Yaratıcı endüstri çalışanları için “keyif” ana motivasyon

Ayşe Nazmiye UÇA - Datassist Bordro Servisi / Yönetim Kurulu Başkanı

Bu haftaki konuğumuz Nejla Güvenç, hoş geldiniz.

Hoş buldum, teşekkür ederim.

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nde Kreatif Endüstriler Meclisi’nde başkan yardımcısısınız. Bu son derece önemli ve gerçekten güzel bir faaliyet. Sizin için yaratıcı endüstriler nedir?

Yaratıcı endüstrilerde asıl olan yaratım, yetenek ve bireydir. Yaratıcı yeteneklerin sanatla, teknolojiyle, inovasyonla birlikte birleşip bir sanayi ve ticaret oluşturmasına kaynak sağlıyor aslında yaratıcı endüstriler.

Yaratıcı endüstriler dünyada ve Türkiye’de istihdamın yüzde kaçını oluşturuyor?

Yaratıcı endüstriler dünyada yükselen yıldız. Türkiye, yaklaşık 10- 15 yıldır yapılan yatırımlarla, gelişmelerle uluslararası arenada parlayan yıldızı. İstihdam olarak da gelişme olarak da diğer sektörlerden daha öne çıkmış durumda. Özellikle son 3-4 yıldır daha da ön planda.

Türkiye gibi ülkeler için yaratıcı endüstriler bir fırsat. Bu anlamda da TOBB’de böyle bir meclisin açılması başlı başına çok hoş bir şey. Sektörün hikayesi nedir?

Aslında meclisin kurulması hem sektörün hem de kanun yapıcıların yaratıcı endüstrilerine verdiği önemi gösteriyor. Meclisimiz kurulalı yaklaşık 8 yıl oldu. Kendi bünyemizde meclis üyelerimiz, sektörünün önde gelen liderleri, ilgili STK’lar ve kanun yapıcılarla birlikte öncelikli hedefimiz yaratıcı endüstrilerde katma değeri artırmak. Bununla birlikte bilinirliği sağlamak, yaratıcı endüstrisini desteklemek, öngördüğümüz sorunları çözebilmek, sektörle kanun yapıcılar arasında bir köprü olup çözüm önerileri sunabilmek ve sektörün lider bir sektör olması adında da gerekli çalışmaları yapmak için meclisimiz kuruldu. Kanun nezdinde de en üst temsiliyet yetkimiz var. Meclisimizde yaratıcı endüstrilerde 17 farklı sektör var. Her yaratıcı endüstrinin temsilcileriyle meclisimizde bir araya gelerek dikey tartışmalar yapıyoruz. Böylece her sektörün diğer sektöre yansımasını görüyoruz.

“DİJİTAL SANATTA LİDER OLARAK KABUL EDİLİYORUZ”

Dijital alanda oyun şirketleri var ve bunlar da yaratıcı sektörler arasında yerini aldı. Türkiye’nin de bu oyun şirketleri konusunda öne çıktığını söyleyebiliriz. Peki siz hem dijital sanatlar hem de oyun sektörü hakkında neler söylersiniz?

Dijital platformda gerçekleştirilen sanatçının icra ettiği her türlü sanat, dijital sanat olarak kabul ediliyor. Daha çok yeni bir kavram olduğu için meclis çalışmalarımızdan biri MEYBEM ile birlikte yaptığımız dijital sanatların açılımı ve mesleki tanımlarını da şu an gerçekleştirmeyi hedefl iyoruz. Çok yeni bir alan olduğu için aslında dünyada da benzeri yok. Bu anlamda olursa eğer mesleki tanım olarak dijital sanat kullanan ilk ülke Türkiye olmuş olacak. Bunun yanında dijital sanatlarda Türkiye olarak dünyada yüzde 10’luk gibi bir alanı kapsıyoruz. Dijital sanatta lider olarak kabul ediliyoruz.

Yaratıcı endüstrilerin bizim ekonomimizdeki yeri nedir?

Yeri çok büyük aslında. Son 3 yıldır o anlamda yüzümüz gülüyor. Dizi, film, sinema sektörümüzde de büyük bir çıkış sağlandı. Güzel gelişmeler sonrasında oyun sektörümüz de yerini aldı. Bir yandan da endüstriyel tasarım alanında da uluslararası ödüllere ve uluslararası çalışmalara imza atıldı. Bu anlamda baktığımızda 20 kat daha büyüdü. Genel istihdamın da yüzde 2,2’den yüzde 3,5’e geldiği gözleniyor. 2030 yılında da büyük bir patlama bekleniyor. Bütün çalışmalar 2030 yılını bekliyor.

Ticaret Bakanlığı’nın Kreatif Endüstriler Meclisi’ne katkıları var mı? Varsa neler?

Tüm çalışmalarımızda bakanlıklardan da katkı sağlıyoruz. Son dönemde yaptığımız bir çalışmayla Yaratıcı Endüstriler Daire Başkanlığı kuruldu. Yine Kültür Bakanlığı ile yaptığımız çalışmalarla sektörü yükseltmeye çalışıyoruz. Ticaret Bakanlığı’nın verdiği desteklerle, teşviklerle, tanımlarla da artırmaya çalışıyoruz. Yaratıcı Endüstriler Daire Başkanlığı’nda hazırlanan Hisar Projesi ile bu endüstrinin kapsamı genişletildi. Hisar Projesi bir uluslararası hizmet destek projesi. Düzenli olarak bakanlıklardan verilen destekler var ama kapsamları ya da tanımları daha kısıtlıydı. En son yapılan çalışmalarla bu tanımlar da genişletildi. Yaratıcı endüstriler de bu tanımların içine alındı. Uluslararası destekler yüzde 75 oranına çıkarıldı ki bunu da dijital sanat ve oyun sektörünün artmasıyla gözlemleyebiliyoruz.

