Geleneksel sinema salonları dijital platformlara karşı
Son iki yıldır salgın döneminde kan kaybeden sinema salonları, şimdi de dijital içerik platformlarına karşı savaş veriyor. SİSAY Genel Sekreteri Fevzi Genç, "Yerli yapımların sinemada gücü çok yüksek. Ancak salgında dijital platformlara yöneldiler. Anlaşmalar da uzun süreli oluyor. Bu da sinemaların içerik sıkıntısı yaşamasına yol açıyor" dedi.
Yener Karadeniz |Yener KARADENİZ
Son iki yılda salgın ve kapanma kararları nedeni ile gelirleri yüzde 70’ten fazla düşen sinema salonları yeni yıl ile birlikte yüzde 70’i bulan maliyet artışı ile karşı karşıya kaldı. Geride kalan dönemde söz konusu gelişmeler nedeniyle 100’e yakın salonun kapandığı belirtilirken, kalanlar şimdilerde dijital platformlara karşı da mücadele veriyor. Sinema Salonları Yatırımcılar Derneği (SİSAY) Genel Sekreteri Fevzi Genç, yerli yapım şirketleri ve oyuncuların salgın döneminde hızla büyüyen dijital platformlara çok fazla iş yaptığını ve anlaşmaların da 3-5 yıl gibi sürdüğünü belirterek bunun da sinema salonlarında yerli yapım sıkıntısı yaşanmasına yol açtığını söyledi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre Türkiye’de sinema salonu sayısı 2018 yılına kadar sürekli bir büyüme grafiği çizerek 2.900’ü aştı. Sonrasında ise hem salgın hem de dijital platformların etkisi ile düşüşe geçti. 2020 itibari ile söz konusu rakam 2 bin 698’e geriledi. Geçen yıl ise irili ufaklı birçok şirketin 100’e yakın sinema salonu hakkında belirsizlik sürüyor. Açıp açmama konusunda şirketler karar vermiş değil.
Dijital içerik platformu abone sayısı 1 milyarı aştı
Aynı dönemde dijital yayın platformları ise yine salgında insanların eve kapanmasının etkisi ile büyük bir atılım gerçekleştirdi. Türkiye’de başta Netflix, Amazon Prime, Exxen, BluTV gibi 10’dan fazla dijital platform bulunuyor ve söz konusu yayınların sayısı her geçen yıl artıyor. Sadece Netfl ix’in tüm dünyada abone sayısı 210 milyonu aştı. Henüz Türkiye piyasasına gelmiş olmasalar da Disney+ 150 milyon, WarnerMedia’nın sahibi olduğu video akış platformu HBO Max’in de 2021 sonundaki abone sayısı 70 milyona ulaştı. Türkiye’de BluTV, Amazon Prime, Mubi, Gain ve Exxen de bulunuyor. Bu yayınlar Türkiye’de olduğu gibi dünyada da sinema salonlarına rakip olarak görülüyor. Zira dev bütçelere sahip şirketler, yine dev isimlerle sinema ve dizi yapımı gerçekleştiriyor. Örneğin Netfl ix’in sadece Türk yapımlar için harcadığı rakamın 600 milyon TL’yi aştığı tahmin ediliyor. Yayın, geçen yıl düzenlenen Oscar ödül töreninde yapımları ile 35 adaylık elde etmişti. Geleneksel TV kanallarında daha da büyük kan kaybına yol açan dijital platformlarda abone sayısı 2020’de 1 milyar sınırını da aşmıştı.
“2019 seviyesini geçtik”
SİSAY Genel Sekreteri Fevzi Genç dijital platformların daha çok TV olmak üzere sinemaları da etkilemeye başladığını anlattı. Genç, “İşler biraz düşük ama artık bunu salgına bağlayamıyoruz. Geçen yılın 51. haftasında vizyona giren Spider-Man No Way Home, rekor bir açılış yaptı. Seyirci bir şekilde tedbirini alıp sosyal hayatına devam ediyor. Sinema da sosyal hayatın en büyük öğelerinden biri. Bundan sonraki süreç sektörün kendi dinamikleri ile alakalı. Film olduğunda seyirci teveccüh gösteriyor. Ama eski tempoya dönmek için film sayısının artması lazım. Salgın başından beri sıkıntımız yerli içerik konusu. Yerli içerik üreticiler dijitale çok odaklandılar. Orada da anlaşmalar 3-5 senelik yapılıyor. Bir oyuncu ile anlaşıldığında 3-5 senesini bağlıyorlar. Dolayısıyla yerli içerik açısından sıkıntı oluyor. Türkiye sinemalarında da yerli içerikler çok güçlü. Yüksek izlenme rakamlarına sahipler. Ama orada yerli yapımcılar sinema konusunda biraz pasif davranıyorlar. Bu da tempomuzu düşürdü” diye konuştu. Sinema salonlarının tam kapasite ile çalıştığı 2019’da toplam seyirci sayısı 59,5 milyon olarak gerçekleşirken bunun 33,6 milyonu yerli film izleyicilerden oluştu.
Bilet fiyatları %40 zamlanacak
Sinema salonları sadece salgın ve dijital yayınlara karşı savaş vermiyor, son aylarda artan maliyetlerle de mücadele ediyor. Türkiye’de sayısı 2 bin 700’ü bulan sinema salonlarının maliyeti, asgari ücret, elektrik, doğalgaz ve kira zamları nedeniyle yüzde 70’i aştı. Bu da sinema biletleri fiyatına yansımaya başladı. Bilet fiyatı, Türkiye’de il ve sinema şirketine göre ortalamada 2019’da 16,46 TL iken, bu rakam 2020’de 17,21 ve 2021’de de 22,87’ye yükselmişti. Bu yılın ilk iki haftasında ise 25 TL’yi aşan sinema bileti fiyatının en az yüzde 40 daha yükselmesi bekleniyor.