Deri sektörü ihracatta fiyat rekabetinde Avrupa’nın gerisine düştü

DUYGU GÖKSU / İZMİR

Türkiye deri sektörü 2023’te yüzde 9,5 gerilemeyle yılı 1,8 milyar dolarlık ihracatla kapattı. Ege’de ise bu kayıp yüzde 4,8 oldu. Ege Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Erkan Zandar, Türk dericilerin fiyat avantajını kaybettiğini, Portekiz, Romanya ve Polonya ile işçilik maliyetlerinden dolayı rekabet edemez hale geldiklerini söyledi.

Portekiz’in fiyat rekabetinde başı çekerken, bu ülkeyi Romanya ve Polonya’nın takip ettiğini ifade eden Zandar, “Asgari ücret zamlarından sonra işçilik fiyatlarımız Romanya’dakinin üzerine çıktı. Polonya ile eşitlendi, Portekiz’le kafa kafaya geldi. Portekiz, Avrupa’nın arka bahçesi olması avantajını kullanıyor. Oradaki en büyük sorun üretim kapasitesinin yetersizliği. Türkiye kadar üretim kapasitesine sahip değil. Ürettiği ayakkabının yüzde 95’ini ihraç eden bir ülke, iç piyasaya üretim yapmıyor. İç piyasa ihtiyacını tamamen Uzak Doğu ağırlıklı ithalatla karşılıyor ve üretimini Avrupa’ya ihraç ediyor” diye konuştu.

“İşten çıkarmalar başladı, kalifiye eleman bulmakta zorlanmıyoruz”

Pandemi sonrası ciddi ivme kazanılsa da baskılanmış kurlar ile ithalatın arttığına işaret eden Zandar, “2023’te 400 milyon dolar dış ticaret açığı 800 milyon dolarlık iş kaybına neden oldu. Artık kalifiye işgücü bulmakta zorlanmıyoruz, çünkü piyasada ciddi anlamda işten çıkarmalar başladı. Önümüzdeki 3-4 ay işten çıkarmalar devam edecek. Sektör ihtiyacı olan siparişleri alamıyor. Ege Bölgesi’nde alt sektör gruplarında ayakkabı ve deri konfeksiyonda bu sene çok büyük kayıp yaşamadık. En çok mamul deri ve saraciyede kayıplar meydana geldi. Mamuldeki kaybın en büyük sebebi pazardaki ciddi daralma olurken, saraciyede ise serbest bölgelere kayan ihracatlar oldu” dedi.

"Portekiz rekabette başı çekiyor”

Sarayice sektöründe ihracattaki gerilemenin öncelikli nedeninin dünyadaki resesyon olduğunu dile getiren İzmir Ticaret Odası Deri Konfeksiyon ve Saraciye Grubu Meclis Üyesi Halil Gündoğdu, bazı firmaların üretimlerini serbest bölgelere taşımasının da ihracatın görünen rakamlarındaki düşüşte etkili olduğunu söyledi.

Deride de en büyük pazarın Avrupa ülkeleri olduğunu hatırlatan Gündoğdu, “Düne kadar Uzak Doğu’yu fiyat anlamında rakip olarak görürken, bugün Avrupa’da üretim yapan birçok ülke ile fiyat anlamında rekabet edemeyecek hale geldik. Portekiz bu konuda başı çekiyor. Fiyatta Avrupa’dan yüzde 21 oranında daha rekabetçiydik. Ancak şu anda aynı ürünlerde fiyatlarımız daha yüksek. Ayrıca Portekiz’de ciddi bir ayakkabı üretimi var. Portekiz hammadde alımlarının çoğunu Uzak Doğu’dan vergisiz olarak yapıyor, sadece mamul üretiyor. Türkiye’deki hammaddenin de mamulün de fiyatı yüksek. Biz de biraz daha pazar payını çeşitlendirmeye odaklanacağız” diye konuştu.

Yunanistan’a hem ayakkabı hem saraciye ihracatında bir yükseliş trendi olduğunu ifade eden Gündoğdu, bir dönem yaşanan politik sorunların geride kalmasıyla beraber Yunanistan ve Türkiye’nin ticaret hacminin 2024 yılında daha da yükseleceğini belirtti.

Gündoğdu, üretim yerlerinin modernazisyona, teknolojiye ihtiyacı olduğunu belirterek, rekabetçiliği artıracak şekilde deride yan sanayinin gelişimi için sektörün kümelenebileceği deri OSB’ye ihtiyaç duyulduğunu sözlerine ekledi.

“Kurlardaki baskı kalkarsa ihracatta yüzde 5 artış yakalarız”

Geçtiğimiz yıla kadar sektör olarak yılda 400 milyon dolar dış ticaret fazla verdiklerini söyleyen Ege Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Erkan Zandar, “2024 yılını kayıpla yaşamak istemiyoruz. İlk çeyrek sonrası önemli. Kurlar hedeflediğimiz noktalara gelirse 2024’ü yüzde 5 artışla kapatma şansımız var. Ege, Türkiye ortalamasına göre daha az kötü bir yıl geçirdi. İhracatımızda Almanya, Hollanda, Birleşik Krallık, Rusya ve Fransa ilk 5 ülke oldu. En büyük ihracat artışını yüzde 31 ile Rusya’da, en büyük kaybı da yüzde 25’lik düşüşle ABD’de yaşadık. 2024’de İstanbul Deri ve Deri Mamulleri ile birlikte Turquality projesiyle kayıpları bertaraf etmek istiyoruz. Resesyon kaybını en az yaşayan ülke olan ABD için 2024’te çalışmalar yapacağız” diye konuştu.