Fiyat düştü, tütün üreticisi alternatif arıyor
Ürünün paraya dönüşmesi 14 ayı bulan bulan tütünde, üretici geçmiş yılın ürün tahsilatını yapamadan yeni sezon ekimi için banka ve kooperatiflerin kapısını aşındırıyor. Öte yandan tütüne alternatif olacak ürün arayışı da başladı.
Haber Merkezi |NİHAT DELİBAŞI-İZMİR
Ziraatı, hasadı, işlemesi derken ürünün paraya dönüşmesinin 14 ayı bulduğu tütünden kaçış hızlandı. 2020 rekolte beklentisi, kuraklığın neden olduğu verim kaybıyla birleşince 43 bin tondan 39 bin tona geriledi. Pandemi nedeniyle alıcı firmaların avans ödemelerini aksatması sıkıntıyı artıran bir diğer unsur oldu. Üretici geçmiş yılın ürün tahsilatını yapamadan yeni sezon ekimi için banka ve kooperatiflerin kapısını aşındırırken, bir yandan da alternatif ürün arayışına başladı.
Tütün tarımındaki olumsuz gelişmeler özellikle Denizli’de etkili oldu. Güney Ziraat Odası Başkanı Rıza Eraydın, ilçe genelinde tütünden kaçışın hızlandığını belirterek, tütüncü ailelerin alternatif ürün olarak kekik tarımına yöneldiğini söyledi. Eraydın, “2020’de bir önceki yıla göre bölgemizde tütün tarımı yüzde 40-50 oranında azalmıştı. 2021’de tütünden kaçış hızlanacak yüzde 70’i bulacak” dedi.
Geçmişte ilçe sınırları içerisinde tütün ekimi yapan bin 500 aile bulunduğunu ve sözleşme sayısının binlerle ifade edildiğini kaydeden Eraydın, “Şu an koçan (sözleşme) sayısı 800 dolayında. Fiyat 27,8 TL idi. Firmalar, fiyatı 80 kuruş geriye çekerek 27 TL olarak uyguluyor. Ekimi, bakımı, ilaçlaması, işçiliği derken bir yıl bakım isteyen tütünde bu fiyat maliyeti karşılamıyor. Köklü tütüncü aileler, tarlada kilogramı 12 TL’den hazır müşterisi olan kekik ekimine yöneldi. Firmalar da tütünden kaçışın farkında ama bir şey yapmıyorlar” dedi.
Manisa Demircili tütün üreticisi Nurullah Bilek de tütün ekiminin sıkıntılı başlayıp sıkıntılı bittiğini söyledi. Firmaların 27,7 TL fiyata rağmen, ortalama alım fiyatının 22 lira seviyelerinde olduğunu ifade eden Bilek, “2017’de 5,5, 2018’de 5, 2019’da 4 dolar olan fiyat bu yıl 3,5 dolar. Oysa bir külleme ilacının paketi 400 TL, mazot ve işçilik maliyetlerini hesaba kattığımızda durum çok daha vahim” dedi. Bilek, firmaların 2021 sözleşmelerini Mayıs ayından önce imzalamayacağını hatırlatarak, “Fiyat belli değil, avans ödemelerinin nasıl yapılacağı ilan edilmedi. Şubatta tarlaya girmemiz gerek. Tekel özelleştirilmeden 550 olan koçan sayısı bu yıl 116. Tütünden kaçış artarak devam ediyor” diye konuştu.
Tütün Eksperleri Derneği Başkanı Servet Yaprak ise 2020 rekolte beklentisinin 43 bin tondan 39 bin tona gerilediğini belirti. Tütünde fiyatın değil, maliyetin sıkıntı yarattığına değinen Yaprak, “2019’dan 2020’ye geldiğimizde tütün üretiminde maliyet artışıyla fiyat artışı arasındaki dengenin bozulduğunu görüyoruz. Geçmiş yıllara göre aralık ayı döviz kuru dikkate alındığında tütün fiyatı 4 doların altına hiç düşmedi. Bu yıl 27,5 TL’lik kilogram fiyatı 3,5 dolar seviyelerinde. Tütün fiyatı değil, maliyeti sıkıntı yaratıyor. Üreticinin bu şartlarda para kazanması, tütün tarımını sürdürmesi mümkün gözükmüyor” açıklamasını yaptı.