Taşıma yatırımları rotayı Marmaray hattına çevirdi

Aysel YÜCEL

Asya ile Avrupa’yı İstanbul Boğazı’nın altından raylarla birleştiren Marmaray’da yurt içi yük seferinden sonra uluslararası ilk taşıma da yapıldı. Medlog’un ardından Mars, Ekol, Sertrans da yatırım için harekete geçti. Arkas, Kıta gibi birçok firma da hazırlık yapıyor. Marmaray’la birlikte karayolundaki engellerin aşılarak ihracatın hızlanacağını vurgulayan sektör temsilcileri, kesintisiz hat sayesinde yabancı yatırımın da Anadolu’nun içlerine yayılacağını öngörüyor.

Salgın sonrası önem kazanan demiryolunda kamu ve özel sektör yatırımları hızlandı. Bakü-Tiflis- Kars (BTK) hattından sonra şirketlerin yeni rotası yük taşımacılığına açılan Marmaray oldu. Hatırlanacağı gibi; Marmaray'dan ilk yük hareketi, geçen yılın kasım ayında Çin'den Avrupa'ya China Railway Express yapmıştı. Deneme seferi yapan tren, 2 kıta, 10 ülke, 2 denizi aşarak, 11 bin 483 kilometrelik yolu 12 günde kat ederek Prag'a ulaşmıştı. Sektör uzun süredir Türkiye’nin ihracat taşımalarında da bu hattın kullanılmasını bekliyordu. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın daha önce tonaj yükseklik ve geçiş saati kısıtlarından dolayı planlama aşamasında kalan Marmaray'da beklenen ilk adım bu ay atıldı.

8 Mayıs’ta ilk yurt içi yük seferi MSC Grup'a bağlı Medlog’un treni ile başladı. Adana ve Gaziantep'ten alınan yükler, Marmaray'dan geçiş yaparak Tekirdağ'ın Çorlu istasyonuna ulaştırıldı. Marmaray'dan geçen yaklaşık 400 metre uzunluğunda ve bin 200 ton ağırlığında olan ilk tren, 16 vagon, 32 konteyner içinde plastik hammaddesi taşıdı. Daha önce Adana ve Gaziantep'ten trenle Derince'ye, Derince'den feribot ve devamında kara yolu ile Çorlu'da bulunan sanayi tesislerine ulaştırılan yükler, artık Marmaray'dan geçecek, aktarma yapılmadan, vasıta değiştirmeden varış yerlerine ulaştırılacak. Marmaray’da Türkiye çıkışlı ilk tren seferi ise 15 Mayıs’ta yapıldı. Bu hatta, yılda 25 bin konteynerin Anadolu'nun sanayi merkezlerinden yüklenerek Marmaray üzerinden Avrupa yakasına geçirilmesi planlanıyor. Sektör temsilcileri, Marmaray’da yük taşımacılığına başlanmasının ihracata ve sektöre etkilerini DÜNYA’ya anlattı.

Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD) Başkanı Emre Eldener, Türkiye’nin içinde bulunduğu bu zor günlerde Marmaray’ın yük taşımacılığı için de devreye girmesinin sektör adına önemli bir gelişme olduğunu ifade ederek, “Bu kesintisiz taşıma olmadan önce Anadolu’dan Tekirdağ’a götürülecek yükler daha önce trenle Derince’ye, Derince’den feribot ve devamında kara yoluyla Çorlu’da bulunan sanayi tesislerine ulaştırılıyordu. Yani aktarmalı ve uzun süren bir süreç işliyordu, bu sürecin kesintisiz yapılmış olması demiryolu seferlerinin daha hızlı yapılmasına, demiryolunun tüm taşıma modları arasında sahip olduğu yüzde 1’lik taşıma payının artmasına olanak sağlayacak” diye konuştu. Pandemi döneminde hava, kara, denizyolunda yaşanan operasyonel sıkıntıları demiryolu taşıma alternatifi kullanarak bertaraf etmeye çalıştıklarını belirten Emre Eldener, "Demiryolu taşımacılığı kriz dönemlerinde her zaman kurtarıcımız oldu. Kesintisiz Marmaray taşımacılığının sektörümüze rahat bir nefes aldıracağını düşünüyoruz” dedi.

Özellikle bu dönemde ağırlıklı olarak İran firmaları başta olmak üzere taşıma operasyonları aksayan tüm firmaların demiryolu taşımalarını tercih etmeye yöneldiklerini vurgulayan Eldener, “Hele ki kesintisiz ve diğer taşıma modlarına göre taşıma riski az olan demiryolu taşımalarına ilginin gün geçtikçe artacağı kanaatindeyim. Marmaray projesine yapılan yatırımlar da bu görüşümüzü destekler nitelikte” dedi.

