Azerbaycanlı tatil için Türkiye’de mülk istiyor

Burcu GÖKSÜZOĞLU

● Yabancılara konut satışı çok gündemde. Siz de nisan itibariyle Türkiye'de konut sahibi olmak isteyen Azerbaycanlılara konut kredisi vermeye başladınız, Azerbaycan dışında konut kredisi verdiğiniz ilk ülke Türkiye mi?

Biz 2015 yılında kurulduk. Bir yatırım bankasıyız. Yatırım ürünlerinin yanında, yabancı demek istemiyorum çünkü Azerbaycanlılar kendilerini Türkiye’de vatanında gibi hissediyor; o yüzden Türkiye’de bu yıl böyle bir pilot proje başlatma gereğini hissettik. Çünkü Türkiye’de özellikle sahil kasabalarında veya şehirlerinde birçok yabancının sahip olmak istediği, oturmak istediği, güneş, deniz her türlü ortam var. Biz bunu Azerbaycan’a sunalım istedik. Türkiye’de henüz bir ipotek kredisi vermedik çünkü bunu özellikle Azerbaycan tarafına sunmak istedik. Öncelikle grup çalışanları üzerinde bu pilot projeyi uygulayalım dedik. 7 binin üzerinde bir grup çalışanımız var. Tahmin ettiğimizden daha fazla bir talep geldi.

● Azerbaycanlılar için Türkiye gayrimenkul pazarı ne kadar cazip? Ne kadar talep geldi? Azerbaycanlılar Türkiye’de ev almak için hangi şehirleri tercih ediyor?

Hem kendilerini burada vatanlarında hissetmeleri, hem yatırım olması açısından şu anda beklenilen ilginin üzerinde. Şu anda özellikle Ege ve Akdeniz kıyıları başta olmak üzere, İstanbul, İzmir, Ankara gibi büyükşehirlere çok ciddi bir talep var ve bu talepte açıkçası bir rakam belirtmek istemiyorum ama 100 bin dolarla 1 milyon dolara kadar gider rakamlardan oluşuyor. Akdeniz havzasında talep çok fazla, Antalya’ya çok ciddi bir talep olduğunu görüyoruz, İzmir’de var. Tahmin edersiniz ki Bodrum, Marmaris revaçta Azerbaycan için. İstanbul, İzmir daha arka planda çünkü bizim tespitlerimiz; “İstanbul’a gelelim, yaşayalım’dan daha çok, daha böyle Akideniz havzasında olalım, burada dinlenmeye gelelim, aynı zamanda bizim için bir yatırım olsun şeklinde.” O yüzden talebin daha çok Akdeniz tarafında olduğunu gördük. Önümüzdeki günlerde bu talebin daha da artacağını düşünüyorum. Bu doğrultuda bu yıl özellikle temmuz-ağustos aylarından itibaren bunun ciddi bir ivme kazanacağını ve beklenilen rakamları da aşacağını umuyorum.

AZERBAYCAN MANATI, ABD DOLARI, EURO OLARAK KULLANDIRACAKTINIZ

● Para birimi cinsi üzerinden kredilerin dağılımı nasıl oldu?

Şu an daha çok Azerbaycan Manatı’na ilgi var. Çünkü Azerbaycan’da manat üzerinden para kazanması itibariyle krediye başvuranların manat üzerinden. Tabii manat, TL’ye karşı daha değerli bir para birimi olduğu için onların alım gücü daha yüksek oluyor. Şu an dolar tarafında bir talep yok, ağırlıklı manat var. Biz isteyene TL de sunuyoruz ama herkes daha çok manat tarafında.

● Krediyi ne zaman grup çalışanları dışına da sunacaksınız? Ne kadarlık bir ilgi bekliyorsunuz?

