Gelinlik-abiye sektörü THY uçuşunu bekliyor

Ahmet USMAN

İZMİR - Koronavirüs nedeniyle neredeyse dünyanın her yerinde toplu etkinliklerin yasaklanması, yaklaşık 500 milyon dolarlık ihracatı olan gelinlik, damatlık ve abiye giyim üretimini neredeyse durdurdu. Bu ürünlerin merkezi konumundaki İzmir Mimar Kemalettin Moda Merkezi ve İstanbul Osmanbey’de işletmelerin tamamına yakını üretime ara verirken, süreç sonunda bunların yüzde 15-20’sinin kapanacağı tahmin ediliyor.

Dünya Sağlık Örgütü’nün pandemi ilan etmesinden önce sektörün çok iyi bir ivme yakaladığını hatırlatan Ege Giyim Sanayicileri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Hayati Ertuğrul, “Dünya gelinlik imalatının yüzde 70-80’i Çin’de yapılıyordu. Aralık- Ocak aylarında Avrupa Çin’den alımları durdurunca talebin çok önemli bir kısmı Türkiye’ye yönlendi. Satışlarımızda ciddi bir artış oldu. Hatta biz nasıl yetiştireceğiz diye düşünmeye başladık. Mart’ta virüsün bizde de görünmesi ile işler tersine döndü. Mevcut siparişleri gönderdik ama gerisi gelmedi” diye konuştu. Mimar Kemalettin Moda Merkezi’nde gelinlik, damatlık, abiye konusunda çalışan bin 400 dolayında imalatçı olduğunu söyleyen Ertuğrul, “Şu an bunların ancak yüzde 50’si faal. Onlar da ileriye yönelik olarak model geliştiriyorlar. Bir kısmı süreli veya süresiz kapattı. Online satışlar devreye girdi. 2021 yılı Ocak ayındaki fuarımıza kadar sıkıntının aşılacağını, fuarın çok canlı geçeceğini düşünüyoruz” dedi.

Akıbet yurtdışı uçuşlara bağlı

Türk Hava Yolları’nın uçuşlarını durdurduğu gün Osmanbey ve Laleli piyasasında kepenklerin indiğini dile getiren Osmanbey Tekstilci İşinsanları Derneği (OTİAD) Yönetim Kurulu Üyesi Tayyar Günbeyi ise, “Dışarıdan müşteri gelmeyince işlerimiz durdu. Çünkü yüzde 90 yurtdışına çalışıyoruz. Fabrikaları paydos ettik, mağazaları kapattık. Pazarlarımızda kimse mağaza açmıyor. Osmanbey yüzde 100 kapalı. THY ne zaman yurtdışı uçuşlarına başlarsa sektörde hareket o zaman başlar. Bu süreç sonunda firmaların yüzde 20’si kapanır. Mülk sahipleri kira konusunda anlayış göstermiyor. Devletin açıkladığı tedbirlerden KOBİ’ler yararlanamıyor. Herkes işçisini izne çıkardı. Kısa çalışma ödemesi koşullarının esnetilmesi lazım. Bankalar öyle şartlar koşmuş ki sıkıntısı olmayan zaten bunları almaz, sıkıntısı olan da yararlanamıyor. Devlet bu dönemde sigorta primlerini almasın, kiradan daha iyi bir teşvik olur” diye konuştu.

1 gelinlik ihracatı 300 tişörte bedel

Avrupa’da düğünlerin ertelendiğini, gelinlik dükkanlarının açılmadığını söyleyen Moda ve Hazırgiyim Federasyonu Danışma Kurulu Üyesi ve Örünler Tekstil Yönetim Kurulu Başkanı Nedim Örün de “Sektör 80 civarında ülkeye ihracat yapıyor. Bunların çok büyük kısmı kargo ticareti şeklinde olduğu için resmi rakamlara yansımasa da Türkiye’nin yıllık gelinlik, damatlık ve abiye giyim ihracatı 500 milyon dolar dolayında. Gelinliğin katma değeri çok yüksek. Bir gelinlik ihracatı 300 tişörte bedel. Sektör kayıp bir yılı yaşıyor. İlkbahar-yaz sezonu zaten gitti, sonbahar-kış sezonunu da yarı yarıya yakalayabiliriz. Çok büyük bir daralma yaşayacağız” ifadelerini kullandı

