MEHMET NABİ BATUK / ŞANLIURFA
Türkiye’nin pamuk ürettim üssü Şanlıurfa’da faaliyet gösteren GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü (GAPTAEM) pamukta ürün kalitesini ve yerlilik oranlarını artıracak projelerini sürdürüyor. Hem kendi bünyesinde hem de çeşitli tohum markalarıyla iş birliği içinde çalışan enstitü, son dönemde lif uzunluğu yüksek, daha ince lifli ve mukavemetli yeni pamuk çeşitleri için tohum ıslah çalışmalarına hız verdi.
GAPTAEM Müdürü Yük. Zir. Müh. İbrahim Halil Çetiner, bugüne kadar Çerdo, Çetinbey, Gapeyam-1, Özkan, Uğur, Zn 243 adıyla 6 tescilli pamuk çeşidini çiftçilerle buluşturduklarını aktardı. Ayrıca farklı enstitüler ve özel sektör işbirliği kapsamında 19 yeni çeşit geliştirdiklerini aktaran İbrahim Halil Çetiner, “Pamuk tüm dünyada 30 sanayi dalına hitap ederek tek başına bir ekonomik sistem yaratıyor. Böylesine önemli bir alanda yerli ve daha güçlü pamuk çeşitleri geliştirmek uzun süreli ıslah çalışmaları ile ancak mümkün olabilir. Enstitü olarak son 15 yıl içinde melezleme ve seleksiyon yöntemleri ile yüksek kalite hedefiyle ıslah çalışmaları yapıyoruz. Hedefimiz pamuk üretiminde hem kaliteyi hem de yerli tohum kullanımını artırmak. Bu alandaki dış açığımızı kapatıp arz güvenliğimizi garanti altına almak için girişimlerimizi sıklaştırıyoruz” dedi.
Tohum ıslah çalışmaları için sera altyapısı kuruyor
Hayata geçirdikleri altyapı yatırımlarıyla enstitü olarak alet - ekipman alanında yeterli donanıma sahip olduklarını belirten İbrahim Halil Çetiner, son olarak sera üretimine yönelik tohum ıslah çalışmaları için yatırım sürecine başladıklarını söyledi. Pamuktaki tohum ıslah çalışmaları için 45 dönümlük arazi kullandıklarını ifade eden Çetiner, “Pamuk alanında doktoralı 3 mühendis arkadaşımız, yüksek lisanslı bir arkadaşımız ve doçent bir arkadaşımız çalışıyor. Ayrıca her yıl Tohumluk Tescil için TTSM de gelen setler de kurumumuzda ekiliyor. Yüksek randıman ve yüksek kaliteli son çeşitlerimizin çalışmalarında sona yaklaştık. Önümüzdeki süreçte tescil işlemlerine başlayacağız. Ayrıca sıcaklığa ve kuraklığa dayanıklı çeşitler geliştirmek de hedeflerimiz arasında yer alıyor” diye konuştu.
Urfa pamuğunun lif mukavemeti artırılıyor
GAPTAEM Tarla Bitkileri Bölümü Yüksek Ziraat Mühendisi Dr. Bülent Çetin ise tohum ıslah çalışmalarında Urfa pamuğunun lif uzunluğun artırılması ve mikroner inceliğinin daha sürdürülebilir seviyelere indirgenmesi ve mukavemet oranlarının yükseltilmesine odaklandıklarını aktardı. Pamuk lifinin uzunluğu ne kadar artar inceliği azalırsa katma değerinin de o oranda artığına dikkat çeken Dr. Çetin, şöyle konuştu: “Ancak lif inceliğini azaltırken mukavemet değerinin korunmasına dikkat ediyoruz. Yeni dönemdeki hedefimiz pamuğumuzun iplik olma indeksini daha da artıracak yenilikler yapmak. Bu alanda verimi ve kalitesi yüksek yeni çeşitler geliştirmeyi amaçlıyoruz. Çünkü hala belirli nedenler yüzünden pamuk ihtiyacımızın neredeyse yarısını ithalatla karşılamaya çalışıyoruz. Pamukta kendi kendine yeten bir ülke için kaliteli tohum üretimi çok önemli. Yaptığımız çalışmalar sayesinde bazı firmalarımız yurt içini hareketlendirmekle kalmadı aynı zamanda tohum ihracatına başladı. Eğer kaliteli tohum üretim kapasitemizi artırıp bunu üretim alanlarına yayabilirsek pamuk ekonomisinin sağladığı katma değeri daha da artırabiliriz.”