Havacılar İGA’dan indirim, hükümetten destek bekliyor

Aysel YÜCEL

Türkiye’nin önde gelen havayolu şirketlerinden AtlasGlobal, yaşadığı mali kriz nedeniyle 21 Aralık’a kadar seferlerini durdurduğunu açıkladı. Sektörde büyük ses getiren bu açıklamanın ardından İstanbul Havalimanı’nın devreye girmesi ile hava taşımacılığında yaşanan maliyet artışları yeniden gündeme taşındı. Maliyet artışları sadece yolcu taşımacılığı yapan havayolu şirketlerini değil, hava kargocuları, acenteleri, hatta gümrük müşavirlik şirketlerini de zorluyor. Firmalar İGA’dan indirim, hükumetten destek bekliyor.

En büyük sorun artan mesafeler

AtlasGlobal, THY, Pegasus ve İGA yetkilileri konuyla ilgili açıklama yapmaktan kaçındı. AtlasGlobal’in yanı sıra THY Cargo, Pegasus, MNG Cargo’nun da üye olduğu Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği’nin (UTİKAD) Genel Müdürü Cavit Uğur, Dünya’ya yaptığı açıklamada İstanbul Havalimanı’nın devreye girmesi ile yolcu taşımacılığı yapan havayolu şirketleri gibi hava kargo şirketlerinin de maliyetlerinin arttığına dikkat çekti. Uğur, şunları kaydetti: “Dünyada olduğu gibi Türkiye’de de kargoların yaklaşık yüzde 70’i yolcu uçaklarının altında taşınıyor. Yolcu altı kargoların yüzde 100’ü de İstanbul Havalimanı’ndan çıkıyor. Öte yandan kargo uçakları Atatürk Havalimanı’ndan kalkıyor olsa da zaman zaman İstanbul Havalimanı da kullanılıyor. Yüklerin bir kısmı yolcu uçağı bir kısmı ise kargo uçakları ile taşındığı için bazı yüklerin havalimanları arasında transferi yapılıyor. Bu da ekstra maliyet getiriyor. Burada en büyük problemlerden biri mesafeler. Hem İstanbul Havalimanı’na ulaşım süresi arttı hem de bu yol üzerindeki paralı geçişler maliyetleri artırdı. Ayrıca havalimanı içinde transfer süreleri uzadığı için körük ve transfer aracı ihtiyacı arttı. Tüm bunlar giderlerimizi çok ciddi oranda etkiliyor” dedi.

‘Çifte kira’ kargocuları zorluyor

Cavit Uğur, kargo firmalarının, acentelerin ve gümrük müşavirlik firmalarının hem Atatürk Havalimanı’nda hem de İstanbul Havalimanı’nda ofisleri olduğunu bu nedenle çifte kira ödemek zorunda kaldıklarını dile getirdi. Uğur, sektörün bu konuda hem İstanbul Havalimanı için İGA’dan, hem de Atatürk Havalimanı için Devlet Hava Meydanları’ndan (DHMİ) kira indirimi talepleri olduğunu söyledi. Cavit Uğur, “Sektör olarak beklentimiz 2020 sonunda tüm kargo operasyonlarının İstanbul Havalimanı’na taşınması. Maalesef bu süre içerisinde iki ayrı kira ödemek zorundayız. En azından indirim bekliyoruz” dedi.

THY de İGA’dan indirim istemişti

Bilindiği gibi Türk Hava Yolları (THY), 2019 yılının ikinci üç aylık dönemine ilişkin mali sonuçlarını 8 Ağustos 2019’da açıklamış; şirketin 2.çeyrek net kârı, yüzde 70 düşüşle 133 milyon lira olmuştu. THY Yönetimi telekonferans yöntemiyle yaptığı sunumda THY yönetiminin, İstanbul Havalimanı’na geçişle birlikte artan maliyetlere dikkat çekerek, yeni havalimanının işletmecisi İGA’dan indirim talep etmişti.

