Linter pamuktaki fırsatlar için yeni sanayi yatırımları gerekiyor

MEHMET NABİ BATUK / ŞANLIURFA

Pamuk sanayisinde bitkisel kaynaklı bir atık olarak tanımlanan ve endüstrinin birçok alanında hammadde olarak kullanılan linter, ucuz bir ürün olmasına karşın katma değeri yüksek birçok üründe kullanılabilir olması nedeniyle önemini her geçen gün artırıyor. Yüksek selüloz oranı nedeniyle tekstil, otomotiv, inşaat, kâğıt sanayi, gıda vb. sektörlerde kullanılan linter, Avrupa’da para kağıdı, balata, disk, elektrik izolatör gibi özel amaçlı endüstriyel ürünlere dönüştürülüyor.

Linteri yurt içinde işleyen firma sayısının düşük olması bu alandaki milli kaynakların kaybedilmesi anlamına geldiğini belirten Şanlıurfa Ticaret ve Sanayi Odası (ŞUTSO) Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Mustafa Zahit, Türkiye’nin linter üretim ve sanayicilik geçmişine ilişkin önemli değerlendirmelerde bulundu. gibi Türkiye pamuk üretiminin yarısından fazlasının gerçekleştirildiği Şanlıurfa ve Diyarbakır’da konuşlu pamuk sanayicilerinin, üretimden arta kalan linteri işleyecek sanayi olmadığı için ham madde olarak İspanya, İtalya, Almanya gibi Avrupa ülkelerine ihraç ettiğine dikkat çekti. Ham madde ihracatı ile Türkiye’nin önemli bir kaynağını kaybettiğini vurgulayan Mustafa Zahit, “Avrupa’da linterden özel kağıtlar, selüloz, asetat, nitrat, karboksimetil selüloz, eter, rayon, asetat tek kat iplik, kable iplik, disk ve balata, yapı malzemeleri, lastik kordu, x ışınları için filmler, kaynak elektrodu, elektrik izolatörleri, sucuk ve sosis zarları,  boya ve vernikler, barut, selofan gibi yüksek katma değerli ürünler üretiliyor. Ham linter ticaretinde net ihracatçı olan ülkemiz maalesef yüksek katma değerli linter bazlı pek çok üründe tam ithalatçı konumda. Avrupa’ya gönderdiğimiz linterin ülke sınırlarımız içerisinde değerlendirilmesi için Şanlıurfa ve Diyarbakır’da uygun yatırım koşulları var. Ancak bu alandaki farkındalık yok denecek kadar az seviyededir. Bu yatırım koşullarını değerlendirecek sanayi girişimcilerimizin bölgeye gelmesi için çalışmalarımıza hız verdik” dedi.

Sanayici için uygun yatırım koşuları oluşturuluyor

Bölgede yatırım yapacak girişimcilerin hem ham madde, hem de 6. Bölge Destekleri kapsamında üretim yapabileceğini ifade eden Mustafa Zahit, “Türkiye ham linter üretiminin büyük bir bölümü bölgemizde gerçekleştiriliyor. Linter bazlı sanayinin bölgemizde gelişmesi için insan kaynağının yetiştirilmesi, teknoloji altyapısı, ürünün bölgesel pazar oluşturma potansiyeli, ar-ge altyapısı gibi pek çok alanda eş zamanlı olarak çalışıyoruz. Harran Üniversitesi ve Dicle Üniversitesi’ndeki ilgili bölümler belirlediğimiz nihai ürün gruplarının üretiminde yer alabilecek insan kaynağını oluşturacak temel dinamiklerdir. Sanayi yatırımları öncesinde gerekli Ar-Ge süreçleri için de Dicle ve Harran Teknokentleri’nin altyapılarını geliştirmeye devam ediyoruz. Ayrıca Harran Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi (HÜBTAM) bünyesinde bulunan Spektroskopi Laboratuvarı, Malzeme Laboratuvarı ve Kromatografi Laboratuvarı pamuk linteri tabanlı katma değerli ürünlerin ar-ge süreçlerinde girişimciler ve sanayiciler için önemli bir alt yapı oluşturur. Dicle Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Araştırma ve Uygulama Merkezi bünyesinde yer alan cihazlar ve laboratuvarlar ile de pamuk linteri tabanlı katma değerli ürünlerin ar-ge ve ür-ge süreçlerine ilişkin analiz ve raporlamalar yapılır seviyeye geldi” diye konuştu.

“Elektrikli araçların izolasyon ürünlerinde yatırım potansiyeli yüksek”

GAP bölgesinde özellikle otomotiv alanında kullanılan pamuk linteri tabanlı disk ve balatalar konusunda ar-ge ve üretim konusunda önemli bir yatırım ve girişim alanı bulunduğuna dikkat çeken Mustafa Zahit, şöyle devam etti: “Linter bölgede faaliyete geçecek yeni girişimler veya mevcut firmaların bu alanda çalışma yapması için önemli avantajlar oluşturuyor. Ayrıca yapı malzemeleri konusunda selüloz lifli çimento üretimi konusunda da bölgede ar-ge yapılması için bir fırsat olduğu unutulmamalı. Organik lif katkılı yapı malzemeleri ihracatında, Türkiye’nin Tayland, Çin, A.B.D., Belçika, Çek Cumhuriyeti, Almanya ve İtalya ile rekabet ediyor. Ülkemiz ihracat büyükleri arasında da 14. sırada yer alıyor. Dünya pazar hacimlerine bakıldığında ise polyester esaslı ve naylon esaslı lastik kordlarının, viskoz rayon esaslı lastik korduna göre yaklaşık 6 kat daha fazla pazar payına sahiptir. Ayrıca elektrikli araçlarda kullanılan alkali (lityum iyon) piller ve kondansatörler dolayısıyla 2016 yılıyla birlikte artış eğiliminde olan elektrik izolasyon malzemelerinin ortalama yıllık dünya pazar hacmi 1 milyar ABD dolarını geçti. Bu oranlar hızla yükselmeye devam ediyor. Elektrik izolatörleri ile ilgili yapılan taramaya göre de son yıllarda Türkiye ihracatçı ülke konumuna gelmiş olmasına rağmen ithalat – ihracat rakamları dengeli seyir izliyor.”

Yeni patent işlemlerinde büyük bir açık var

Pamuk linteri ile ilgili patent başvurularının düşük sayılarda seyrettiğine dikkat çeken ŞUTSO Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Mustafa Zahit, “Patent başvuruları nicelik olarak düşük seviyede seyretmesine rağmen nitelikli başvurular olarak dikkatleri çekmeli. Yapılan nitelikli patent başvuruları ise güncel olarak gündemde olan teknolojilerle ilgili olması, bu ürünlerin günümüzde ve gelecekte kullanım alanı bulabileceğini gösteriyor. Pamuk linterinin kan durdurucu, hemostatik ped gibi medikal ürünlerde kullanılabilmesi, medikal sektörde önemli kullanım alanları bulmasını sağlayabilir. Pamuk linterinden elde edilen mikrokristalin selüloz ve nanokristalin selülozun laminat levhalarda kullanılması, bu tip levhaların otomotiv, havacılık, beyaz eşya, yalıtım vb. geniş kullanım alanları nedeniyle önemli görülebilir. Pamuk linterinden elde edilen selüloz hamurunun kâğıt ürünlerde ve elyafın tekstilde kullanımı ise sürekliliğe sahip olması açısından önemli kullanım alanları olarak görülüyor” şeklinde konuştu.