'Kolay Transit Merkezi' ihracatın hızını artıracak

Aysel YÜCEL

Transit rejimine tabi eşyayı, iç gümrüğe sokmadan sevk etme imkânı tanıyan ‘İzinli Gönderici’ yetkisini almaya hazırlanan TOBBUND, Edirne’de inşaatına başladığı ‘Kolay Transit Merkezi’ni mayıs sonunda açıyor. TOBBUND Yatırım A.Ş Lojistik Yatırım A.Ş. Genel Müdürü Mehmet Uylukçu, “Bütün amacımız TIR’ların İstanbul trafiğine girmeden, herhangi bir iç gümrükte beklemeden tesisimize gelerek transit beyannamesini sunması, mühürleme işlemlerini yaptırması ve kapıya sevk edilmesi. Böylece büyük bir zaman ve maliyet tasarrufu sağlanmış olacak” dedi.

Transit rejimine tabi eşyayı, hareket gümrük idaresine sunmadan sevk etmeye yetkilendirilmiş ve rejim kapsamında yapılan işlemlerde transit işlemlerinden sorumlu kişi “izinli gönderici" olarak tanımlanıyor. 1 Ocak 2022’ye kadar bu yetki belgesini sadece Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası’na (YYS) sahip lojistik firmaları alabiliyordu. Ancak Eylül 2021’de Ticaret Bakanlığı'nın Gümrük Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliği Resmi Gazete'de yayımlandı. Türkiye'nin de taraf olduğu Ortak Transit Sözleşmesi’nde belirtilen koşullar ile Avrupa Birliği izinli gönderici uygulamasına uyum sağlanmasını teminen daha önce Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliği’nde düzenlenen izinli gönderici yetkisi, transit rejimi çerçevesinde bakanlıkça verilebilecek basitleştirme izinleri kapsamına alındı. Yönetmeliğin izinli gönderici yetkisine ilişkin hükümlerinin yürürlüğe giriş tarihi ise 1 Ocak 2022 olarak belirlendi Kasım 2021’de ise Ticaret Bakanlığı’nın transit rejimine ilişkin "Gümrük Genel Tebliği" Resmi Gazete'de yayımladı. Bu kapsamda izinli gönderici yetkisi başvurusunda aranacak koşullar, başvurunun yapılması, başvurunun incelenmesi, yetkinin verilmesi, askıya alınması, iptali, gümrük işlemleri ve diğer hususlara ilişkin uygulanacak usul ve esaslar düzenlendi. ve bu tarihler arasında yapılacak başvuru ve yetkilendirmelere ilişkin tesis edilecek işlemlere açıklık getirildi. Yetkilendirilmiş yükümlü statüsüne bağlı olarak daha önce izinli gönderici yetkisi kazanmış olanların mevcut haklarının korunması amacıyla, yeni sisteme geçiş için son tarih 31 Aralık 2023 olarak belirlendi.

"Tüm enerjimizi projeye verdik"

Yeni yönetmelik kapsamında izinli gönderici yetkisi almaya hak kazanan ilk firmalardan biri de TOBBUND Yatırım A.Ş. Olacak. TOBBUND, 2012’de Türk lojistik firmalarının transit süreçlerine destek vermek ve onların sınır geçişlerini kolaylaştırmak için Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ile Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) iştiraki olarak kurulmuştu. DÜNYA’ya konuşan TOBBUND Yatırım A.Ş Lojistik Yatırım A.Ş. Genel Müdürü Mehmet Uylukçu, son dönemde bütün enerjilerini ‘izinli gönderici’ projesine verdiklerini vurgulayarak, “Haziran ayından itibaren Kapıkule ve Hamzabeyli için yapacağımız tesiste bu hizmeti vermeye başlayacağız Yönetim Kurulu Başkanımız Sayın Halim Mete,ve Başkan Yardımcımız Sayın Çetin Nuhoğlu'nun projeye büyük destekleri bulunuyor” dedi. Edirne’de AB’ye yönelik taşımalarda en önemli iki sınır kapısı olan Kapıkule ve Hamzabeyli’ye eşit mesafede olacak Kolay Transit Merkezi 14 bin metrekare alana sahip olacak.

TIR’lar Muratbey ve Erenköy gümrüklerine uğramadan direkt sınıra gelecek, yaklaşık bir saatte gümrük işlemlerini halledecek. Muratbey ve Erenköy gibi iç gümrüklere uğrayan TIR’ların işlemleri yaklaşık 10 saat, çoğunlukla da bir günü alıyor. Yeni tesis nakliyeciye önemli bir zaman avantajı sunacak. Başka bir deyişle daha önce 5 günde Almanya’ya ulaşan bir TIR, bu sayede 4 günde malını teslim edebilecek.

