Teknoloji devlerinin dev işten çıkarmaları

Ela EROZAN GÜRSEL

Stripe başta olmak üzere, birçok teknoloji firması binlerce çalışanının işine son verdi. Laysoff .fyi verilerine göre, Amerika’da Kasım ayında 20.300 teknoloji çalışanı, sene başından itibaren ise, 100 bin üzerinde çalışan işlerini kaybetti.

İşten çıkarma ve işe alımların dondurulacağına dair dedikoduların dolaştığı yaz aylarında, teknoloji çalışanları arasında iş güvenliğinin sarsıldığını gördük. Teknoloji sektörü pandemi zamanında özellikle online satışların artışıyla işe alımda da hızlı büyüme gösterdi ve bu büyümenin sürdürülebileceğini varsaydı. Ancak ekonominin kötüleşmesi, faizlerin artması dolayısıyla borçlanmanın eskisi gibi cazip olmaması birçok firmanın satışlarını ve büyüme projeksiyonlarını değiştirdi. Büyümenin yavaşladığı bu ortamda kemer sıkma noktasında ilk durak bordrolar oldu.

İşten çıkarmaların toplam çalışana oranı şöyle: Meta %13, Twitter yaklaşık %50, Lyft %13, Stripe %14, Chime %12, Opendoor %18, Dapper Laps %14, Zillow %25. Potansiyel ekonomik kriz, gelirlerde düşüş, enflasyonla maliyetlerin artışı çoğu teknoloji şirketinin ortak gerekçeleri arasında. Ancak CEO’ların açıkça çalışanlarıyla paylaştıkları kendilerine özel gerekçeleri de var.

STRIPE

Milyarder Patrick Collison tarafından yönetilen Stripe bir dijital ödeme firması. Aynı zamanda Amerika’nın en değerli girişimi ilan edildi. CEO Collison Stripe işten çıkarma kararını çalışanlarına net gerekçelerini ortaya koyarak açıklamış.

İşten ayrılan çalışanlara yazdığı memo’da şirket yönetimi iki büyük hata yaptı. Hatalardan biri; internet ekonomisinin 2022- 23 döneminde büyümesiyle ilgili fazla iyimser bir beklenti oluşturulduğunu yazmış. Mart 2021’de her perakende satıcının online satışlarını arttırdığını bu büyümenin ödeme işlemcisi olarak Stripe’ın büyümesini çok hızlandırdığını hatırlattı. Stripe CFO’su 14 Mart 2021’de Wall Street Journal’a verdiği röportajda, o gün Stripe’nin 95 milyar değerlemeyle şirketin kurulduğu 2010 yılındaki tüm e-ticaret sektöründen daha büyük olduğunu söylemişti.

Bu pembe tabloya fazlasıyla inanmak şirket yönetimini ikinci bir hataya sürükledi: bu büyüme trendi hiç bitmeyecek algısı! Gelirler büyüdükçe, bordroların başı çektiği faaliyet harcamaları da arttı ve de makroekonomik faktörler değişti. Enflasyon tüm dünyada arttı, Fed şahin bir politikayla faizleri arttırdı ve enflasyon düşene kadar arttırmaya devam edeceğini açıkladı, Rusya Ukrayna’yı işgal etti. Pandemi döneminden çok farklı bir ‘büyüme’ ortamı oluştu…

META

Facebook’un ana firması Meta 11 binden fazla çalışanın işten çıkarılacağını duyurdu. Mark Zuckerberg çalışanlara hitap eden bir video ve memoyla kararının nedenlerini ve ne kadar üzgün olduğunu anlattı. Zuckerberg öncelikle bu zor kararın kendinin olduğunu, tüm sorumluluğu aldığını söyledi. Beraber büyük emek vererek şirketi büyüten bu yetenekli çalışan ordusuna teşekkür etti. İşten çıkarılanlar 16 hafta maaşlarını almaya devam edecekler ve 6 ay boyunca sağlık sigortaları ödenecek.

Zuckerberg, işten çıkarmaların yanında, daha yalın bir yapıya geçeceklerini, daha etkin faaliyetlerine devam etmek için, harcamalarını kısacaklarını ve ilk çeyrek süresince işe alımı durduracaklarını açıkladı. Meta, henüz kurulma aşamasında olan metaverse’ye yüklü yatırımlar yapmaya devam ediyor. 2022 yılında şu ana kadar 9.4 milyar dolar bu alandaki yatırımlar için harcanmış. Yakın dönemde yatırımların daha odaklı ilerlemesi, bir ila iki büyüme alanına konsantre olunması planlanıyor.

TWITTER

Artık Twitter halka açık bir şirket değil, Twitter bir şahıs şirketi, Elon Musk’ın şirketi. 27 Ekim’de Elon Musk Twitter’ı 44 milyar dolara satın aldı ve şirketin politikalarında hızla değişikliklere gitti. İlk icraatlarından biri, çalışanların yarısını işten çıkarmak oldu. Geçen hafta gerçekleşen işten çıkarmalar şirket emailinin kitlenmesi ve şirket sistemine erişimlerinin engellenmesiyle çalışanlara bildirildi. Yeni bir gelir kaynağı olarak, mavi tik ile gösterilen onaylanmış hesaplar artık aylık abonelik modeliyle, ayda 7.99 dolar karşılığında, tüm Twitter kullanıcılarının kullanımına açılacak. Yani, ünlüler, siyasetçiler, gazeteciler veya resmi kurumlara ücretsiz olarak verilen bu onaylanmış hesaplar parayla alınacak. Bu da onaylanmış hesapların güvenilirliğine gölge düşürmekte.

Bloomberg Technology programında, Silikon Vadisi girişimlerine yatırım sermayesi sağlayan İnitialized Capital’ın Kurucu Ortağı Gary Tan’a teknoloji devlerinin toplu işten çıkarmalarını nasıl değerlendirdiği soruldu. İşten çıkarılanlar ve ailelerinin geçirdikleri zor dönemi anladığını söyledikten sonra, işten çıkarılmanın yeni işler yapmak için büyük bir fırsat olduğunun altını çizdi. Meta’dan, Stripe’tan, Twitter’dan binlerce süper yetenek yeni iş arayışında. Bu teknoloji devlerinin işe alım kriterleri düşünüldüğünde, ne kadar değerli bir havuzundan yetenekten söz ettiğimiz ortada. Bu yeteneklerin önemli problemlerin çözülmesi ve yeni ürün ve hizmetlerin geliştirilmesi için altın fırsat niteliğinde. Hem kendi şirketini kurmak ve ilgilerini çeken konulara çözüm geliştirmek isteyenler için, hem de işe alım yapmak isteyen firmalar için.

Bu zihinler nerelere gidecek, neler yapacak, yarının Facebook’ları, belki jeneratör AI alanında olacak, belki bugün adını bilmediğimiz yeni teknolojilerde…