Kültür Bakanlığı’nın yaratıcı endüstrilere destekleri neler?

Fuar ve tanıtım destekleri uzun zamandır gerçekleştiriliyor. Gençlerle sektörün birleşmesi sağlanıyor. Bu anlamda eğitimler ve workshoplar yapılıyor. Son dönemde özellikle pandemi sonrasında da yeni akımla birlikte dijital destekler de ekledi. Proje destekleri var, bir yandan da yaratıcı endüstriler için kuluçka merkezleri kuruluyor ve geliştirme merkezleri kuruluyor. Farklı yerlerde, farklı uzmanlıklarla oluşturulmuş kuluçka merkezleri var. Gençler kendilerine en yakın olan, yaratıcılıklarına en yakın olan kuluçka merkezlerine Kültür Bakanlığı sayfalarından başvuru yapabilirler.

“TÜRKİYE’NİN GÜCÜ GENÇLİĞİNDE VE YETENEKLERİNDE”

Türkiye’nin rekabet gücü hangi sektörde daha çok olanak sağlayarak kullanabilir? Nerede daha çok olanak var?

Türkiye’nin gücü gençliğinde ve yeteneklerinde. Son dönemde de gösteriyor ki Türk gençleri uluslararası arenada yeteneklerini sergiliyorlar ve kurulan şirketlerin de bakıldığında gençlerden oluştuğunu görüyoruz. Sektör ayırmadan söylemeliyim ki yetenek, tasarım ve inovasyonun, teknolojik yatırımlarla birleşmesi; her sektörün içerisinde yaratıcı bir dokunuş yapılabileceğini gözler önüne seriyor. O yüzden bu sektörü yükseltebilirsek, istihdamımızı, ihracatımızı ve sosyal refahımızı da artırabiliriz.

Yaratıcı endüstrilerde kariyer yapmak isteyen gençlere sizin ne gibi bir öneriniz olur?

Yaratıcı endüstri demek gençlik demek. Şu anda da bu sektör Türkiye’nin yıldızıdır. İstedikleri kariyeri yaratıcı endüstriler konusunda yapabilirler. Bu konuda kendilerini geliştirsinler, ilgili kurumlarla iş birliği içinde olsunlar.

“YAPTIĞIM TASARIMLARIN HEPSİ DOĞAYA ZARAR VERMEYEN SÜRDÜRÜLEBİLİR TASARIMLAR"

Geriye dönerek Nejla Güvenç kimdir, ne yapar? Kendisi yaratıcı endüstriler adına neler yapıyor?

2001 yılında bu yana kendi kurduğum NEJ adlı markanın tasarım koleksiyonlarını hazırlıyorum. Oradaki hedefim ekolojik, sürdürülebilir bir hayat temenni ediyorum. Yaptığım tasarımların hepsi doğaya zarar vermeyen sürdürülebilir tasarımlar. Bu açıdan organik koton ve tekstilinde Türkiye, dünya lideri.

“ÇOK GÜÇLÜYÜZ”

Yaratıcı endüstrilerde kadınların rolü nedir sizce?

Çok güçlüyüz. Hiçbir şekilde yaş ve cinsiyetle ifade edilmeyen bir alandayız. Sadece fikirlerimizle, tasarımlarımızla, hayallerimizle ön plana çıkabildiğimiz ve önyargıların olmadığı bir alandayız. Çok pozitif, yumuşak yaklaşımların olduğu bir alan olduğu için kadınların çok rahat hissedebilecekleri bir platform.

“İNSAN KAYNAKLARI’NDA YÜKSELEN TREND KEYİF ALMAK”

Türkiye, İnsan Kaynakları açısından yaratıcı endüstrileri üzerinden nasıl bir yatırım yapabilir?

Yaratıcı endüstrilerde ve İnsan Kaynakları’nda yükselen trend keyif almak, zevk almak ve zevkle çalışmak. İnsan Kaynakları olarak özellikle yaratıcı endüstri sektöründe çalıştırdığı personelle ilgili asıl konu zevk almak. Bizde saat, zaman kavramı yok. Yaratıcılık akan ve durmayan bir durum ve keyifle yapmanız gerekiyor. Yer bizim için önemli değil. Her an her yerde yaratım, tasarım yapabiliyoruz. Önemli olan bize o koşulların sağlanması ve keyif alabilmemiz.

NEJLA GÜVENÇ KİMDİR?

Nejla Güvenç uzun yıllardır profesyonel bir moda tasarımcısı. 2002 yılında, tasarımlarında tamamen organik malzemeler kullandığı “ekolojik bir macera” olarak kendi markası NEJ’i yarattı.

Harvard Üniversitesi ve The Wharton School of the University of Pennsylvania ortaklığıyla Goldman Sachs “10,000 Kadın” projesine Türkiye’den seçilen ilk kadın girişimci oldu.

2011 yılında Garanti Bankası, Ekonomist Dergisi ve Türkiye Kadın Girişimciler Derneği (KAGİDER) tarafından düzenlenen 5. Türkiye Kadın Girişimci Ödülleri’nde “Gelecek Vaat Eden Kadın Girişimci” kategorisinde 2. oldu.

Uluslararası moda tasarımcıları ve üreticiler arasındaki iş birliğini özellikle teşvik eden bir haute couture etkinliği olan “Hope Couture” moda etkinliğinde Türkiye’yi temsil etmek üzere seçildi.