Adana'da depolar elektronik alım-satımla entegre oldu

Eray ŞEN

Soya fasulyesi, yer fıstığı, narenciye, karpuz ve mısırda Türkiye’nin en büyük üreticisi konumundaki Adana’da, son yıllarda açılan lisanslı depoların kapasitesi yaklaşık 500 bin tona ulaştı. İlde hizmete giren 11 lisanslı depoya, devletin verdiği desteklerin de etkisiyle üreticiler büyük ilgi gösterdi. Adana Ticaret Borsası’nın (ATB) tarımda katma değer yaratmak üzere hizmete sunduğu elektronik alım-satım salonu, lisanslı depolar ile entegre çalışarak, üreticilere ürünlerini istedikleri zaman satma olanağı veriyor. Bu durum, çiftçinin fiyat dalgalanmalarına karşı kendini korumasını sağlıyor.

ATB Başkanı Şahin Bilgiç, DÜNYA’ya yaptığı açıklamada; 2018 verilerine göre kurum olarak 9.31 milyar TL işlem hacmine sahip olduklarını, bunun yüzde 33’ünü hububat ürünleri, yüzde 11’ini tekstil hammaddeleri, yüzde 9’unu yağlı tohumlar ve yüzde 9’unu kuru meyvelerin oluşturduğunu belirterek “İlimizin tarımsal üretim potansiyeli göz önünde bulundurularak yeni borsa kompleksimiz ile bölge, ülke tarımı ve ekonomisi için katma değer yaratmak amaçlanmıştır” dedi.

Sistem nasıl çalışıyor?

Lisanslı depolara dökülen ürünlerinin analiz değerlerine göre Elektronik Ürün Senetleri (ELÜS) oluşuyor ve mudiler, bu senetleri Adana Ticaret Borsası’nın ortakları arasında yer aldığı ve aynı zamanda acentesi olduğu Türkiye Ürün İhtisas Borsası (TÜRİB) üzerinden elektronik ortamda Türkiye genelinde satabiliyor.

Lisans alan firmaların %11’i Adana’da yer alıyor

Bilgiç, kurdukları elektronik alım-satım salonunun, üyelerin elektronik ortamda seanslara katılımını sağladığını, bilgilendirme ekranları ve dokunmatik özellikteki bilgisayarları ile entegre bir sistem olduğunu anlattı. Üreticilerin üretim ve pazarlama aşamasında tarımdaki teknolojik gelişmelerden faydalanma olanağı bulduğunu vurgulayan Bilgiç, sistem ile entegre çalışan lisanslı depoların işleyişi hakkında şunları kaydetti:

“Türkiye’deki lisanslı depolarda hububat, yağlı tohumlar, baklagiller, zeytin-zeytinyağı, fındık, antep fıstığı, kuru üzüm, pamuk gibi ürünler; Adana’da ise mısır, buğday ve soya fasulyesi depolanmaktadır. 23 Ekim 2019 itibariyle Türkiye genelinde lisanslı depo kapasitesi 4.5 milyon tona, lisans alan firma sayısı 88’e ulaşmıştı. Lisans alan firmaların yüzde 11’i Adana’da yer alıyor ve Adana’nın toplam lisans kapasitesi 494 bin 830 ton seviyesindedir. İlimizin lisanslı depolama kapasitesi Türkiye’nin yaklaşık yüzde 11’ini oluşturmaktadır.”

Bilgiç, ATB bünyesinde ayrıca, üreticilerden lisanslı depolarda muhafaza edilmek üzere gelen ürünlerin analizlerinin yapıldığı Ticaret Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş Yetkili Sınıflandırıcı Laboratuvar da bulunduğunu, bir merkez ve 4 şube olmak üzere il genelinde 5 lisanslı depoda laboratuvar hizmeti verdiklerini kaydetti.

Nakliye, depo ve analiz desteği veriliyor

Üreticiler Çiftçi Kayıt Sistemi’ne (ÇKS) kayıtlı ürünlerini lisanslı depoya getirerek, öncelikle ton başına 25 TL nakliye desteği, aylık 6 ton depo ücreti ve araç başına 25 TL analiz ücreti desteği alıyor. Lisanslı depoda saklanan ürünler için Stopaj Vergisi ve KDV muafiyetleri uygulanıyor. Üretici elindeki ürün senedini kullanarak uygun imkanlarla kredi kullanabiliyor.