Hafif ticaride pazar, ithalata teslim oldu

AYSEL YÜCEL

Otomotiv Sanayii Derneği (OSD), ekim ayı üretim, ihracat ve pazar verilerini açıkladı. Ekimde toplam otomotiv üretiminde düşüş hızlanırken, ithalat tarafında yeni rekor hafif ticari araçla geldi. Çinli araçlara yönelik ek vergilerin etkisiyle otomobil ithalatı hız keserken, hafif ticari araçta ise yerli payı ilk kez yüzde 20’nin altına indi.

İhracat pazarlarındaki yavaşlamanın yanı sıra yerli sanayicinin rekabet gücünün aşınmasına paralel ekim ayında toplam otomotiv üretimi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10,4 azalarak yaklaşık 122 bin adet olarak gerçekleşti. Otomotiv ihracatı geçen ay dolar bazında yüzde 12,8 artarak 3,1 milyar dolarla tüm zamanların rekorunu kırsa da adet bazında yüzde 1,4 geriledi. Otomobil ihracatı ise ekimde geçen yılın aynı ayına göre adet bazında yüzde 3 düşüş gösterdi. Ekimde iç pazar satışları ise geçen yılın aynı ayına göre yüzde 4,6 gerileyerek yaklaşık 100 bin adet oldu.

OSD’nin ekim ayı raporunda en dikkat çeken verilerden biri hafif ticari araç ithalatındaki rekor artış oldu. Ekimde yerli hafif ticari araç satışları yüzde 43 azalarak 4 bin 214 adette kalırken, ithal hafif ticari araç satışları yüzde 54 artarak 17 bin 398 adete ulaştı. Böylece, 2024 yılı boyunca yükseliş trendini sürdüren ithal hafif ticaret araçların pazardaki payı da ilk kez ekim ayında yüzde 80’in üzerine çıtı.karken, yerli payı da yüzde 20’nin altına geldi. Yerli hafif ticaride 9 aylık ortalama kapasite kullanımı da yüzde 30 seviyesine geriledi. Yakın döneme kadar hafif ticari araçta Avrupa’nın en büyük üretim üslerinden biri olan Türkiye, önce Fiat Doblo, ardından da Ford Courier'in üretimlerinin diğer ülkelere kaydırılmasının ardından bu pazardaki üstünlüğünü kaybetti. Türkiye’de uygun fiyatlı yerli hafif ticari araç üretimi azalırken, pazara sunulan ithal hafif ticari araç çeşitliliğinin artması yerli araç payındaki düşüşü hızlandıran bir diğer neden oldu.

Otomotiv üretimi 10 ayda %7 geriledi

10 aylık dönemde toplam otomotiv üretimi bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 7 azalarak 1 milyon 122 bin 567 adette kaldı. Otomobil üretimi ise yüzde 5 azalarak 742 bin 303 adet olarak gerçekleşti. Traktör üretimiyle birlikte toplam üretim ise 1 milyon 162 bin 178 adet oldu. Ocak-Ekim 2024 döneminde ticari araç grubunda üretim bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 12, ağır ticari araç grubunda yüzde 25, hafif ticari araç grubunda ise yüzde 10 geriledi. Bu dönemde, otomotiv sanayisinin kapasite kullanım oranı yüzde 69 olarak gerçekleşti. Otomotiv ihracatı 10 ayda 2023 yılının aynı dönemine göre yüzde 3 artışla 30,2 milyar dolar olarak gerçekleşti. On ayda otomotiv ihracatı geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre adet bazında paralel seyretti ve 826 bin 259 adet olarak gerçekleşti. Bu dönemde otomobil ihracatı da bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 2 azalırken, ticari araç ihracatı ise yüzde 1 oranında arttı. Traktör ihracatı ise 2023 yılının aynı dönemine göre yüzde 24 azalarak 11 bin 860 adet olarak gerçekleşti.

Toplam pazar 1 milyon adete yaklaştı

OSD raporuna göre, 2024’ün 10 aylık döneminde toplam pazar, bir önceki yılın aynı dönemine oranla yüzde 2 geriledi ve 983 bin 968 adet düzeyinde gerçekleşti. Bu dönemde, otomobil pazarı da geçen yılla paralel seyretti ve 750 bin 935 adedi yakaladı. Ticari araç pazarına bakıldığında ise 10 ayda, bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla toplam ticari araç pazarı yüzde 7, ağır ticari araç pazarı yüzde 10, hafif ticari araç pazarı ise yüzde 6 azaldı. 2024 yılı ocak-ekim döneminde otomobil ve hafif ticari araç satışlarındaki yerli araç payı yüzde 29 olarak gerçekleşti.