Üyeler yatırıma hazırlanıyor

Emre Eldener, yapmış oldukları toplantılarda üyelerinin Marmaray yük geçiş operasyonlarını yakından takip ettiğini ve taşıma operasyonlarını bu hat üzerinden kesintisiz yapabilmek adına girişimleri, planları ve yatırımları olduğunu aktardı. Marmaray’ın yük trafiğine açılmasının yabancı yatırımları da hızlandıracağına dikkat çeken Eldener, şöyle konuştu: “Çin, Asya, Avrupa ve Ortadoğu'yu birbirine bağlayarak büyük bir altyapı ve ulaşım ağı oluşturulmasını amaçlayan Bir Kuşak Bir Yol Projesi’nde Türkiye’nin içinde yer aldığı Orta Koridor, projenin merkezi konumunda yer alıyor. Proje İpek Yolu Hattı üzerinde bulunan 60’dan fazla ülke için avantaj sağlayacak durumda. Marmaray, sektörümüze yeni bir soluk kazandıracağı gibi ülkelerin yatırımlarını da bu taşıma moduna yapacağını öngörebiliriz. Demiryolu hattının kesintisiz taşımaya uygun ve aktif halde olması, limanların demiryolu bağlantılarının da tamamlanması ile birlikte yine yabancı yatırımcılar için cazip hale gelecek. Nitekim TCDD Orta Asya ülkeleri demiryolu işletmecileri ve kurumları ile iş birlikleri imzalamış, BTK hattının daha verimli hale getirilmesi ve kapasitenin artırılması için çeşitli yatırımlar başlamıştı ” dedi.

“Süreçler şeffaf, roller adil olmalı”

Daha çok devletlerin tekelinde olan demiryolu taşımacılığında, tüm süreçlerin açıkça tanımlanması ve şeffaf bir şekilde uygulamaya geçirilmesinin önemine vurgu yapan Eldener, “Demiryolu hattı ile tren işletmecisi, operatör ve taşıma işi organizatörlerinin rollerinin adil bir şekilde belirlendiği, tüm paydaşların faaliyetlerini serbest rekabet ortamında sürdürebileceği bir yapı oluşturulmalı. Aksi takdirde yabancı yatırımcının gelmesi bir yana ülke içindeki çalışma ortamı da bozulacak” dedi.

“Bazı sorular cevap bekliyor”

Eldener, Marmaray'la ilgi bazı soruların yanıt bulması gerektiğini belirterek, şunları söyledi: “Marmaray hattı üzerinde tehlikeli madde taşıması yapılabilecek mi? Gabari dışı olarak adlandırdığımız özel ölçülü malzemeler bu yöntemle taşınabilecek mi? Bu hat, hafta içi ve hafta sonu aktif olacak mı? Sinyalizasyon konusundaki iyileştirmelerin de yapılması gerektiğini vurgulamıştık. Diğer yandan insan faktörünün de düşünülmesi gerekiyor. Marmaray ve hızlı trenleri yoğun olarak kullanmaya başlayan İstanbullular için yük trenlerinin bir engel teşkil edip etmeyeceği de değerlendirilmeli.”

DTD Başkanı Ercan Güleç: Türkiye’nin lojistikte önemini artıracak

Demiryolu Taşımacılığı Derneği (DTD) Başkanı Ercan Güleç, Marmaray’ın Türkiye'nin ihracatına büyük katkı sunacağını vurgulayarak, “Karayolunda sürekli bir problem yaşanıyor. Demiryolu bu engellerin aşılaması için önemli bir alternatif. Vize ve geçiş belgesi gibi engellerin yanı sıra Marmaray ile kesintisiz bir hat sunulacak. Ayrıca salgın sonrası önem kazanan temassız ticaret için de iyi bir alternatif” dedi. Güleç, Marmaray’ın yabancı firmaların yatırım ilgisini de artıracağını belirterek, “Marmaray’ın devreye girmesi ile yabancı yatırımda da artış olacak. Yabancı firmalar depoların konumundan dolayı daha çok Avrupa'da yatırım yapıyordu. Marmaray’ın devreye girmesi ile birlikte, yabancılar Anadolu’nun içlerine de yatırımlarını artıracak” dedi. Marmaray ile birlikte transit taşımaların da hız kazanacağına vurgu yapan Güleç, uluslararası ana koridor oluşturacağı için Türkiye'nin lojistikte öneminin artacağını söyledi.