‘İzinli Gönderici’ yetki belgesi almanın şartları neler?

1. Başvuru sahibi, asgari şartlara haiz en az bir tesise sahip olacak.
2. Avrupa Akreditasyon Birliğinin karşılıklı tanıma anlaşmalarına imza atmış akreditasyon kurumlarınca akredite edilmiş uygunluk değerlendirme kuruluşlarınca düzenlenecek ve akreditasyon kurumunun markasını taşıyan geçerli ISO 9001 ve ISO 27001 sertifikalarına sahip olacak.
3. Gümrük idaresinin etkin kontroller gerçekleştirmesine olanak sağlayacak şekilde kayıtların güvenilir ve izlenebilir şekilde tutulduğu bir lojistik programını kullanacak.
4. Başvuru sahibinin mali yapısı, başvuru yılından önceki üç yıl esas alınarak, yeminli mali müşavir tarafından incelenerek, başvuru formunda belirtilen şekilde olumlu görüşle rapora bağlanacak. Gümrük mevzuatı uyarınca kesinleşmiş ancak ödenmemiş herhangi bir vergi ve ceza borcu bulunmayacak.
5. Rejimin gözetim altında tutulabilmesi ve kontrollerin gerçekleştirilebilmesi için ilgili tesiste gümrük hizmeti verilmesinin gümrük idaresi üzerinde orantısız bir idari yük getirmeyecek olması gerekecek.
6. Başvuru sahibinin yetkilendirilmiş yükümlü statüsü olması halinde mali yapısı ve vergi borcuna ilişkin koşulları kanıtlaması gerekmeyecek. Bu kişilere, transit beyanı sayısı da 4'te bir nispetinde uygulanacak.
7. Bu yetki için ön başvuru bölge müdürlüklerine, başvuru Gümrükler Genel Müdürlüğüne yapılacak. Bu kapsamda gerekli başvuru formları teslim edilecek. Bu süreçlerde, belirlenen koşulların sağlandığına ilişkin değerlendirme ve inceleme yapılacak.
8. İzinli gönderici yetkisi askıya alınmadığı veya iptal edilmediği sürece geçerli olacak. Yenileme başvurusu yetkilendirmenin yapıldığı takvim yılını izleyen her üç yılın son ayında veya Genel Müdürlükçe talep edilmesi halinde yapılacak.
9. Tebliğde belirtilen koşulların ihlal edilmesi halinde, izinli gönderici yetkisi askıya alınabilecek ve iptal edilebilecek.

Gümrük işlemlerinde kurallar neler?

1. Tebliğle, izinli gönderici yetkisi kapsamındaki gümrük işlemlerinde uyulacak esaslar da belirlendi. Buna göre, izinli göndericinin tesisinden ihraç edilecek eşya, tesislerde, taşıma aracına yüklenmeye hazır olarak açık veya kapalı bir yere konulacak ya da taşıma aracında yüklü olarak bekletilecek. Eşyanın, başka herhangi bir eşya ile karışmaması ve eşyaya yetkisiz müdahalenin önlenmesi için gerekli tedbirler alınacak.
2. Kolay ihracat noktaları uygulaması hariç olmak üzere, ihracat beyannamesi, izinli gönderici tesisinin bağlı bulunduğu gümrük müdürlüğünden elektronik ortamda tescil edilerek onaylanacak. İzinli gönderici tarafından eşyanın ihraç edilmeye hazır olduğu gümrük idaresine elektronik ortamda bildirilecek.
3. İhracat beyannamesinin işlemleri bittikten sonra eşya halihazırda yüklü değilse taşıta yüklenecek ve araca izinli gönderici mührü uygulanarak basitleştirilmiş usulde transit beyannamesi tescil edilecek. Transit beyannamesinin işlemleri bittikten sonra taşıma aracının tesislerden çıkışı sağlanacak.

750'ye yakın nakliyeci yararlanacak

Kolay Transit Merkezi’nden TOBBUND teminatı kullanan tüm nakliyeciler yararlanabilecek. TOBBUND teminatı kullanan yaklaşık 1.250 nakliye firması var. Uylukçu, bu firmaların yaklaşık yüzde 60’nın AB’ye taşıma yapan ve bu iki sınır kapısını kullanan firmalar olduğunu söyledi. Uylukçu, ilk etapta günlük 300 TIR’a işlem yapabileceklerini anacak proje oturunca bu sayıyı katlayarak attıracaklarını ifade etti. İlk etapta TOBBUND teminatını en sık kullananlara öncelik verilecek.