'Et ve Süt Kurumu haksız rekabet yaratıyor'

NURETTİN BAKİ / İZMİR

Kasaplar, Et ve Süt Kurumu’nun (ESK) izlediği politikalarla haksız rekabete neden olmasından şikayetçi. Hızla artan et fiyatları nedeniyle tüketicinin kırmızı ete ulaşması zorlaşırken, et üreticileri ise maliyetlerini karşılamak için hayvanlarını elden çıkarmak ya da fiyatları artırmak zorunda kalıyor. Bu durum sektörde kısır döngüye neden oluyor. Ulusal Kırmızı Et Konseyi’nin (UKON) 2023 Aralık ayına ilişkin son verilerine göre, dana etinin ortalama kilogram fiyatı 243 TL, kuzu etinin ise 247 TL’yi buldu. 2022 yılı Aralık ayında dana etinin ortalama kilogram fiyatı 118 TL iken, kuzu eti 112 TL civarındaydı.

Sorunların destekle çözülebileceğini dile getiren İzmir Kasaplar Odası Başkanı Melih Şenkara, “Felaket tellallığı yapmak istemiyorum ama Et ve Süt Kurumu’nun yanlış politikaları sebebiyle gelecekte elimizde et üreticisi kalmayacak. Kurum, haksız rekabet yaratıyor. 2-3 tane büyük firmayla yapılan et ithalatı, küçük üreticinin ölüm fermanı anlamına geliyor. O yüzden ithalatı dengeleyecek politikalar lazım. Devletin yapmış olduğu destekler var. Lakin mevcut piyasa koşullarında bu destekler yeterli olmuyor. Küçük üreticiye parasal destek yerine yem ve mazot desteği sağlanırsa çok daha doğru olur. Geçen yıl 380 TL dolayında olan bir çuval yem şu anda 550 TL’ye çıktı. Bu maliyetler karşısında üreticinin devrim niteliğinde bir desteğe ihtiyacı var” dedi.

“Üretici üretimden uzaklaşıyor”

Üreticinin elindeki malı çıkartıp, üretmemeye başladığını söyleyen Şenkara, et fiyatlarının yükselme sebeplerini şöyle sıraladı: “Üreticiyi geçtim, bu işte alım satım yaparak para kazanan insanlar da sektörden uzaklaştı. Bu yıl için et üretiminde yüzde 10’a yakın düşüş bekliyoruz. Kesim yaptığımız için gözlemleme şansımız var. Üreticiden aldığımız ürün azalıyor. Ayrıca hastalık sebebiyle ithalatta yavaşlama oldu. Böylece fiyatlar yükseldi. Küçükbaş hayvancılıkta ise süt kuzunun çıkmasına yaklaşık bir ay var. Her yıl bu dönemde hayvan azaldığı için bir fiyat yükselişi görüyoruz. Arz talebi karşılamıyor. Yapılan maliyet hesabı da üreticiyi kurtarmıyor. Bir üretici, ürettiği hayvanı sattığı zaman alabildiği diğer mamulleri her yıl aynı oranda alabilmeli” ifadelerini kullandı.

“Hayvan varlığımız gün geçtikçe düşüyor”

Gün geçtikçe Türkiye’nin hayvan varlığının azaldığını belirten Tire Süt Kooperatifi Yönetim Kurulu Başkanı Osman Öztürk ise, “İthalat var olduğu sürece ülkenin et üreticilerine kötülük yapmış olacağız. Öte yandan girdi maliyetleri yeni asgari ücret artışıyla birlikte daha da artacak. Bu da yeni yılda süt ve süt ürünlerinin fiyatlarını yükseltecek. Ülkemizin kanayan bir diğer yarası ise süt fiyatlarının üreticinin istediği seviyede olmaması. Süt fiyatlarının düşük olması besicilerin hayvanlarını kesime götürmesine neden oluyor. Bu hep böyle olmuştur, umarım süt fiyatları üreticileri mutlu edecek seviyeye ulaşır. Aksi takdirde hayvanlar kesimin yolunu tutmaya devam eder” diye konuştu.

Kombinalar ve kesimhanelerden alınan haftalık yağsız dana ve yağsız kuzu fiyatları (TL/KG) - 21.12.2023

Bölge                                      Bölge Ort. Fiyatı (ESK hariç)           Bölge ortalama fiyat                                                                                         

                                                  Dana bıçak    Kuzu bıçak                  Dana               Kuzu

-------------                             ------------      ---------------               ----------          ----------                                                                   

Ege                                         260.00             294.20                        240.00             254.46

Akdeniz                                  257.50             257.00                        240.00             243.33

Marmara                                269.75             298.00                        250.63             277.50

İç Anadolu                             259.80             261.40                        251.25             249.06

Doğu Anadolu                        258.75             257.50                        247.00             241.00

Güneydoğu Anadolu              258.40             279.20                        243.80             253.15

Karadeniz                               268.40             264.20                        268.40             264.20

------------------------              ---------           ---------                       ------------       -----------

ORTALAMA                              260,51            273,07                         248,73             254,67  

Geçen aya göre değişim (%)      12,5               20,7                            11,0                 17,5

Geçen yıla göre değişim (%)     115.9             138.5                          112.8               131.9

*Peşin fiyatlardır. Yüzde 2 fire hariçtir. ESK fiyatlarına sözleşmeli prim ödemeleri dahildir. 

* Konseyimizce açıklanan karkas kesim fiyatlarının bölge ortalamasıdır. Fiyatlar ödeme ve kesim şartlarına göre değişebilir.