Nilgün Keleş/ Sertrans: 137 km, hızlı ve ekonomik geçilecek

Sertrans Logistics CEO'su Nilgün Keleş, Gebze – Halkalı arasında yaklaşık 137 km’lik mesafeyi hızlı ve ekonomik geçmeyi sağlayan Marmaray’ın faaliyete geçmesinin tüm sektörün beklediği bir gelişme olduğunu belirterek, “21 geliş, 21 gidiş olmak üzere günde toplam 42 yük treni kapasitesine sahip bu imkanı tüm meslektaşlarımız gibi biz de kullanıyor ve hem kendimiz hem müşterilerimiz için avantajlarından maksimum faydanlanıyor olacağız” dedi.

Gökşin Günhan /Mars: İstanbul trafiği rahatlayacak

Yolcu taşıma saatleri dışında (01:00-05:00) Marmaray hattının yük taşımacılığında kullanılmasıyla İstanbul’daki ulaşım probleminin, kesintisiz demiryolu taşımacılığı ile ortadan kaldırılabileceği belirtiliyor. Mars Logistics Yönetim Kurulu Üyesi Gökşin Günhan, Marmaray hattını uluslararası ihracat yük taşımacılığı için kullanan ilk firma olduklarını belirterek, “Marmaray hattının kullanımı ile İstanbul’un yük taşımacılığından kaynaklanan sorunlarının kısmen eriyecek ve daha az karbondioksit emisyonu sağlanarak, karayolu taşımacılığının çevresel olumsuz etkilerinin azalacak" dedi. Şirket, Eskişehir kalkışlı ve Halkalı uğrak noktalı ulaşım metodu ile Avrupa teslimatlarını daha hızlı ve daha çevreci bir şekilde ulaştırmayı hedefliyor.

Onur Göçmez/ Arkas: Sadece gece değil, 24 saat olmalı

Arkas Lojistik CEO’su Onur Göçmez, Marmaray’dan düzenli yük trenlerinin geçmeye başlamasının çok önemli olduğunu ancak, bu taşımaların düzenli hale getirilmesi gerektiğini vurguladı. Göçmez, “Şu anda sadece belirli bir kapasitede ve gece geçişlere izin veriliyor. En önemlisi Asya-Avrupa arasında 7/24 geçiş sağlayacak bir yolun devreye alınması” diye konuştu.

Arzu Akyol Ekiz/Ekol: Sınırlı kara çıkış kapasitesi artırılmış olacak

Ekol Lojistik, Marmaray Tüneli’ni demiryolu taşımacılığı hizmetlerine entegre edeceğini duyurdu. Şirket, Halkalı- Budapeşte (Macaristan) seferinin yanı sıra önümüzdeki haftalarda Halkalı-Curtici (Romanya) rotalarına ilave olarak, Köseköy (İzmit)-Curtici ve Köseköy- Budapeşte bağlantılı seferler planlıyor. Ekol Lojistik Türkiye Ülke Müdürü Arzu Akyol Ekiz, “Karayolu ile taşıma sisteminin tıkanmasına pandemi ile maalesef deneyimledik. Trenin alternatif taşıma aracı olarak sisteme dahil edilmesi önemli. İhracatçıya en büyük avantajı, sınırlı kara çıkış kapasitesini artırmak olacak. Doğu Avrupa çıkışlarındaki limitli araç sayısını ortadan kaldırıp yeni bir kaynak potansiyeli ortaya koyacak.. Bunun getireceği rekabet ortamıyla fiyatlar genel düzeyinin düşmesinden dolayı navlunlarda fiyat avantajı olacağı düşüncesindeyiz” dedi.

Medlog, demiryolunda 5 milyon ton hedefliyor

Medlog Lojistik yetkilileri, Marmaray ile ilgili yaptıkları açıklamada, “8 Mayıs Cuma akşamı Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu’nun katıldığı törende ilk yurt içi yük treninin Avrupa yakasına geçerek yüklerini Çorlu’ya ulaştırmasıyla bir ilk yaşandı. Marmaray’da yük taşınmasının yolunun açılmasıyla Trakya Bölgesi’ndeki sanayi kuruluşları da Kafkaslara ve Orta Asya’ya ihracat için Marmaray ile ilk yükünü gönderiyor. 15 Mayıs Cuma günü Çerkezköy istasyonundan ilk ihracat yükü vagonlarda hareket etti ve demiryolu ile varış noktası olan Kazakistan Almaata’ya ulaşacak" dedi. Şirket, yeni yatırımlarla demiryolunda 5 milyon ton taşımaya ulaşmayı hedefliyor.