“Önümüzdeki beş yıl sektör açısından kolay geçmeyecek”
Fidan Üreticileri Alt Birliği’nde iki dönem başkanlık yapan Gürsel Tanrıver, sektörün ana dış pazarı olan Türki cumhuriyetler ve Balkan ülkelerinin doygunluğa ulaştığını belirterek, “Önümüzdeki beş yıl kolay geçmeyecek” dedi.
Haber Merkezi |Eray ŞEN/ADANA
Fidancılık alanında tanınmış isimlerden olan ve iki dönem Fidan Üreticileri Alt Birliği (FÜAB) başkanlığı yapan ziraat mühendisi Gürsel Tanrıver, sektördeki gelişmeleri EKONOMİ’ye değerlendirdi.
Adana ve Bursa’da yıllık 5 milyon adet fidan üretim kapasitesine sahip bahçeler ile Bozcaada’da zeytin ve zeytinyağı üretim tesislerinde üretim yapan Beta Fidancılık’ın Yönetim Kurulu Başkanı Gürsel Tanrıver,Türkiye’de 1.500 civarında kayıtlı; yaklaşık 2 bin 500 de kayıt dışı fidan üreticisi olduğunu belirtti.
Sektördeki gelişmeleri yakından takip ettiklerini vurgulayan Tanrıver, Türk fidan üreticisinin dış pazarı olarak görülen Türki Cumhuriyetler ve Balkan ülkelerinin belli bir doygunluğa ulaştığını açıkladı. Azerbaycan ve Özbekistan gibi ülkelerde de fidan üretimine başlandığını ve Azerbaycan’da devletin doku kültürü merkezi kurduğunu aktaran Tanrıver, “Doğal olarak bu girişimler ve üreticiler bizim o pazarlarda eskisi kadar hacim bulmamızı engelleyecek. Önümüzdeki süreçte büyük ihtimalle gücü olan üreticilerimiz kapasite düşürecek, merdiven altı, ekonomik gücü olmayan üreticilerde bir çekilme göreceğiz. Bu anlamda üretici sayısında bir düşüş görebiliriz” dedi.
“600 dönüm alanda üretim yapıyoruz”
Beta Fidancılık olarak toplam 600 dönüm alanda çalıştıklarını açıklayan Tanrıver, “Bunun 450 dönümü ticari bahçe, 150 dönümü fidanlık. Ayrıca Ar-Ge merkezi ve doku kültürü laboratuvarımız var. Bozcaada’da da 90 dönümün üzerinde zeytin bahçemizde A kalite zeytinyağı üretiyoruz” dedi.
Adana ve Bursa Yenişehir’de üretim tesisleri olduğunu belirten Tanrıver, “Bursa’da ‘çıplak köklü’ dediğimiz kiraz, elma, armut, ceviz, kıyısı gibi çeşitleri; Adana’da şeftali, nektarin, badem, zeytin ve ayrıca doku kültürü ürünlerinden böğürtlen, kivi gibi bitkiler üretiyoruz. Ticari 450 dönüm bahçemizde; Japon grubu eriği, 130 dönüm badem, şeftali, nektarin ve 30 küsur dönüm zeytinimiz var. Yılda fidan olarak 1 milyon zeytin, 500 bin sert çekirdekli, yumuşak çekirdekli elma, şeftali, nektarin, kiraz, kayısı, badem gibi ürünler, 3 milyon da doku kültürü ürünleri elde ediyoruz” diye konuştu.
“Yüzde 60 ihracata çalışıyoruz”
Dış pazar çalışmalarına değinen Tanrıver, şunları söyledi: “Üretimimizin yüzde 60’ını yurtdışına, yüzde 40’ını yurtiçine veriyoruz. Yaklaşık 25 ülkeye ihracat yapıyoruz. Özbekistan, Azerbaycan, Türkmenistan, Lübnan, Libya, Ürdün, Arnavutluk, Kosova, Romanya gibi ülkelere hem sulama sistemleri malzemesi, hem sulama sistemleri projesi gibi ürünler gönderiyoruz. Hedef pazarlarımızı Arap ülkeleri, Afrika ülkeleri, Doğu Avrupa ülkeleri. Ayrıca Suriye ile ilgili projelerimiz ve pazarımız var. Ciromuzun yüzde 40’ı fidan, yüzde 40’ı sulama, yüzde 20’si de Betko adlı dış ticaret firmamızın gelirlerinden oluşuyor.”
“Ziraat alanında doktora yapan eşim ile birlikte çalışıyoruz”
Çukurova Üniversitesi (ÇÜ) Ziraat Fakültesi mezunu olan Tanrıver, eşi Emine Tanrıver’in de bahçe bitkileri ve ıslah alanında yüksek lisans ve doktora sahibi bir akademisyen olduğunu söyledi. Eşi Emine Tanrıver’in İngiltere, İspanya, Fransa ve İsrail’de araştırmalar yaptığını kaydeden Tanrıver, “Fidancılığa Emine Hanım ile diğer ortaklarımız Vecdi Sever ve Cüneyt Terkuran olarak devam ediyoruz. Doku kültürü laboratuvarımız aynı zamanda tarım markettir; fındık, yaban mersini, böğürtlen, kivi ve meyvecilikte kullanılan klon anaç dediğimiz anaçlar üretiriz. Hem kendimiz, hem de sektördeki fidancılara yaklaşık 3 milyon adet anaç üretimimiz var” bilgisini verdi.