İhracat taşımalarında Macar krizi!

Aysel YÜCEL

Türk ihracatçısının ve nakliyecilerin AB’ye yönelik taşımalarda yıllar sonra gelen Macaristan sevinci kısa sürdü. Avrupa’ya karayolu ihracat taşımalarını yıllardır büyük sekteye uğratan Macaristan transit geçiş belgesi sorununu tamamen çözen ihracatçı, bu kez de ikili taşımalarda kriz yaşamaya başladı. Macaristan, ikili ticarette Türk nakliyecilere verilen geçiş belgesi sayısını yüzde 40’a yakın azalttı. Türk nakliyeciler belge bittiği için Macaristan’a taşıma yapamıyor. DÜNYA’ya konuşan Akdeniz Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Nejdat Sin, narenciye sezonunun başlayacağını vurgulayarak, “Macaristan ihracatımızda önemli bir paya sahip. Ancak geçiş belgesi bittiği için mal gönderemiyoruz” diyerek, yetkililere sorunun acilen çözülmesi çağrısında bulundu.

9 bin yerine, 5 bin geçiş belgesi

İki ülke arasında yapılan ulaştırma anlaşmasına göre, Macar tarafı Türk nakliyecilere her yıl 9 bin geçiş belgesi teslim ediyordu. Ancak bu yılın başında ilk kez belge sayısı 5 bin adede indirildi. Türk yetkililerin baskısı üzerine dönem dönem sınırlı sayıda geçiş belgesi veriliyor, ancak onlar da kısa sürede bitiyor. Dolayısıyla Türk nakliyeciler karayolu ile Macaristan’a haftalarca mal taşıyamıyor.

“Narenciye sezon başlıyor, endişeliyiz”

Akdeniz Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Nejdat Sin, Macaristan'ın yaş sebze ve meyve ile narenciye ihracatında önemli bir paya sahip olduğunu vurgulayarak, “Sezon yeni yeni başlıyor. Narenciye yavaş yavaş devreye giriyor. Ay sonunda limon ihracatı başlıyor. Ancak diğer birçok üründe olduğu gibi limon ihracatı da tehdit altında. Dolayısıyla Macaristan’daki sorunların biran önce aşılması lazım. Macaristan ile sadece ikili geçiş belgesi sorunu da yaşamıyoruz. Zaman zaman Türk araçlarına cezalar kesiliyor. Ayrıca beklemeler oluyor” diye konuştu.

Otomotivde de sıkıntılar artıyor

Hazır giyim ve tekstilden sonra Macaristan’a en fazla ihracat yapan sektörlerden olan otomotivde de firmalar Macaristan’a mal göndermekte sıkıntı yaşıyor. Türkiye’nin önde gelen otomotiv tedarik sanayi firmalarından Kanca’nın ihracat sorumlusu Fatih Taş, “Biz yüzde 100 kontrat lojistiği yaptığımız için henüz bize yansıyan bir durum olmadı. Tüm taşımalarımızı sorunsuz yaptık. Ancak sektörümüzde Macaristan’a yapılan taşımalarda bu tür aksamaları yaşayan firmalar olduğunu biliyorum” dedi.

Macar nakliyecinin payını artırmak, gerekçe gösterildi

DÜNYA’nın edindiği bilgiye göre Macaristan, geçiş belgelerini kısıtlamasına gerekçe olarak, Türkiye’den bu ülke yapılan taşımalarından kendi nakliyecilerinin yeteri kadar pay almamasını gerekçe olarak gösteriyor. Ancak sektör yetkililerine göre, yapılan kısıtlama sadece iki ülkenin ticaretine zarar veriyor. Çünkü, Türk nakliyecilerin taşıyamadığı yerli ihracat yükünü Bulgaristan ve Romanya, Moldovya gibi ülkelerden gelen firmalar taşıyor. Macar nakliyecilerin Türkiye’den fazla taşıma yapmadığı, yapanların da o ülkede şirket kuran Türk firmaları olduğu belirtiliyor.

“Yabancı araçlar pahalıya taşıyor, malın fiyatı artıyor”

Macaristan’a Türk araçları ile mal gönderemeyen ihracatçıların bazıları mecburen malını yabancı araçlarla taşıtıyor. Ancak yabancı araçlar yerliye göre malı yaklaşık yüzde 40 daha yüksek navlunla taşıyor. Yetkililer, bu durumun malın fiyatına yansıtıldığını dile getirerek, “Macarlar geçişlere sınırlama getirerek, kendi halkının daha pahalıya bu ürünleri almasına neden oluyor. Sadece Türk ihracatı değil, iki ülkenin ticareti bu işten zararlı çıkıyor” diyor.

1.2 milyar dolarlık ihracatın %75’i karayoluyla yapılıyor

Başta hazır giyim, otomotiv yedek parçası ve mobilya olmak üzere Türkiye’den Macaristan’a yıllık yaklaşık 1.2 milyar dolarlık ihracat gerçekleştiriyor. Macaristan’a yapılan ihracatın %75’i karayolu ile yapılıyor. Türk nakliyeciler Macaristan’a 2021 yılına kadar yaklaşık 9 bin sefer yaparken, yabancı araçların sefer sayısı da son üç yılda artışa geçerek 5 bine ulaşmış durumda. Macaristan’a bu dönemde ise yaş sebze meyve ile narenciye ihracatı yoğun olarak gerçekleştiriliyor.