Eskişehir Teknik Üniversitesi, kentsel dönüşüme bilimsel katkı sunuyor

ESKİŞEHİR / EKONOMİ

Türkiye’de artan şehirleşme oranının yapı stoku güvenliği, iklim değişikliği ile sosyal, çevresel ve ekonomik sürdürülebilirlik gibi unsurlar kentsel dönüşümün çok boyutlu bir şekilde ele alınmasını gerektiğinin altını çizen Eskişehir Teknik Üniversitesi (ESTÜ) Yer ve Uzay Bilimleri Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Alper Çabuk, “Kentsel dönüşüm, sadece afet riski altındaki alanların yenilenmesiyle sınırlı bir çözüm sunmakla kalmamalı; aynı zamanda iklim değişikliği etkileriyle mücadele eden, toplumsal ihtiyaçları önceliklendiren ve sürdürülebilir kalkınmayı destekleyen bir araç olarak da değerlendirilmelidir” diye konuştu.

6306 Sayılı "Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunu”nun afet riski altındaki yapıların tespit edilerek bu alanların yeniden yapılandırılması için yasal ve idari çerçeve sunduğunu belirten Çabuk, “Kanunun temel amaçları, afet riski taşıyan bölgelerdeki yapıların yenilenmesi ve güçlendirilmesi, riskli alanlarda yaşayan bireylerin güvenliğini sağlamak, yerel yönetimler, kamu ve özel sektör iş birliğiyle dönüşüm projelerini desteklemek ve finansal teşviklerle bireyleri dönüşüm süreçlerine dahil etmektir. Ancak kanunun büyük ölçüde afet riski altındaki bölgeler üzerinde yoğunlaşması, daha geniş kapsamlı sosyal ve çevresel boyutların göz ardı edilmesine yol açmıştır” dedi.

“Toplumsal kabul eksikliği kentsel dönüşüm sürecini zorlaştırıyor” 

Türkiye’nin kentsel dönüşüm projelerindeki başarısının büyük ölçüde 6306 Sayılı Kanun’un etkin uygulanmasına bağlı olduğunu dile getiren Alper Çabuk, sözlerine şöyle devam etti: “Ancak uygulamada finansman yetersizlikleri, toplumsal kabul eksikliği, çevresel etkiler ve yeşil alan eksikliği, planlama sorunları ile yasal ve bürokratik engeller gibi çeşitli sorunlar ortaya çıkmaktadır. Finansman yetersizlikleri nedeniyle projelerin maliyeti büyük ölçüde vatandaşların üzerine yüklenmekte ve bu durum projelerin uygulanabilirliğini azaltmaktadır. Toplumsal kabul eksikliği, süreçten yeterince bilgilendirilmeyen vatandaşların güven kaybına ve direnişine yol açmakta, özellikle riskli bölgelerdeki tahliyelerde ciddi engeller oluşturabilmektedir. Çevresel etkiler ve yeşil alan eksikliği, dönüşüm projelerinde yeşil altyapı ve sürdürülebilirlik ilkelerinin göz ardı edilmesiyle uzun vadede çevresel sorunların artmasına neden olmaktadır. Plansız ve düzensiz ilerleyen projeler ise sosyal dokunun bozulmasına yol açarken, bürokratik süreçlerin karmaşıklığı ve yasal itirazların fazlalığı projelerin yavaş ilerlemesine sebep olmaktadır.”

Kentsel dönüşüm projelerine nitelikli insan kaynağı yetiştiriyor

Eskişehir Teknik Üniversitesi’nin (ESTÜ), Mühendislik Fakültesi ve Yer ve Uzay Bilimleri Enstitüsü gibi birimleriyle kentsel dönüşüm, dirençlilik ve afet yönetimi alanında yürütülen akademik ve mesleki çalışmalar açısından Türkiye’nin önemli akademik kurumlarından biri olduğunu vurgulayan Çabuk, “Üniversite, eğitim, araştırma ve toplumsal hizmet misyonlarını bir arada yürütmektedir. Eğitim ve araştırma alanlarında, "İnşaat Mühendisliği", "Yer Bilimleri", "Kentleşmede Risk Yönetimi" ve "Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri" gibi disiplinlerde lisansüstü programlar sunarak, afet yönetimi, dirençlilik ve kentsel dönüşüm projelerine nitelikli insan kaynağı sağlamaktadır. Laboratuvar ve teknolojik altyapı açısından, kentsel dönüşüm, dirençlilik ve afet yönetimi süreçlerinde kullanılan gelişmiş imkanlara sahiptir. Estu-Net Sismik Ağı, Türkiye’nin en yaygın sismik istasyon ağlarından biri olup bölgenin sismik verilerini ulusal ve uluslararası ağlara aktarmaktadır. ESQUAKE Sismik İzolatör Test Laboratuvarı, deprem mühendisliği, jeofizik ve geoteknik çalışmalar ile yer altı görüntüleme gibi konularda hem araştırma hem de uygulama projelerinde kritik bir rol üstlenmektedir. Üniversite, Türkiye’nin dört bir yanında bu alanlarda önemli projeler yürütmektedir” dedi.

“Kentsel dönüşüm uzun vadeli bir vizyonla ele alınmalı”

Yeşil dönüşüm perspektifinin kentsel dönüşüm süreçlerine yeni bir boyut kazandırdığını dile getiren Alper Çabuk, “Doğaya dayalı çözümler, doğal sistemlerin sürdürülebilirliğini destekleyerek şehirlerin iklim risklerini azaltabilir. Kentsel dönüşüm, Türkiye’nin sosyal, çevresel ve ekonomik sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmasında kritik bir araçtır. Ancak bu süreç, daha kapsayıcı ve uzun vadeli bir vizyonla ele alınmalıdır. Bu hedeflere ulaşmak için kentsel dönüşüm projelerinde yeşil altyapının entegrasyonu önceliklendirilerek yeşil alanların artırılması, su yönetimi ve enerji verimliliği gibi sürdürülebilirlik unsurlarına önem verilmelidir” şeklinde konuştu.