“Türkiye, yenilenebilir enerjide 15 yılda başarı hikayesi yazdı”

İZMİR - Yenilenebilir enerji yolculuğuna başlarken pek çok insanın, “Bu pırpırlar mı (rüzgar santralleri) bizim enerjimizi üretecek” dediğini hatırlatan Enerji Sanayici ve İş Adamları Derneği (ENSİA) Başkanı Alper Kalaycı, elektrikli otomobillerde de benzer bir durum yaşanacağını, 15 sene sonra insanların ‘biz de bir zamanlar işimize dizel araba ile giderdik’ diyeceklerini dile getirdi.

Geçtiğimiz Mart ayında başkanlık görevine seçildiği ENSİA’nın 2016’da Türkiye’yi yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği alanında ekipman, teknoloji ve proje üreten uluslararası bir merkeze dönüştürme vizyonuyla kurulduğunu, şu an çalışmalarını Türkiye’nin farklı kentlerinden 45 kurumsal üyesiyle sürdürdüğünü anlatan Kalaycı, “Proje derneği vasfıyla çalışıyoruz. An itibarıyla İzmir Kalkınma Ajansı (İZKA) ile paydaşı olduğumuz ve Avrupa Konseyi’nden 3,1 milyon Euro hibe destekli Best For Energy projemiz devam ediyor. Kümelenme yaklaşımını temel alan proje, temiz enerji zincirinde yer alan ve bu alana yönelmek isteyen şirketlerin kapasitelerinin geliştirilerek yatırım ve ihracatlarının artırılmasını hedefliyor. Büyük önem verdiğimiz Yenilenebilir Enerji ve Enerji Verimliliği Sektörüne Yönelik Uluslararası Rekabet Yeteneğinin Geliştirilmesi başlıklı UR-GE projemiz de 18 kurumsal üyemiz ile sürüyor. Üniversitelerin makina, enerji sistemleri, endüstri, elektrik ve elektronik bölümlerindeki öğrencilerin farkındalığını artırmak amacıyla ENSİA Genç platformunu kurduk. Bu gençlerimizi yenilenebilir enerji sektörü ile tanıştırmayı, bugün yaşadığımız, gelecekte daha da artacak yetişmiş işgücü açığımızı kapatmayı hedefliyoruz” dedi.

Geçen Mart ayında İzmir Büyükşehir Belediyesi ile ESHOT-ENSİA işbirliği protokolü hazırladıklarını söyleyen Kalaycı, “ESHOT’un çatı tipi GES projeleri ve elektrikli otobüslerinin şarj istasyonlarının yapımlarına proje desteği vereceğiz. İşletme giderinin yüzde 90’ına yakını enerji olan İzmir Metro A.Ş. ile de benzer bir proje için çalışmalara başladık. Belediyenin bugün istihdam şirketi özelliğinde olan İzenerji’nin bir enerji şirketi olması yönünde Başkan Tunç Soyer’in iradesi var. Benzer bir işbirliğini İzenerji ile gerçekleştirmek istiyoruz. Farklı üniversiteler ile muhtelif projelerimizi de ilerleyen günlerde duyuracağız” diye konuştu.

“Dış ticaret açığının önemli bölümü enerji kaynaklı”

Türkiye’nin enerjisinin yaklaşık yüzde 75’ini ithal kaynaklardan elde ettiğini anlatan Kalaycı, “2020’deki 50 milyar dolarlık dış ticaret açığımızın önemli bir bölümü enerjiden kaynaklanıyor. Yenilenebilir enerji, katma değeri düşük mallar ihraç ederek kazandığımız bu dövizin, enerji ithalatına harcanmasını azaltan bir seçenek. Son 15 yılda, bu konuda dünyanın dikkatini çeken bir başarı hikâyesi yazdık. Rüzgâr enerjisi kurulu gücünü 182 kat artırarak 9.305 megavata (MW) çıkardık, Avrupa’da 7. sıraya yükseldik. İzmir ise, 1.798 MW kurulu güç ile açık ara Türkiye’nin rüzgâr enerjisi başkenti. Güneş enerjisinde de son 10 yılda ciddi bir atak yaptık. Kurulu gücümüzü 7 bin MW’ın üzerine taşıdık ve Türkiye’nin toplam kurulu gücündeki payını yüzde 7’nin üzerine çıkardık. 1.115 MW seviyesinde enerji ürettiğimiz biyokütle ve 1.600 MW enerji ürettiğimiz jeotermal enerjide ise daha alacak çok yolumuz var. Ancak enerjinin yerli ve yenilenebilir olması tek başına yeterli değil. O enerjiyi üreten ekipmanın da yerli olması yani Türkiye’de üretilmesi lazım. Çünkü enerji ekipmanlarında ithalata bağımlılık oranımız hâlâ yüzde 70 seviyesinde” dedi.

“Elektrikli araçta gerideyiz”

Dünya otomotiv endüstrisinin elektrikli araçlara yüz milyarlarca dolar yatırım yaptığını hatırlatan Kalaycı, şöyle konuştu: “Yerli otomobilimiz TOGG’un bu farkındalıkta olmasından mutluyuz. 2020’de Türkiye’de sadece 844 adet elektrikli otomobil satıldı. Toplam satışlardan ancak yüzde 1 pay alabildi. Hibrit otomobillerle bu rakam sadece yüzde 3,8’e ulaşabildi. Gelişmiş ülkelerde bu oranlar yüksek, çünkü kamu bunların üretim ve satışını destekliyor. Yerel yönetimler ücretsiz şarj istasyonları ve otopark hizmetleri veriyor. Biz ise daha farklı bir yol izliyoruz. Asgari 50 milyon TL tutarındaki elektrik veya hidrojenle çalışan ulaşım aracı imalatı yapan sanayi yatırımlarını 5’inci Bölge Teşviği’nden yararlanırken, elektrikli otomobillerin satışlarından alınan ÖTV oranları 4 kat artırıldı. Üretimi destekleyen ama satışı desteklemeyen bir mekanizmanın maalesef başarılı olma şansı bulunmuyor. Ancak umutsuz değiliz. Yenilenebilir enerji yolculuğuna başlarken de pek çok insan ‘bu pırpırlar mı bizim enerjimizi üretecek, güldürmeyin’ diyordu. Elektrikli otomobillerde de benzer bir durumu yaşayacağız. 15 sene sonra ‘biz de bir zamanlar işimize dizel araba ile giderdik, egzoz borumuzdan simsiyah dumanlar saça saça araba kullanırdık” diyeceğiz.”

 “İnsana ve çevreye zarar veren her yatırıma karşıyız”

Bazı yörelerde RES’lere karşı çıkılması ve güneş-rüzgar enerjisi kıyaslaması yapılmasını değerlendiren Kalaycı, “ENSİA olarak insana ve doğaya zarar veren her yatırıma karşı çıkmayı ahlaki bir sorumluluk olarak benimsiyoruz. Bu noktada bir yanlış yapılmış ise onun yanında değil karşısında oluruz. Güneş enerjisi rüzgârın alternatifi değil. Her iki enerji kaynağına da yatırımlar alabildiğine yapılmalı. RES’leri her yere kuramazsınız. Ama güneş enerji santrallerini evinizin çatısına bile kurulabilir yani tabana daha çok yayılabilecek bir kaynak. Yakın zamanda yayınlanan hibrid yönetmeliği sayesinde bu iki kaynağın beraberce kullanılması da artık çok mantıklı. Bu itibarla yenilenebilir enerji yatırımları ülkemiz için ilk seçenek olmalı” görüşünü savundu.