Mermercilerden İran taşına tepki

Hatice AYDOĞAN ÖZSÖKMEN

2022’in ilk 6 ayında geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre blok doğal taş ihracatı yüzde 20 oranında azalan mermer sektörü, piyasada etkisi hissedilmeye başlayan ithal İran taşından rahatsız. Türkiye’ye giren ucuz blok ve işlenmiş İran taşının, dünya pazarında kalitesini ispatlamış Türk mermerine zarar vereceğini kaydeden sektör temsilcileri, ithalata sınır getirilmesi ve gümrük vergilerinin artırılmasını talep ediyor.

DÜNYA’ya konuşan sektör temsilcileri, özellikle depocular ve mermer ticareti yapanların artan talebi gerekçe göstererek ithalata yöneldiklerini hatta bu amaçla bazı şehirlerde yeni showroom ve mağazalar açtıklarını kaydederek,”İran taşının  blok ya da işlenmiş ürün olarak ‘Made in Türkiye’ markasıyla, ABD başta olmak üzere dünyaya pazarlama girişimleri, sektörün aleyhine sonuçlar doğurur” görüşünü dile getiriyor.

TÜMMER(Türkiye Mermer, Doğal Taş ve Makinacıları Üreticileri Birliği )Yönetim Kurulu Başkanı Hanifi Şimşek, ithal İran taşının piyasaya girmesinin üretici firmalarda tedirginlik yarattığını belirterek şunları söyledi: “Çin gayrimenkul sektöründeki sorunlar nedeniyle blok doğal taş ihracatımız,  Ocak-Haziran 2022 döneminde dolar bazında yüzde 36, ton bazında ise  yüzde 38 oranında azaldı. Diğer yandan dünyaya yaptığımız toplam ihracat yine aynı döneme göre yüzde 20 düştü. Çin’in Türkiye’den blok mermer talebi azalırken İran’a yöneldiğini görüyoruz. Diğer yandan ABD ambargosunu bir şekilde aşmak isteyen İran, ucuz fiyatlarla Türkiye pazarına girmek ve buradan dünyaya açılmak istiyor. Ancak bir yandan dünyada sıkıntılar artar, diğer yandan da sektördeki ciddi rekabetin yanı sıra ekonomik darboğaza girme söz konusu iken neden İran taşını dünyaya tanıtalım diye düşünmek lazım. Hatta ‘Made in Türkiye’ markası ile İran mermerini pazarlamaya yönelik girişimlere de aracı olmayalım. İran taşını dünya pazarına çıkarmak hatta ABD pazarına göndermek, ileride sektörde ciddi sorunlar yaratır.”

“İşlenmiş doğal taşa gümrük vergisi yeniden getirilmeli” 

“Şartlar ne olursa olsun sadece İran’dan değil, dünyanın farklı ülkelerinden yapılan ithalata taraftar değiliz. Dünyadaki rezervin yüzde 40’ına sahip bir ülke olarak önce kendi taşımızı değerlendirmeli ve değerini artırmalıyız” diyen Şimşek, sözlerini şöyle sürdürdü: “Özel sektör ve kamu projelerinde yerli mermer kullanımını artırılmalı. İthalat yerine ihracatı artırmaya odaklanmalıyız. İşlenmiş taşa uygulanan gümrük vergisinin neden kaldırıldığını da anlamadık. Bu konuda bir açıklama da yapılmadı. Doğal taş üreticileri olarak İran’dan gelen blok mermere ilave gümrük vergisi konulması ve işlenmiş mermerden kaldırılan gümrük vergisinin yeniden getirilmesini talep ediyoruz ve bu konudaki girişimlerimiz devam ediyor. Ayrıca mermer ticareti yapanlardan da kendi taşına yönelmelerini bekliyoruz. İthal mermerin mutlaka gelmesi gerekiyorsa, blokta yüzde 25 olan gümrük vergisi yükseltilmeli ve taban fiyat belirlenmeli. Blok mermer sektörümüzün en önemli sacayağıdır. ”

Alimoğlu:“ Mermer sektörü dünya pazarlarını kaybedebilir”

EMİB(Ege Maden İhracatçıları Birliği) Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Alimoğlu’da, ithalatta öncelikle ülke menfaatlerinin gözetilmesini gerektiğini ve zorunlu olmadıkça ithal taşın Türkiye’ye girmesini doğru bulmadıklarını belirterek, “Blok ya da işlenmiş İran taşını alıp satmak, kendi taşımıza rakip çıkarmak anlamına gelir. Şu anda İran taşı Türkiye’ye girmiş durumda.Vergisiz, elini kolunu sallayarak pazarımızda dolaşıyor. Sektör olarak, konuyu takip ediyoruz. Etkisi çok yüksek olmamakla birlikte ileride yurt içi ve yurt dışı rekabette, Türk mermer sektörü için sorun yaratacaktır. Gerekli tedbir alınmazsa, ABD ve dünya pazarlarımızı da kaybetmiş oluruz” değerlendirmesinde bulundu.

“Kamuda ithal değil, yerli taş kullanılsın”

İran’ın maliyetlerde belirleyici unsurları olan ucuz enerji ve işçilik, düşük vergiler, çevre sorunları, ruhsat ve izinlerinde, Türkiye’den farklı bir noktada olduğunu ve bu nedenle daha ucuz fiyatlarla ihracat yapabildiğine dikkat çeken Afyonkarahisar İscehisar Mermerciler Derneği Başkanı Muharrem Çakmak, İran’ın hem iç hem de dış pazarda, Türk taşına ciddi bir rakip olabileceği riskine işaret etti.

Başkan Çakmak, “Türkiye ve İran’ın taşları birbirine çok yakın. Ancak İran bizden çok daha ucuza mal ediyor. Bu nedenle talep görüyor. Ancak şu anda Türkiye’de çok etkisi çok hissedilmese de  ilerleyen süreçte üretici firmalarımız için İran taşı risk oluşturacaktır. Uluslararası pazarlarda Türkiye’ye rakip olabilir. İç piyasada ucuz İran taşına olan talebi, depolar ve ticaretini yapanların açtıkları mağazalardan anlayabiliyoruz. Üreticiler olarak hala çözemediğimiz bir konuda kamuda yerli taş yerine ithal taş kullanılması. Dünyanın en prestijli projelerinde Türk mermeri kullanırken, biz de ithal taş kullanılıyor. Kendi taşımızın değerini korumak için İran’dan yapılan ithalata sınır ve ek vergiler getirilmeli.”şeklinde konuştu.