Türk sahipli deniz ticaret filosunda büyüme hızlandı

Pandemi döneminde küresel denizyolu taşımacılığında yaşanan konteyner krizini avantaja çevirerek, 8 yıl sonra ilk kez 2021’de yeniden filoyu büyüten Türk armatörler, Rusya-Ukrayna savaşıyla birlikte artan gemi ihtiyacını değerlendirerek, 2022’de de yatırımın yıldızı oldu. Bu yıl yüzde 10’un üzerinde büyüyen filo, küreselde ilk 10’a girme hedefine de bir adım daha yaklaştı.

1000 DWT ve üzeri Türk sahipli gemi filosu Ocak 2022’de bir önceki yılın aynı dönemine göre yaklaşık yüzde 6 büyüyerek 30 milyon 680 DWT’ye ulaşmıştı. Deniz Ticaret Odası’ndan (DTO) aldığımız son verilere göre, bu yılın ilk yarısında Türk denizcilik filosu yüzde 9.43 büyüme ile 33 milyon 574 DWT’ye ulaştı. Temmuz ayından bu yana çok sayıda gemi filoya katıldı. Henüz temmuzdan sonraki aylar için filo büyüklüğüne yönelik resmi bir rakam açıklanmamış olsa da yapılan gemi yatırımları değerlendirildiğinde, 2022’de toplam filoda büyümenin yüzde 10’un üzerine çıkacağı öngörülüyor. Dünya ticaret filosu ise yılın ilk 6 ayında sadece yüzde 1.6 büyüme gerçekleştirerek 2.1 milyar DWT’ye ulaştı.

“Tam zamanında yatırım yaptılar”

Gemi Brokerleri Derneği Başkanı Semih Dinçel, yerli armatörlerin yatırım atağına geçmesinde ötelenmiş talebin devreye girmesinin yanı sıra geminin bir yatırım aracı olarak değerlendirilmesinin de etkili olduğunu söyledi. Kuru yük alımlarında navlunlardaki gerilemeye paralel gemi fiyatlarının düşmesi etkili olurken, tankerde günlük kazançların geçen yıla göre 5 kattan fazla yükselmesi yatırım iştahını artırdı.

Türkiye’nin önde gelen gemi brokerlik şirketlerinden Pelikan Denizcilik’in ortağı Meltem Süloğlu da “Dünyada enerji krizi olduğu için her büyüklükte ve tipte tankere çok ihtiyaç var. Türk armatörler bu talebi çok doğru okudular ve tanker yatırımlarını tam zamanında yaptılar” diye konuştu. Süloğlu, bu yıl yapılan yatırımların odağında başta tankerler olmak üzere LPG taşıyıcılar ve kuru yük gemiler olduğunu söyledi.

Deniz ticaret filosu, bir yandan ikinci el gemilerle büyürken, diğer yandan Sabancı, Ciner gibi büyük gruplar Uzakdoğu tersanelerine dev gemi siparişleri veriyor. Bu da filodaki büyümenin önümüzdeki yıllarda da süreceği anlamına geliyor.

Beşiktaş, filoya 5 tanker ekledi

Türkiye’nin önde gelen denizcilik şirketlerinden Beşiktaş Denizcilik, bu yıl filo yatırımlarını hızlandıran büyük gruplar arasında. Şirket, filosuna 5 tanker ekledi. Böylece şirketin filosundaki gemi sayısı 30’a çıktı. EKONOMİ gazetesine konuşan Beşiktaş Denizcilik Filo Müdürü Adil Kamil Özkan, yeni “Denizcilik piyasasında tüm paydaşlar arasında hakim olan bu olumlu atmosfer, yeni yatırımlar için iştahı artırıyor. Dünya ticaretini etkileyen durumları dikkate alarak hem de denizcilik sektöründeki ihtiyaç ve dengeleri gözeterek yatırım ve projelerimizi şekillendiriyoruz. İmkanlarımız nispetinde filomuz gemi tiplerine benzer yatırımlar yapmaya devam edeceğiz” açıklamasını yaptı.

Bekmezci Ailesi, 2. el alımıyla tarih yazıyor

Geçen yıl da önemli yatırımlara imza atan Türkiye’nin tekstil devlerinden Bekmezci Ailesi de denizcilikte hızlı büyüyor. Bünyesindeki Beks Denizcilik ile geçen yıl önemli gemi yatırımlarına imza atan grup, bu yıl yatırımlarını hızlandırdı. Beks, bu yıl dünyanın en fazla ikinci el gemi alan oyuncularından biri oldu. Ali Bekmezci liderliğindeki şirket, Şubat 2021'den bu yana 10 adet dökme yük gemisi ve 15 adet tanker satın aldı. Beks, son aylarda özellikle capesize ve orta boy tenker yatırımlarında gaza bastı.

