Koza üretiminde hedef 200 ton
KOZABİRLİK Yönetim Kurulu Başkanı Işık, "Türkiye'de 2019 yılı içinde 100 ton koza üretildi. Bu rakam yeterli değil. Hedefimiz bu rakamı 200 tona çıkarmak" dedi.
Ayşe Kaytan Uçak
Anadolu topraklarında 1500 yıllık bir geçmişe sahip ipek böcekçiliği bir ara yok olmak üzereydi, ancak alınan önlemlerle bugün yeniden dar gelirli ailelerin geçim kaynağı oldu.
Türkiye, yatırım maliyeti düşük ama geliri yüksek olan ipek böceği kozası üretimde verilen desteklere rağmen halen istenilen noktada değil. Türkiye’deki, 5 Koza Birlik Kooperatifinden birisi olan Eskişehir Sarıcakaya Koza Tarım Satış Kooperatifi’ne 2019 yılında ülkenin değişik bölgelerinden 100 ton koza getirildi. Koza Tarım Satış Kooperatifleri Birliği (KOZABİRLİK) Yönetim Kurulu Başkanı Ramazan Işık, 1951 yılında ipek böceği ve iplik üretimini teşvik için Eskişehir’in Sarıcakaya İlçesi Mayıslar Mahallesi’nde kurulan Sarıcakaya Koza Tarım Satış Kooperatifi’nin, 68 yıldır Türk ipek böcekçiliğine hizmet ettiğini söyledi. Sarıcakaya’yı ipek böcekçiliğinin üretim merkezi haline getirebilmek için çalışmaların aralıksız devam ettiğini belirten Işık, “Türkiye’de 2019 yılı içinde 100 ton koza üretildi. Bu rakam yeterli değil. Hedefimiz bu rakamı 200 tona çıkarmak” dedi.
“Eskişehir’den Türkiye’ye 200 bin dut fidanı”
Kozabirlik olarak Eskişehir Büyükşehir Belediyesi’nin de destekleri ile 2014 yılında Sarıcakaya İlçesi Laçin Mahallesi’nde 60 dönüm arazi üzerine ‘Dut Fidanı Üretim Tesisi’ kurduklarını söyleyen Işık, dört yılda 200 bin dut fidanı üreterek, isteyen herkese ücretsiz olarak dut fidanı dağıttıklarını ifade etti. İpek böcekçiliği konusunda tüm hizmetlerin Kozabirlik tarafından ücretsiz olarak sağlandığını belirten Işık, “Kozabirlik olarak üreticinin masraf yapmadan para kazanmasını istiyoruz. İsteyen herkese ücretsiz dut fidanı veriyoruz. Bir dönümde en az 250 tane dut ağacı yetiştirilebiliyor.250 dut fidanından 5 kutu ipek böceği beslenebiliyor. İpek böceği besleme süresi 30 gündür. 10 günlük askı dönemiyle birlikte bu süre toplam 40 günü buluyor. Yılda bir kere 5 kutu ipek böceği besleyen bir üretici 12 bin lira para kazanabiliyor” dedi.
Işık ayrıca, ipek böceğinin tek gıdası olan dut ağacında çeşidi artırmak amacıyla ilçede bir de ‘dut ağacı koleksiyonu bahçesi’ oluşturduklarını belirterek, bahçede dünyanın çeşitli ülkelerinden 14 çeşit dut ağacı ırkı olduğunu söyledi.
“Üretim düştü, tesis faaliyeti durdurdu”
Türkiye’de üretilen kozanın tamamının Sarıcakaya’da toplandığını aktaran Işık, “2009 yılında ipek böceği kozasından ham ipek ipliği üretimi yapmak amacıyla Sarıcakaya’da birliğimizce koza çekim tesisi kuruldu. Dört yıl çalıştırdık. Bu bölgede çalışan kadınlara da gelir kapısı olmuştu. Koza üretiminin düşmesi nedeniyle şuanda tesisimizi çalıştıramıyoruz. Üretim artarsa tekrar faaliyete başlayabiliriz” dedi.