Demir çelik, yatırımlar ile üreterek ihracatta güçleniyor

MURAT KÜÇÜK

Türkiye ekonomisine doğrudan ve dolaylı yoldan katkı sağlayan demir çelik sektörü, 2023 yılında 33.7 milyon ton ham çelik üretimi gerçekleştirdi. Bu rakamın 10.5 milyon tonunu ihraç eden Türk çelik sektörü, ihracattan 8.3 milyar dolar elde etti. Bölgesel siyasi krizler, küresel iktisadi belirsizlikler ve sektörel problemlerle girilen 2024 yılının ilk 9 ayına ilişkin rakamlar da sektörün beklentilerin üzerinde bir performans ortaya koyduğunu söylüyor. 2024’ün ilk 9 ayında ham çelik üretimi, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 13.8 artarak 27.9 milyon tona ulaştı. Türkiye; dünya ham çelik üretimi sıralamasında, ağustos ayından sonra eylül ayında da 7’nci sıradaki yerini korudu. Üretimde artış yaşanırken yılın ilk çeyreğinde Türkiye’nin çelik tüketimi yüzde 4.2 azalarak 27.8 milyon tona geriledi. 2024 Ocak-Eylül döneminde, dünya çelik üretimi yüzde 1.9 azalarak 1.4 milyar ton oldu. Keza aynı dönem aralığında Çin ve Hindistan, dünyanın en büyük çelik üreticileri olmaya devam etti.

İhracatta hedef; 2024’ü 16.5 milyar dolar ile tamamlamak

Türkiye’nin en güçlü 10 ihraç ürünü arasında yer alan çelik, bu başarısını hem 2023 yılında hem de 2024’ün ilk 3 çeyreğinde sürdürmeyi başardı. 2023 yılında Türkiye’den dünyaya 10.5 milyon ton çelik ihraç edildi. Türkiye bu ihracattan 8.3 milyar dolar kazanç elde etti. Küresel pazarlardaki zorluklara rağmen 2024 yılının ilk 9 ayında 12.2 milyar dolarlık çelik ihracatı yapan Türkiye çelik sektörünün sene sonu hedefi, 16.5 milyar dolara ulaşmak. Sektörün ihracat pazarlarında Avrupa, ilk sırada yer almaya devam ediyor. Yılın ilk 9 ayında en güçlü ihracat pazarı sırası ile Romanya, İtalya, İspanya, Yemen ve Ukrayna oldu. İhracat ile büyümek isteyen sektörün öncelikli gündemi; karbon emisyonları düşüren yatırımlar yaparak ‘yeşil çelik’ üreticisi sıfatını kazanmak. Sektörün en büyük pazarının Avrupa olduğu düşünüldüğünde bunun doğru bir karar olduğu anlaşılıyor. Yanı sıra, yeni pazarlar yönelik girişimler de Türk çelik sektörü için sevindirici gelişmeler olarak nitelendirilebilir. Güneydoğu Asya ve Afrika’daki talep ile Ortadoğu’daki alt yapı yatırımlarının sektöre pazar çeşitliliği kazandıracağı öngörülüyor.

Türkiye’nin devleri yatırım atağına kalktı

Sektör temsilcileri yurt içinde ve dışında birçok yatırımı hayata geçiriyor. Kuzey Afrika’da bir dizi yatırıma imza atan ve 2023 yılında dünyanın en büyük 63’üncü çelik üreticisi olan Tosyalı’nın hedefi 5 yıl içinde küresel ölçekli ilk 20 şirket arasına girmek. Sektörün köklü şirketlerinden Erdemir ise 1’inci Yüksek Fırın’a hidrojen enjeksiyonunu başarıyla tamamlayarak söz konusu uygulamayı gerçekleştiren Avrupa’nın 3’üncü çelik üreticisi oldu. Erdemir, biyokömür üretimini amaçlayan tesisini de ekim ayında devreye aldı. Sektörün en eskisi Kardemir de yılı üretim rekorları ile geçiriyor. Üretimini yüzde 50 artırarak yıllık 4.5 milyon ton kapasiteye ulaşan Çolakoğlu, bir diğer yandan yeşil çelik için önemli yatırımlar yapıyor. Keza, Türkiye’nin en büyük çelik boru üreticilerinden Erciyas’ın da öncelikli hedefi; 2030 yılına kadar karbon emisyonunu yüzde 50 azaltmak. Şirket bu kapsamda yatırımlarını hızlandırdı. Dayanıklı tüketim mallarının en büyük tedarikçi Borçelik ise yatırım planlarına aldığı yarım milyon ton kapasiteli galvaniz hattı için 500 milyon dolar bütçe ayırdı. Kayseri’de Kaymet Metal, Akde Metal, Yılmaz Sac ve ÜÇ-KA Demir Çelik’in üretim ve tesisleşme yatırımları, Çınar Boru’nun kapasite artırma hamleleri, Mersin’de faaliyet gösteren Yapıcı Çelik’in makine yatırımları da öne çıkan diğer gelişmeler olarak dikkat çekiyor. Tüm bu yatırımların ortak amacı; ürün kalitesini, çeşidini ve üretim tonajını artırmak, endüstri 4.0 uygulamaları ile üretimi dijitalleştirmek ve ihracat pazarlarında güçlenmek.