Terminlerin uzadığı GES’te Çin-Tayvan savaşı endişesi
Sanayicilerin GES yatırımlarına ilgisinin arttığı bu dönemde amortisman süreleri 2-3 yıla düştü, ancak GES’lerde kullanılan ürünlerin termin süreleri ortalama 8 ayı buluyor. Sanayiciler, bu ürünlerin merkezi olan Çin ve Tayvan arasında çıkacak olası bir savaştan dolayı terminlerin daha da uzamasından endişe ediyor.
Haber Merkezi |Talip ÖZTÜRK
GAZİANTEP - Çip krizi, güneş enerjisi sektörünü de vurdu. AB Yeşil Mutabakatı hükümleri ile yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelen sanayicilerin GES yatırımları uzadı. Çip krizinden dolayı GES kurulumlarından kullanılan solar kablo, inverter ve panellerin temin edilmesinde gecikmeler yaşanıyor. DÜNYA’ya konuşan sektör temsilcileri bu durumdan sanayicilerin etkilendiğini ifade ederken, Çin ile Tayvan arasında çıkacak olası bir savaş halinde terminlerin daha da uzamasından endişe ediyor.
“Amorti süresi düştü, terminler uzadı”
Türkiye’nin ilk solar panel üreticisi Solartürk Enerji Yönetim Kurulu Başkanı Osman Özberk, sektörde küresel bir sorunla karşı karşıya olduklarını söyledi. Bir süredir devam eden sorunun yavaş yavaş düzeldiğini anlatan Özberk, panellerde terminlerin birkaç aya düştüğünü kaydetti. Özberk, GES kurulumu çok basit olduğu için herkesin kolaylıkla çatısına kurabildiğini ifade ederek, Türkiye’nin dünya marketinde payının yüzde 2’lerde olduğunu belirtti. Amorti sürelerinin bundan 10-15 yıl önce 10 yıl olduğunu, şu an artan enerji fiyatlarıyla birlikte bu sürenin 3 yılın altına düştüğünün kaydeden Özberk, termin sıkıntısının yatırımcılarını etkilediğini belirterek, “Ülke olarak geçen yılı 7-8 bin MW ile kapattık. Bu yıl da 10 bin MW ile kapatırız. Buradaki diğer sorun inverter ve solar kabloda ithalata bağlı olmamız. Bunlarda terminler oldukça uzun. Sorun daha çok yatırımcıyı etkiliyor. Yatırımcı 6 aydan fazla beklemek zorunda kalıyor” dedi.
“Ödemesini yaptığımız ürünlerde bile teslim tarihi net değil”
Gaziantep’te 2013 yılından bu yana güneş enerjisi sektöründe yatırımcı ve EPC olarak faaliyet gösteren Samlı Solar Yönetim Kurulu Üyesi Peykan Samlı da sektörde yaşanan yüksek talepten dolayı Haziran 2022‘den bu yana dünya çapında inverter bulunmadığını söyledi. İnverter firmalarının çip krizine dayandırdıkları problemlerden dolayı ürün veremediklerini belirten Samlı, “Sektörde ilk kez DC kablo için 5-6 ay terminlerle karşı karşıya kalmaya başladık. Bunun akabinde güneş panellerinden alışık hale geldiğimiz uzun terminlere inverter tedarik sıkıntıları eklenmeye başlandı. Şu an belli başlı firmaların hiçbirinde yakın zamanda alabileceğimiz ürün bulamıyoruz. Ödemesini yapıp gümrüğe gelmesini beklediklerimizde bile teslim tarihleri net değil. Bundan dolayı yatırımcının zarar görme ihtimali var. Sektör olarak çözüm bulmaya çalışıyoruz” diye konuştu. Tayvan ile Çin arasındaki olası savaş durumunda tehlikenin daha da büyüyebileceğini belirten Samlı, teknik olarak alternatif yaratabilecek ürünlerin laboratuvar testlerini ve Avrupa normlarındaki değerlerini incelediklerini ifade etti.
“Termin süreleri 8 ayı buldu”
Türkiye’de sanayi bazında tüketilen toplan enerjinin yüzde 5’inin Gaziantep OSB’de tüketildiğini anlatan Gaziantep Organize Sanayi Bölgesi (GAOSB) Başkanı Cengiz Şimşek, sanayicilerin GES yatırımlarına ilgisinin arttığı bu dönemde yaşanan sorunların sanayicileri olumsuz etkilediğini belirtti. Şimşek, şunları kaydetti: “Son 3 yıl, küresel anlamda yaşanan krizlerin gölgesinde geçti. Pandemi, emtia, konteyner derken tüm sorunların sanayicilerimize etkisini asgari düzeyde tutmaya çalıştık. Sorunlara çeşitli çözümler üretirken, her defasında yeni bir sorun karşımıza çıktı. Son olarak da artan hammadde fiyatlarının yanında enerji maliyetlerinde de ciddi artışlar yaşandı. Hal böyle olunca sanayicilerimizin GES yatırımlarına ilgisi arttı. Biz de GAOSB olarak sanayicilerimizin önündeki bürokratik engelleri kaldırdık ve gelinen noktada Türkiye’nin en hızlı GES yatırımlarına izin veren OSB başkanlığı olduk. Gaziantep’te Kurulu güç şu anda 100 MW’ı geçmiş durumda. Artan enerji maliyetleri karşısında birkaç yıl öncesinde GES kuran sanayicilerimiz bugün bunu amorti ederken yeni yatırım yapmak isteyen sanayicilerimiz termin sorunuyla karşı karşıya. Çip krizi nedeniyle bir süredir solar kablo, panel ve inverter termin süreleri 8 ayı buldu. Bu da zor şartlarda üretim yapan sanayicilerimiz için şartları daha da zorlaştırdı. Sanayi tesislerimizin büyük çoğunluğu emek ve enerji yoğun sektörlerde faaliyet gösteriyor. Yıllık enerjiye ödediğimiz rakam 2 milyar dolar. Bu sürdürülebilir bir rakam değil. Bu rakamı nasıl aşağıya çekeriz, sanayicimizin rekabet gücünü nasıl yükseltiriz bunun çalışmalarını yapıyoruz.”