PCR testi sonucu ne zaman çıkar? PCR testi ücretli mi?

2021-2022 eğitim-öğretim yılı öncesinde yapılan düzenleme sonrasında PCR testi bir kez daha gündeme geldi. Yeni tip koronavirüs (COVID-19) sürecinde hayatımıza giren PCR testi, bazı kesimlere zorunlu hale getirildi. İçişleri Bakanlığı tarafından 81 ilin valiliklerine gönderilen genelgeye göre, başta öğretmenler olmak üzere eğitim personeli, kantin çalışanları, öğrenci servisi şoförleri, rehber personeli gibi öğrencilerle temasta olacak görevlilerin haftada iki kez PCR yaptırması zorunlu hale getirildi. Bu genelgenin ardından PCR testi nedir, PCR testi ne kadar zamanda çıkar, gibi sorulara yanıt aranmaya başladı.

PCR testi nedir, neden yapılır?

PCR (Polymerase Chain Reaction-Polimeraz Zincirleme Tepkimesi) testi, COVID-19 virüsü tespitinde yapılmaktadır. PCR, DNA içerisinde yer alan, dizisi bilinen iki segment arasındaki özgün bir bölgeyi enzimatik olarak çoğaltmak için uygulanan tepkimelere verilen ortak bir isimdir.

Metot basitçe tüp içerisinde nükleik asitlerin uygun koşullarda çoğaltılması esasına dayanır. Bir çeşit "in vitro klonlama" olarak da tanımlanan PCR; 94 °C-98 °C aralığında gerçekleştirilen denatürasyon, 37 °C-65 °C aralığında gerçekleştirilen tavlama (İng. annealing) ve 72 °C’de gerçekleştirilen uzama aşamalarından oluşur ve bu döngülerin belirli sayıda tekrarlanmasına dayanır.

PCR yönteminin gelişmesinde en büyük katkıyı Taq Polimeraz enziminin bulunması yapmıştır çünkü bu enzim yüksek sıcaklıklarda dahi dayanabilen tek enzimdir. Bu enzim ilk olarak Yellowstone Millî Parkı'nda bir kaplıcada yaşayan Thermus aquaticus bakterisinden izole edilmiştir. Dr. Kary B. Mullis 1980'li yıllarda yaptığı PCR çalışmaları ile 1993 yılında Kimya alanında Nobel Ödülü almıştır.

PCR yaygın olarak tıbbi ve biyolojik araştırma laboratuvarlarında kalıtsal hastalıkların teşhisi, genetik parmak izlerinin tanımlanması, bulaşıcı hastalıkların teşhisi, genlerin klonlanması, babalık testi ve DNA hesaplaması gibi değişik konularda yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.

PCR yöntemine dayalı olarak birçok primer olarak adlandırılan başlatıcı DNA teknikleri geliştirilmiştir. bu başlatıcı DNA'lar belli dizilere sahip ve sentetik olarak üretilebilen moleküllerdir. PCR'a dayalı RAPD, AFLP, SSR ve ISSR gibi markör teknikleri geliştirilmiştir. Bu teknikler birçok bitki ve hayvanda genetik akrabalığın teşhisinde tür içi ve türler arasında kullanılmaktadır.

PCR testi nasıl uygulanır?

COVID-19 tespiti için uygulanan PCR testinin uygulanmasında burun ve boğazdan ince bir çubuk vasıtasıyla sürüntü örneği alınmaktadır. Yine öksürükten çıkan balgamdan da örnek alınabilmektedir. Alınan örnek laboratuvarda testi edilirken, örnek otomatik olarak filtre edilmektedir.

Ardından ultrasonik dalgalarla virüsün DNA'sı salınır. Bu aşamada PCR ajanlarıyla DNA molekülleri karışır. Sonrasında reaksiyon tüpünde gerçek zamanlı çoğalma ve tanımlama yapılır. Ve sonrasında da sonuç aşamasına gelinir. PCR; 94°C-98 °C aralığında gerçekleştirilen denatürasyon yani yüksek ısıya maruz kalan DNA'nın iki zincirinin ayrılması, 37 °C-65 °C aralığında gerçekleştirilen tavlama yani sentetik oligonükleotidlerin hedef DNA'ya bağlanması (hibridizasyon) ve 72 °C'de gerçekleştirilen uzama aşamaları olmak üzere 3 aşamadan meydana gelir. Test bu aşamaların belirli bir döngüde ve sayıda tekrarlanması ile gerçekleştirilmektedir. PCR testlerinde iki tür uygulama vardır. Bunlar gerçek zamanlı PCR yani real time PCR ve hızlı sonuç veren PCR'dir. Gerçek zamanlı PCR sonucu 1-3 saat içinde çıkarken, hızlı sonuçlu olanlarda 15 dakikadan 1,5 saate kadar sürede sonuç alınabilir.

Güvenilir bir test yöntemi olan PCR testi taşıyıcıların belirlenmesini sağlamaktadır.Virüsün kontrol altına alınmasında PCR testi uygulaması önemli rol oynamaktadır.

PCR testi ne kadar zamanda çıkar?

PCR testi sonucu genellikle 2-4 saat arasında sonuç vermektedir. Ancak yoğunluk nedeniyle Sağlık Bakanlığı tarafından uygulanan PCR testinin sonucu 1-3 gün içerisinde e-Nabız üzerinden vatandaşlarla paylaşılmaktadır.