“Doğru denetim hizmeti almış yapıların hasar görmediğini göstereceğiz”
Depremden hasar gören 10 ilin 7’sinin 2011 yılında yapı denetim sistemine geçtiğini ifade eden Yapı Denetim Kuruluşları Birliği Bursa Şubesi Başkanı Esra İnhanlı, “Denetim hizmetinin, sosyal medyada konuşulduğu gibi, yapılmadığının söylenmesine katılmıyorum. Hasar tespitlerinin ardından doğru denetim hizmeti almış yapıların hasar görmediğini göstereceğiz” dedi.
Esra Özarfat |Esra ÖZARFAT
BURSA - Yaşanan depremle yıkılan veya hasar gören binalar, yapı denetim konusunu bir kez daha gündeme getirdi. Yapı Denetim Kuruluşları Birliği Bursa Şubesi Başkanı Esra İnhanlı, 2019 yılından sonra Çevre Şehircilik ve İklim Bakanlığı tarafından düzenlenen yapı denetim sisteminin daha doğru çalışır hale geldiğini vurguladı.
Depremden hasar gören 10 ilin 7’sinin 2011 yılında yapı denetim sistemine geçtiğini ifade eden İnhanlı, “3 il, Hatay, Adana ve Gaziantep 2001 yılında yapı denetime geçti. Geri kalan iller 2011’de geçti. Kahramanmaraş’ta ‘denetimsiz binalar’ diye lanse ediliyor ama uygulama 2011’de başladı. Hatay çok başka değerlendirilecek bir durumda. Maraş ise deprem üssü olarak farklı değerlendirilmeli. Ama ben denetim hizmetinin, sosyal medyada konuşulduğu gibi, yapılmadığının söylenmesine katılmıyorum” dedi. Sektörün gün geçtikçe geliştiğine işaret eden Esra İnhanlı, “Hala daha düzenlenmesi gereken konular var. İşin ekonomik boyutuna bakıldığında biz yapı denetim firmaları denetimin ne kadar önemli olduğunu her depremde yaşıyoruz. Henüz hasar tespitleri sonuçlanmadığı için bir veri bildiremiyoruz, ancak doğru denetim hizmeti almış yapıların hasar görmediğini göstereceğiz” diye konuştu.
“Sektör deneyimi olmayanlar şirket açtı”
Yapı denetiminin bakanlık tarafından 4708 sayılı kanunla yürütülen bir faaliyet olduğuna dikkati çeken İnhanlı, bu alandaki hizmet kalitesini artırmak için sınıflandırmalar yapılması gerektiğini ifade etti. İnhanlı, bu alanda sektör deneyimi olmayan çok sayıda yeni mezunun şirket açarak yapı denetimi hizmeti vermeye başladığına işaret ederek, şunları söyledi: “Yeni mezun olan ve daha ne işin ticaretini ne şantiyesini ve mühendisliğini bilen kişiler yapı denetimi firmaları kurdular. Doğru bir denetim hizmeti verilebilmesi için bunun önüne geçilmeli. Müteahhitlerin de en büyük şikayeti çok bilgili olmayan mühendislerin bu işe şirket sahibi olarak girmesi. En azından sektörde belli bir süre deneyim kazanmaları, ardından kendi şirketlerini açmalarına izin verilmesi gerekiyor.” Öte yandan şantiye denetimleri sırasında yapı denetimcilerin zaman zaman dirençle karşılaştığını da belirten Esra İnhanlı, sektörün kamu adına denetim yaptığının altını çizerek, kamu personeli olarak değerlendirilerek kendilerine karşı işlenecek suçlarda Türk Ceza Kanunu'nun 265. Maddesinin 1.Fıkrası’nın uygulatılmasını talep ettiklerini dile getirdi.
Sektörden yapı denetimine farklı model önerisi
Beysel İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Kemal Beysel ise yapı denetimi hizmeti veren kuruluşların sorumluluğu yüklenemeyecek kadar küçük çaplı işletmeler olduğuna vurgu yaptı. Beysel şu öneride bulundu: “Yapılar daha başlarken sigortalanır ve yapı denetim sistemi sigorta şirketlerinin bünyesinde oluşturulursa ciddi bir mali sorumluluk taşıyan bir sistem kurulmuş olur. Şu anda yapı denetimi yapan şirketler küçük çaplı. Elini taşın altına koyabilecek bir sistem lazım. Bizim inşaatlarımıza gelen yapı denetim mühendisleri çok deneyimli mühendisler olmuyor. Zemin etütleri belli bir süre öncesine kadar çok yüzeysel yapılarak raporlanıyordu. Hasar gören bir binada ihmal tespit edilmesi halinde kime ne ceza verilecek? Betonun sağlamlığı kontrol ediliyor ama betonun uygulamadaki hataları tespit edilemiyor.”
Bursa Barosu’ndan suç duyurusu
Bursa Barosu, deprem felaketi nedeniyle sorumlular hakkında, deprem bölgesindeki Cumhuriyet Başsavcılıklarına ayrı ayrı suç duyurusunda bulundu. Suç duyurusunda, depremler neticesinde yıkılan ve hasar gören binaları inşa eden müteahhitler ile mevzuata aykırı olarak bu yapılara imar ve iskan ruhsatı veren yetkililer ile yapı denetim görevlileri, ilgili denetim görevini yerine getirmeyen belediye ve bakanlık yetkilileri ile arama, kurtarma çalışmalarındaki gecikme ve eksiklik neticesinde ölüme sebebiyet veren kişilerin TCK'nun 81 ve 83. maddeleri uyarınca, olası kastla insan öldürmek ve ihmal suretiyle ölüme sebebiyet vermek suçlarından cezalandırılmaları istendi. Bursa Barosu Başkan Yardımcısı Av. Aslı Evke Yetkin’in Bursa Barosu adına yaptığı suç duyurusunda sorumluların ivedilikle tespit edilerek, delilerin henüz toplanmamış olması ve karartılma ihtimali, şüphelilerin kaçma şüphesinin bulunması nedeniyle, şahıslar hakkında tutuklama tedbirinin uygulanması talep edildi. Şikayet dilekçesinde enkaz kaldırma çalışmalarına da başlandığı belirtilerek, bilirkişi incelemesi için depremde yıkılan bina enkazlarından ve hasarlı yapılardan numune alınarak muhafaza edilmesi de istendi.