Eylül ayına kadar bunu grup içinde test edelim istedik. Eylül ayından itibaren bunu tüm Azerbaycan piyasasına sunmak istiyoruz, gelen taleplere bağlı olarak. Çünkü prosedürel olarak yani buradaki tapu işlemlerinden tutun da… Sorunları şöyle sıralayayım; Evet Marmaris’te ev almak istiyorum. Yardımcı olur musunuz? Yani şimdi o bağlantıları kurmamız gerekiyor, oradaki projeleri bulmamız gerekiyor, tapu işlerini çözmemiz gerekiyor. Dolayısıyla böyle anahtar teslim bir projeye gitmeye başladı bu. İlk başta daha basit düşünmüştük. İşte bize talep gelir, biz de karşılığında ipotek kredisini veririz. Geri kalan işlemler çözülür diye ama şu anda görüyoruz ki gerçekten bir anahtar teslime doğru gitmeye başladı. Biz de burada çözüm partnerleri bulmamız gerekiyor yani gayrimenkul geliştirme tarafında, tapu tarafında, hukuk hizmetleri tarafında. Dolayısıyla bunları tamamladıktan sonra, Eylül ayına kadar bunu bir baştan bir sona oturtturduktan sonra bütün Azerbaycan’a açacağız. Ben Azerbaycan’dan ciddi bir talep olacağını düşünüyorum. Burada ikinci bir ülke değil, kendilerini evlerinde hissetmelerinden dolayı bir talep olacağını düşünüyorum. Umarım haklı çıkarım.

KREDİYE TALEP VATANDAŞLIK İÇİN GELMEDİ

● Peki vatandaşlık için konut değeri 250 bin dolardan 400 bin dolara çıkarılması sizin hedeflerinizi olumsuz etkiler mi?

Açıkçası Azerbaycan tarafında vatandaşlık talebiyle gelinmedi. Bugüne kadarki başvuruların hiçbirisinde biz bunu görmedik. Tamamen yatırım amaçlı, konut amaçlı, yuva sahibi olmak için başvurular yapılıyor. Azerbaycan tarafında ben bir etkisi olacağını düşünmüyorum. Öbür taraftan bu 400 bin dolarlık rakam için bir şey söylemem gerekirse, dünya standartlarında bu 300-350 bin Euro civarında veriliyor. Dolayısıyla bu rakamın Türkiye’de vatandaşlık veya pasaport sahibi olmak için makul bir rakam olduğunu düşünüyorum. 250 bin doların 400 bine çıkmasının çok fazla piyasayı etkileyeceğini düşünmüyorum.

● Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın konut finansmanına destek için açıkladığı 3 paketi nasıl değerlendiriyorsunuz peki? Bu finansman tarafında dengeleri nasıl değiştirecek?

Biz bu paketi kullandırmayacağız çünkü kendi kaynaklarımızdan biz bunu vermeyi düşünüyoruz. Paketin geneline baktığımızda ilk defa ev sahibi olanlar için yüzde 0.99, 10 yıl vade, 2 milyon liraya kadar; oldukça iyi ve destekleyici. Ben bunun önümüzdeki günlerde piyasayı canlandıracağını düşünüyorum. Bunun dışında yurt dışından özellikle dolar Euro bizim tarafımızda manat olması nedeniyle söyleyeyim, buradan TL’ye dönüşlerde oldukça yatırımcısına veya Türkiye’ye yerleşmek isteyenlere uygun bir ürün olduğunu düşünüyorum. Ciddi şekilde de bunun piyasadaki talebi artıracağını düşünüyorum. En azından Azerbaycan tarafında biz bunu görüyoruz. Proje açıklanmadan önce biz bunu görmeye başlamıştık, şimdi daha fazla bunu göreceğimizi düşünüyorum. Tabii Türkiye’de konut fiyatları da arttı. Bunu da söylemek gerekirse, bizim baktığımız genelde gelen talepler 1,5 milyonla 5 milyon arasında oluyor. İstanbul daha uygun görünmekle beraber, sahil şeridinde fiyatların çok ciddi arttığını görüyoruz. Özellikle son 2 aydır bu talebin çok fazla olmakla beraber konut fiyatları yüzde 50’lere yakın Antalya tarafında arttı. Bodrum’u zaten söylemeye gerek yok. Geçen yıla göre yüzde 100 arttı Bodrum’da konut fiyatları. O yüzden bu 2 milyonluk paketin üzerine bir miktar daha koyulması gerektiğini düşünüyorum ama ciddi biçimde destekleyici olacak ve piyasayı hareketlendireceğini düşünüyorum, önümüzdeki aylarda.

● Siz Türklere ne zaman konut kredisi vermeye başlayacaksınız?

