Fiyatı 1 yıl geriye giden pamukta hesaplar şaştı

Nihat DELİBAŞI-İZMİR

Beyaz altın olarak tabir edilen pamukta fiyat bir yıl öncesinin gerisine düşünce, çırçırcı ve müstahsil ne yapacağını şaşırdı. 20 Aralık 2021’de 38 TL’den işlem gören, Mart 2022’de 50 TL, Haziran 2022’de ise 65 TL ile rekorlar kıran pamukta, 12 Aralık 2022 fiyatı 37 TL oldu. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yıllık enflasyonu yüzde 84.39 açıkladığı bir ortamda, pamuk fiyatının artmak bir yana gerilemiş olması sektörü endişelendiriyor.

Fiyattaki geri gidiş üzerine İzmir Ticaret Borsası (İTB) pamuk salonunda işlemlerin bıçak gibi kesildiği, Kahramanmaraş, Tekirdağ Çorlu ve Kayseri’deki bazı iplik firmalarının üretime ara verdiği belirtildi. Üretime devam eden iplik fabrikalarının ise yüzde 40- 50 kapasite ile çalıştığı bildirildi. Gelişmeleri değerlendiren İzmir Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Üyesi Şeref İyiuyarlar,
“Sezonda mıyız, tatilde mi? Belli değil” dedi.

Tekstil, hazır giyim ve konfeksiyon sektörlerinin en önemli girdilerinden biri konumundaki pamuğa olan talepte Nisan 2023’ten önce bir canlanma beklemediklerini dile getiren Şeref İyiuyarlar, “Pamuk üreticisi ve tüccar sıkıntılı günlerden geçiyor. Artan girdi maliyetleri karşısında pamuğu hasat eden üreticilerin önemli bir kısmı malı elden çıkarmak için fiyatların yukarı yönlü hareketlenmesini bekliyor. Nakit ihtiyacı olan üreticinin zararına satışı göze aldığı piyasada, çırçırcı ve müstahsil ciddi bir finansal risk ile karşı karşıya. Şu an dünya genelinde etkili olan resesyon ve bağlı olarak gelişen talepteki daralmanın bir an önce sona ermesini temenni etmekten başka yapacak bir şey yok. 1 TL 20 kuruş olan prim 3-4 TL olsa iyi olurdu” diye konuştu.

“Bu tablo için 3 ay önce uyarmıştık”

Ulusal Pamuk Konseyi (UPK) Başkanı Bertan Balçık da yaptığı açıklamada, ortaya çıkan tablo ile ilgili 3 ay önce uyarılarda bulunduğunu hatırlatarak, şunları söyledi: “Şu an maliyet enflasyonu ile karşı karşıyayız. Döviz kuru da sabit kaldı. Sanayicinin yurtdışında fiyat tutturmasının şartları ortadan kalktı. Talep yetersizliği ve yüksek enflasyon ortamı devam ediyor. Asgari ücrete zam ve devam eden enflasyon var. Yurtdışı talebin Mart-Nisan 2023 gibi canlanmasını bekliyoruz.”

“Üretici cepten yiyor”

Bu noktada da kritik konunun Rusya-Ukrayna savaşının sona ermesi ve AB ülkelerinin doğalgaz tedarikinin normale dönmesi olduğunun altını çizen Bertan Balçık, şöyle devam etti: “Pamuk üreticisi geçtiğimiz sezon karlı bir yıl geçirdi. O karı iyi değerlendirdi. Bu yıl mahsulden beklentinin üstünde verim elde edildi. Dolayısıyla üreticinin şu an için dayanma gücü var. Ama normalleşmede süre uzarsa sıkıntı yaşanabilir. Burada önemli olan Ziraat Bankası’nın üreticiye verdiği kredi imkânlarının artırılması. Böylece nakit ihtiyacı olan üreticinin sıkıntısı giderilebilir. Bir diğer konu ise ödemesi nisan, mayıs aylarında yapılan prim ve Doğrudan Gelir Desteği’nin (DGD) bir an önce verilmesi. Bunlar sağlandığı takdirde pamuk piyasasındaki olası sıkıntıların bertarafı konusunda önemli adım atılmış olacaktır.”