Çimentoda üretimin uzun süre durma korkusu başladı 

Leyla İLHAN 

Doğal gaz kesintisi en fazla enerji tüketimi yapan ikinci sektör konumunda olan çimentoda fırınlarda arıza korkusu başlattı. Çimento Endüstrisi İşverenleri Sendikası'nın (ÇEİS) verdiği bilgiye göre, 56 entegre tesisin üretim yaptığı sektörde, doğal gaz kesintileri nedeniyle büyük bir bölümünün illere göre üretime ara vereceği belirtilirken, bu durumun fırınların içindeki tuğlalara zarar verme riski yarattığı kaydedildi. Doğal gaz alamadığı için fırının içindeki tuğlaların dökülmesi nedeniyle bozulan bir fabrikanın 9 aya kadar üretimden kopabileceği kaydediliyor.   

Enerji yoğun bir endüstri olan çimentoda doğal gazla, döner fırınların tavlama diye tabir edilen ilk ateşlenmesi sürecinde önemli bir role sahip olduğunu aktaran ÇEİS yetkilileri, “Söz konusu ateşlemenin fuel oil kullanılarak da yapılması mümkün, ancak bu çok kullanışlı ve tercih edilen bir alternatif değil. Sektörde yaklaşık 15 yıldır ağırlıklı olarak doğal gaz ile ilk ateşleme yapılmakta. Bundan dolayı, doğal gaz kesintisi olan dönemde devre dışı olan fırınların, yeniden devreye alınması sürecinde zorluk yaşanacağını söyleyebiliriz.” ifadelerini kullandı.  

Bir fırın normale 36 saatte döner 

“Bir çimento fabrikasında döner fırının güvenli duruş sürecine geçebilmesi için 24 saat zaman gereklidir” diyen yetkililer, “Aynı fırının normal çalışma rejimine ulaşması için gereken süre ise 36 saat. Fırınların ani şekilde durdurulması ve ani şekilde devreye alınması, yaşanan termal şoklarla birlikte, fırın içerisinde yer alan tuğlaların zarar görmesi riskini de barındırmakta. Fırın içerisindeki tuğlada düşme yaşanması halinde, fabrikanın stoklarında tuğla mevcut ise bunun değiştirilerek fırının tekrar normal düzeninde çalıştırılması için minimum 72 saat gerekmekte. Fırının içindeki tuğlaların tamamen değiştirilerek tekrar çalıştırılması için en az 30 gün gereklidir.” ifadelerine yer verdi. 

Tuğla yoksa süre 9 aya çıkabiliyor 

 Fabrikanın stoklarında tuğla bulunmadığı durumda ise, tuğla tedarikinin 6 ila 9 aya kadar uzayabildiği aktaran ÇEİS yetkilileri şuna dikkat çekti: “Döner fırınlarda boyuta göre ortalama 60 bin tuğla bulunduğu göz önüne alındığında, tuğlada dökülme yaşanması ihtimalinin oransal olarak epeyce yüksek.” 

Fabrika uzun süre üretim yapamayabilir 

“Dolayısıyla, çimento fabrikalarının döner fırınlarını sürekli durdurup çalıştırmak, fırına ciddi zarar verme ve fabrikanın çok uzun süre üretim yapamama riskini de barındırmakta” diyen yetkililer,  “Elektrik/doğal gaz kesintisinden doğacak zararı bir kenara bıraksak dahi, döner fırını durdurup tekrar çalıştırmak hem operasyonel açıdan riskler barındırmakta hem de çok yüksek maliyet oluşturmakta.” diye konuştu. 

Gemi bekletme, demuraj bedelleri çıkaracak 

Diğer taraftan, yaşanacak doğal gaz/elektrik kesintilerinde fırınların durması halinde, özellikle ihracat yapan şirketlerin sözleşmesi olan müşterilerine karşı gemilerin bekletilmesinden kaynaklanacak yüksek demuraj bedelleri de ilave maliyetle karşılaşacağı da kaydedildi.  

Türkiye’nin COVID-19 pandemisi ile mücadelesinin en zor günlerinde dahi Türk çimento sektörü olarak üretime ara vermedikleri ifade eden yetkililer, “Pek çok sektörün durduğu günlerde, bahsettiğimiz gerekçeler dolayısıyla hiçbir fabrikamızı durdurmadık. 100 yılı aşkın süredir olduğu gibi, bugün de üretimimizi aralıksız olarak sürdürmek ve ülkemize katkı sağlamak en büyük motivasyonumuz. Proses sürekliliği olan ve durup çalışması operasyonel olarak hem maliyetli hem de riskli olan çimento fabrikalarının söz konusu doğal gaz/elektrik kesintisinden istisna tutulması, fabrikaların güvenliği açsından büyük önem taşımakta.” görüşünü dile getirdiler.