Azerbaycan tarafını, yani Türkiye’deki sektöre baktığımızda bizim dışımızdaki oyuncuların burada yeteri kadar piyasada hakim olduğunu düşünüyorum. Önce Azerbaycan piyasasına açılıp, Azerbaycan’dan buraya yatırımcı veya konut sahibi olmak isteyenleri çekmek istiyorum. Özellikle 2022’yi tamamen bizim odaklanmamız bu noktada ama 2023 yılına döndüğümüzde bu piyasa da açılmak için kaynaklarımızı kullandırmaya başlayacağız. Çünkü bu konut dediğiniz şey tek başına gayrimenkul değil. 24 alt sektörle beraber çalışıyor. Bununla beraber sadece konut değil tüketici kredilerinin de önümüzdeki dönemde artacağını düşünüyorum.

VDMK İHRACINDA HEDEF 500 MİLYON LİRA

● Varlığa Dayalı Menkul Kıymet İhracı (VDMK) ile tarım sektörüne finansman sağlıyorsunuz. Bu yıl planlanan 500 milyon TL’lik ihracın 200 milyon TL’lik kısmı yapıldı. Geri kalanı için takvim nedir?
Bizim açıkçası niyetimiz bu sene tarım sektörüne 500 milyonluk bir kaynak aktarmak, bunu da ortalama 2 ayda bir yapmak şeklinde. Şu ana kadar sizin de ifade ettiğiniz gibi 200 milyon liralık bir kaynak aktarımında bulunduk. Mayıs sonu veya haziran gibi 100 milyon lira daha hedefliyoruz. Daha sonra ekim- kasım aylarında geri kalan 200 milyon lirayı 100’er milyonluk paketler halinde yapıp 500 milyonla tamamlamak istiyoruz. Bu yıl hedefimizi 500 milyonla kapatmak istiyoruz. Daha sonra tabii birkaç sektöre daha odaklandık. Bunlardan bir tanesi kimya, bir tanesi otomotiv sektörüydü. Özellikle otomotiv sektörün geçen seneden itibaren çok ciddi bir ivme kazandı. İkinci el araç piyasayı oldukça hareketliydi. Birinci el malum bir sürü nedenden dolayı sekteye uğradığı için özellikle tedarik zinciri açısından. Burada da 100 milyonluk bir ihraç yapmak istiyoruz. Üçüncü sektörümüzde kimya olacak. Kimya da böyle 50 milyon lira gibi bir rakamla toplamda 600-700 milyon TL arasında bir ihracı hedefliyoruz bu sene.

BU YIL HEDEF YÜZDE 25 BÜYÜME

● 2022 ilk çeyrek rakamlarını yeni açıkladınız. Yıl sonu büyüme hedefiniz nedir?

Bu yıl beklediğimiz, hedeflediğimiz rakam şu andaki büyüklüğümüzün aşağı yukarı yüzde 25 daha üzerine gitmek. Toplamda kredi rakamımızı 3,5 milyar TL gibi bir büyüklüğe getirmek. Toplam büyüklüğümüzde 5 milyar TL olarak hedefledik. Şu ana kadar özellikle ilk 3 ay hedeflerimizin üstünde gerçekleşti. Biz burada yatırım kredilerine ağırlık veriyoruz yani yenilenebilir enerji tarafında ve bununla beraber diğer bütün turizm ve belli başlı projeleri hedefliyoruz ve uzun vadeli olmasına dikkat ediyoruz. Çünkü görüyoruz ki yatırımların geri dönüşleri özellikle enerji ve diğer tarafta 5 ile 7 yıl alıyor. Bizim bilançomuzun büyük bir kısmı yatırım kredilerinden oluşuyor. O yüzden şu anda çok 1,5 milyar civarında bir proje önümüzde bekliyor. Onların tamamlanması ve nihayete ermesini bekliyoruz. Bunları da işte 2,7’nin üzerine koyduğumuzda, mart ayında 2,7 olarak kapattık. 3.5 milyar gibi bir rakamı herhalde buluruz diye umut ediyorum.

● Finanse ettiğiniz yatırım projelerinin büyüklüğü nedir?

Bizim ağırlıklı finanse ettiğimiz projeler 50 milyonla 200 milyon TL arasında veya bunun dolar karşılığı olanlar. 5 yıldızlı otel projeleri, portlar, 10 ile 15 MGW bazen 20 MGW’a kadar çıktığımız projeler, belirli depolama tesisleri, tarım tarafında VDMK ile devam ediyoruz. Bizim proje ölçeğimiz 50 milyonla 200 milyon arasında turizm, yenilenebilir enerji, gayrimenkul geliştirme, madencilik ve lojistik ağırlıklı sektörler üzerindeyiz.