Alınan biletler iade edilecek

Bir süredir mali sıkıntı içerisinde olduğu bilinen AtlasGlobal, önceki akşam yaptığı basın duyurusu ile 26 Kasım saat 19.30 itibariyle 21 Aralık tarihine kadar uçuşlarını durdurma kararını açıklamıştı. AtlasGlobal, havayolu taşımacılığında 2015’te darbe girişimi ile başlayan krizin ve ardından 2018’de yaşanan kur dalgalanmasının sektörde büyük kayıplara neden olduğunu hatırlatarak, yaşanan olumsuzluklara rağmen şirketin alınan yeni stratejik kararlar çerçevesinde 2018 yılı ikinci yarısında toparlanma sürecine girdiğini ancak, 2019 yılı Nisan ayı itibariyle İstanbul Havalimanı’na geçişle birlikte lojistik ve operasyonel maliyetlerde yaşanan büyük artışın şirket açısından 2016/2017 kayıplarını yeterli sürede telafi etme imkanını ortadan kaldırdığını dile getirdi. AtlasGlobal “Nakit akışımızdaki gerekli yapılandırma ve iyileştirmeyi sağlamak amacıyla, tüm uçuşları

mıza 26 Kasım 2019 itibariyle, 21 Aralık 2019 tarihine kadar ara vermek zorunda kaldığımız bilgisini arz ederiz. Bu süreçte uçuşu gerçekleştirilemeyen yolcularımızın satın aldıkları biletleriyle ilgili 15 Aralık 2019 tarihine kadar gerekli tespitler tarafımızca yapılacaktır. Yolcularımızın iade ve değişiklik talepleri ile ilgili uygulanacak işlemler 16 Aralık 2019 tarihinde web sitemiz üzerinden duyurulacaktır. Bütün satış kanallarımızdan bilet satış işlemleri 16 Aralık 2019 tarihine kadar kapalı tutulacaktır” açıklamasını yaptı.

Bakanlıktan ‘takipteyiz’ açıklaması

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, AtlasGlobal’in uçuşlarını durdurmasının ardından doğabilecek mağduriyetleri önlemek için takipte olacaklarını belirterek yazılı olarak şu açıklamayı yaptı: “AtlasGlobal Havayolları, 21 Aralık 2019 tarihine kadar tarifeli uçuşlarını durdurduğunu açıklamıştır. Firma, söz konusu dönem içinde uçuşunu yapamayan yolcularla ilgili bilgileri 15 Aralık 2019 tarihine kadar tespit ederek, söz konusu süreç nedeniyle oluşabilecek mağduriyetleri gidereceğini bildirmiştir. Atlas Global Havayolları’nın belirttiği süre içerisinde bilet alan yolcuların mağduriyetlerini giderip gidermediği, Bakanlığımızca yakından takip edilecektir.”

Sektör temsilcileri AtlasGlobal’in uçuşlarına ara vermesinin firmanın rakipleri Pegasus ve Onur Air’in satışlarını hızlandıracağı görüşünde. Uçuşlarını Sabiha Gökçen Havalimanı’ndan gerçekleştiren Pegasus Havayolları, yılın ilk 6 ayında ve ilk 9 ayında beklentilerinin üzerinde karlılık oranları açıklamıştı.

Cumhuriyet tarihinin en büyük ihalesi

İstanbul’un üçüncü ve en büyük havalimanının ihalesi 2013 yılında yapıldı. Limak-Cengiz-Mapa-Kolin-Kalyon OGG (İGA) ortaklığı ihaleyi 22 milyar 152 milyon euro KDV ile aldı. Cumhuriyet tarihinin en büyük ihalesi olan İstanbul Havalimanı’nın yatırım bedeli 10 milyar 247 milyon euro olarak açıklandı. Vergiler hariç havalimanı inşaatından devlete 32.4 milyar euro ödenecek. 4 etaptan oluşan havalimanının ilk etabı bu yıl Nisan açıldı. Şirket şu anda 70’in üzerinde havayoluna hizmet veriyor.