 143 milyar lira ile TPAO tarafından gerçekleştirilecek. Bunu 97.2 milyar lira ile TCDD, 45.8 milyar lira ile BOTAŞ, 41.9 milyar lira ile TEİAŞ takip ediyor.
Tarım desteği kanunda öngörülen düzeyin çok uzağında
Her ne kadar en fazla yatırım artışı tarım sektöründe olsa da Tarım Kanunu’nun 21’nci maddesinde, tarım desteklerine bütçeden ayrılacak kaynağa ilişkin alt sınıra 2025 yılında da erişilemeyecek. İlgili madde “Tarımsal destekleme programlarının finansmanı, bütçe kaynaklarından ve dış kaynaklardan sağlanır. Bütçeden ayrılacak kaynak, gayrisafi millî hasılanın yüzde birinden az olamaz” şeklinde. OVP’de 2025 yılı GSMH tahmini 61 trilyon 540 milyar lira düzeyinde. Buna göre tarım desteklemeleri için ayrılması gereken tutar 615 milyar lira olması gerekiyor. Ancak 2025 yılı bütçesinin tarım destekleme kaleminin tutarı bunun çok uzağında ve 135 milyar lira düzeyinde.