Düğünler yasak, çarşı ana baba günü

Yurtiçinde ve dünyada düğünlere izin verilmeden işlerin açılmasının mümkün olmadığını dile getiren Özden Moda firmasının sahibi İsmail Urhan, “Almanya’da koronavirüs tedbirleri hafifletilmeye başlandı ama 31 Ağustos’a kadar kalabalık organizasyonlara izin verilmeyecek. Avrupa’da bütün düğünler ertelendi. Bu senenin kayıp yıl olacağını düşünüyoruz. 6 aydan sonra normalleşme başlarsa bir miktar toparlanılır ama işimizin çok zor olduğunu görüyoruz. Yurtdışındaki müşterilerimiz ileriye dönük ürün almak isteseler bile uçak seferleri yok. Bizim çarşımız kapalı ama 25 metre ötemizdeki Bitpazarı, sanki hiçbir şey yokmuş gibi tıklım tıklım. Türkiye’nin her yerinde aynı manzaraları görüyoruz. Birkaç haftalık izolasyonla bu iş çözülebilir ama insanlara bunu anlatamıyorsunuz” diye konuştu.

Düğünlerin yüzde 30’u ertelendi

İçişleri Bakanlığı’nca alınan tedbirler kapsamında düğün ve nişan yapmak da bir süre yasaklanınca düğün planları bozuldu. Koronavirüs sonrası 2020’de evlenecek çiftlerin yüzde 30’u düğününü erteledi. Ertelemelerin çoğu nisan aylarındaki düğünlerden oluşurken mayıs ve haziran düğünlerinin yüzde 8’inin, temmuz ve sonrası için ise sadece yüzde 1’inin tarihi değişti. Türkiye’de 32 şehirde düğün planlaması için pazar yeri hizmeti veren dugun.com’a göre yılda ortalama 600 bin çift evleniyor, bunun 500 bini ise düğün yapıyor. dugun.com’un 1850 çift ile yaptığı ankete göre sürecin başladığı ilk günden itibaren çiftler düğünlerini iptal etmek yerine, ertelemeyi tercih ediyor. Buna göre koronavirüs sonrası 2020’de evlenecek çiftlerden sadece yüzde 2’si düğününü iptal ederken yüzde 30’u erteledi. Bu çiftlerden yüzde 68’i ise planında değişiklik yapmadı. Erteleyenlerin yüzde 5’i yeni düğün tarihi için 2021’e plan yaptı. Mart ve nisan düğünlerinin yüzde 65’i ertelendi. Mayıs ve haziran düğünlerinin yüzde 8’i, temmuz ve sonrası için sadece yüzde 1’i ertelendi. Düğününü erteleyenlerin yüzde 57’si ise yasakların kalkacağını düşünerek 2020’nin haziran ve temmuz aylarını tercih etti.

Çiftlerin yüzde 93’ü ertelemede sorun yaşamıyor

Düğün mekanlarının, sosyal medya paylaşımları için özel olarak süslenmesi en büyük tercih sebeplerinden. Bu sebeple daha önceden indirimli ya da bütçesine uygun olarak mekân seçen çiftler, düğünü erteledikleri takdirde tarih ve fiyat konusunda tereddüt ediyor. Araştırmaya katılan ve düğününü erteleyen çiftlerin yüzde 88’i tarih değiştiği için fazladan ücret ödemek zorunda kalmadığını, yüzde 12’si ekstra ödeme yaptığını belirtiyor. Düğün ertelemeleri konusunda çiftlerin yüzde 93’ü herhangi bir sorun yaşamadığını, yüzde 7’si firmalarla sorun yaşadığını söylüyor. (Selenay YAĞCI/İSTANBUL) 

2019’da 500 binden fazla çift evlendi

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 2019’da Türkiye’de evlenen çift sayısı 541 bin 424 olarak kayıtlara geçti. Evlenen çiftlerin sayısı 2019 yılında bir önceki yıla göre yüzde 2.3 azaldı. Ortalama ilk evlenme yaşı, geçen yıl erkekler için 27.9, kadınlar için 25 olarak kaydedildi.