Ciner ve Yasa’da, yeni inşa siparişleri hızlandı

2022’de küresel tersanelere verilen yeni gemi siparişleri 20 yılın en düşük seviyesindeyken, Türk armatörler peş peşe dev siparişler veriyor. Sabancı Holding’in denizcilik şirketi Yasa, yeni inşa gemilerle filoyu büyütüyor. Yasa, Çin’deki bir tersaneye sipariş ettiği 3 kuru yük gemisini teslim almasından sadece 5 ay sonra 2025’te teslim almak üzere 3 yeni gemi siparişi 2025’te teslim almak üzere daha verdi. Türk armatörlerin gemi yatırımları dünya denizcilik basınında da geniş yer bulurken, İngiliz denizcilik yayını Tradewinds, Yasa’nın Uzakdoğu tersanelerine üst üste verdiği yeni gemi siparişlerinin de Türk armatörlerin filoda yoğun genişleme faaliyetinin bir parçası olduğunu ifade etti. Yasa, Çinli tersanelerin yanı sıra Japon tersanelere de gemi siparişi verdi. Yasa’nın gelecek 3 yılda filoya 15 gemi ekleme planı var. Ciner Holding de bu yıl yeni inşa siparişlerini hızlandırmıştı.

Ciner Denizcilik, bu yılın ikinci yarısında Çin'deki özel bir tersane olan Jiangmen Nanyang Ship Engineering’e her biri yaklaşık 30 milyon değerinde olan ve 2024 yılında teslim edileceği bilinen her biri 40 bin DWT’lik 4 dökme yük gemi siparişi vermişti.

Tanker navlunu tarihi rekor kırdı, gemi fiyatları katlandı

Rusya-Ukrayna savaşıyla birlikte ortaya çıkan küresel enerji krizi ve Rus petrolüne yönelik tavan fiyat uygulaması, tanker navlununu rekor seviyelere çıkardı. Konteyner ve kuru yük navlunları bu yıl sert düşerken tanker sektörü ise 25 yılın en iyi piyasasını yaşıyor. Tankerlerin günlük kazançları geçen yıla göre 5 kattan fazla arttı. Artan navlun tanker gemilerin fiyatlarında da rekor yükselişe neden oldu. Nisan 2022’den bu yana ikinci el tanker fiyatları yüzde 100’e yakın arttı. Brokerlerin verdiği bilgiye göre, nisanda 12 milyon dolara satılan bir MR tankerinin fiyatı aralık ayı itibarıyla yaklaşık 23 milyon dolara yükselmiş durumda.

“Yatırımlar çevreci ve ekonomik gemilere yapılmalı”

Türk Armatörler Birliği Başkanı Cihan Ergenç, Türk sahipli fi lonun uzun yıllar stabil kaldığını hatırlatarak, son iki yıldaki büyümenin sektör adına önemli bir gelişme olduğunu belirtti. Ancak Cihan Ergenç’e göre, bu gemi yatırımlarını gerçekleştirirken küresel ekonomideki gidişatı ve ihtiyaçları iyi okumak, bu konuda çok iyi fi zibilite yapmak gerekiyor. Navlundaki gerilemeye paralel kuru yük gemi fi yatlarındaki düşüşün devam ettiğini ancak, henüz en dip seviyeye gelmediğini öngören Ergenç, “Mart ve şubat aylarından sonra kuru yük yatırımı yapmanın daha doğru olacağını düşünüyorum. Çünkü gemi fi yatlarının daha da düşeceğini öngörüyorum. Gemileri doğru zamanda alıp, satmak çok önemli. Bu yatırımlar yapılırken küresel resesyon, yükselen faiz ve maliyetlerdeki artış da dikkate alınmalı. Maalesef bizim armatörlerimiz bu konuda biraz tez canlı davranabiliyor. Biraz kazanç sağladıklarında hemen yatırım yapıyorlar, oysaki denizcilik sektöründe yeni çevreci regülasyonlar henüz netlik kazanmış değil. Piyasanın ne zaman yeniden yükseleceği de belirsiz” diye konuştu. Ergenç, armatörlerin fi lo yatırımlarında, kaliteli, ekonomik ve çevreci gemileri tercih etmesi gerektiğinin altını çizdi.

“İlk 10 hedefi için destekler artırılmalı”

İMEAK Deniz Ticaret Odası (DTO) Başkanı Tamer Kıran, Türk sahipli gemi fi losunun son iki yıldaki büyümesinin memnuniyet verici olduğunu ancak, küreselde ilk 10'a girme hedefi ne ulaşabilmek için sektöre yönelik desteklerin artırılması gerektiğini vurguladı. Türk sahipli gemi fi losu geçen yıl bir basamak atlayarak 14. sıraya yükselmişti. 13. sırada olan Danimarka’nın fi lo büyüklüğü 40 milyon DWT’yi geçiyor. Sektör, fi lo büyüklüğünde önümüzdeki 10-15 yılda 50 milyon DWT’yi aşarak dünya sıralamasında ilk 10’a girmeyi hedefliyor.