TaaS ile hizmette sınır yok

Ela Erozan Gürsel - Datassist Bordro Servisi/İnovasyon Araştırmacısı

TaaS - Talent as a Service. Hizmet olarak yetenek. Şirketlerin şirket içi ve dışında doğru kişiyi doğru işe yerleştirme güçlüğünü daha da belirgin bir şekilde yaşadığımız bugünlerde yetenek kadar değerli bir hizmet olabilir mi? Üstelik bu hizmet pratik bir şekilde dışarıdan tedarik edilebilir. Yani, şirketler ihtiyaç duydukları yetenekleri outsource edebilirler… spesifik nitelikleri, yapılacak projeyi ve yetiştirilmesi gereken proje teslim tarihlerini dikkate alarak.

TaaS, bilgi işçilerinin özellikle Batı Avrupa ve Amerika’da özgürlüklerini kendi şartlarını belirleyerek ilan ettikleri bir dönemde hem çalışana hem işverene avantaj sağlamaya imkan veriyor. Amerika’da yaşanan Büyük İstifa’nın hızı ve gücü pandemi kısıtlamalarının rahatlamasıyla azalsa da, belli çalışan durumları kalıcı hale geldi: çalışanların çalışma mekan tercihleri konusunda işverenlerden esneklik beklentileri, sağlık problemleri, çocuk ve yaşlı yakınlara bakım amacıyla işten izin alma ve fiziksel olarak uzaklaşma durumları, ve de yüksek işten ayrılma-işe girme istatistikleri. Büyümenin yüksek olduğu şirketlerde ortalama çalışma süresinin 2 yıldan az olduğu görülmekte. Bu kalıcı hale gelen trendlere yaratıcı çözümler geliştirmek işverenlerin IK problemleri arasında. Hizmet olarak yazılım (SaaS - Software as a Service) kavramına paralel olarak, hizmet olarak yetenek modeli bu gibi bilgi işçilerinin işgücü kısıtı problemlerine esnek çözümler sunuyor. Yeteneğe ihtiyaç olduğunda, belli projeler, dönemler veya günler kapsamında işveren yetenekleri spesifik hizmetler almak üzere angaje ediyor. SaaS modelinde olduğu gibi, TaaS’ta da aşamalı ödeme sistemi ile kaynak kaybına izin verilmiyor. Yani şirketler sadece kullandıkları hizmetlere para ödüyor, tam kapasite kullanmadıkları fiziksel kaynaklara (donanım, ofis malzemesi vs.) yatırım yapmıyorlar. TaaS’ta da işveren yeteneğin tam zamanlı işe alındığında getirdiği ek maliyetlerinden sorumlu olmuyor.

HANGİ ŞİRKETLERİN TAAS’A İHTİYACI VAR?

Sınırlı kaynaklara sahip olan startup’lar için TaaS biçilmiş kaftan. Hızla TaaS hizmeti veren belli platformlar üzerinden, aranılan yeteneğe ulaşılıyor, zaman kaybı olmaksızın kişi istenen hizmeti tamamlamak üzere iş başı yapıyor. Şirket maliyetleri bu yolla kısılırken, işlerin yapılma hızı ve etkinliği yükseliyor. Rekabetin her geçen gün arttığı bir ortamda çalışırken, daha inovatif çözümler kullanarak, daha uygun fiyatlara etkin sonuçlar almak sektör ve faaliyet alanından bağımsız olarak her şirketin hedefi. Bu tür hizmetler aynı zamanda şirketin daha açık görüşlü ve beraber çalışmaya açık kurumlar olduğunu göstermekte. Kurumsal kültürün desteğiyle tam zamanlı çalışanların ve proje bazlı çalışanların iletişimleri kuvvetlenmekte.

Örneğin, bir startup’ta acil bir mobil app projesinin tamamlanması için 2 yazılım mühendisine ihtiyaç var. Tam zamanlı bir işe alım sürecine gireceğine, şirketin patronu kısa süreli bir kontrat ile hemen başlayacak ve aranan niteliklere sahip iki yetenekli yazılımcıyı işe başlatıyor. Python bilen yazılımcıyı Python projesi için, iOS bileni iOS projesi için proje bitene kadar işe alabiliyor.

BİLGİ İŞÇİLERİ İÇİN TAAS

Amerika ve Batı Avrupa’da 150 milyon bilgi işçisinin klasik ofis işlerini bırakıp bağımsızlıklarını seçip kontrat bazı işlerde çalıştıkları tahmin edilmekte. Bu tür kontrat işlerinde düzenli gelir elde edememek, iyi işler alamamak, belirsiz iş yükü ve takvimi gibi belli endişeler pek tabii ki mevcut ancak kendi kendinin patronu olmanın verdiği özgürlüğü her şeyin üzerinde değerli buluyorlar. Bir de üstüne, kurumsal işlerde çalışanlara göre daha cesaretli bir şekilde risk alarak finansal açıdan daha tatmin eden yaşamlar sürüyorlar.

SİZİN ŞİRKETİNİZ TAAS ALMAYA UYGUN MU?

Belli başlı iş dinamikleri bazı şirketleri TaaS’a daha uygun kılıyor. İş yükünün belli dönemlerde yoğunluk göstermesi buna iyi bir örnek. Bazı şirketlerin örneğin online satış yapan firmalar Noel ve yeni yıl döneminde ekstra personele ihtiyaç duyuyor. Buna karşılık, bazı dönemlerde de ölü sezonlar olabiliyor. Dolayısıyla, bu tür iş yoğunluklarını dengelemek için TaaS avantajlı bir çözüm oluyor.

Nadir yetenek gerekliliği bir başka durum. Belli bir proje için spesifik ve ender bulunan bilgi donanımına sahip bir mühendisin proje geliştirme safh asında süreli olarak işe alınması, proje tamamlanıncaya kadar kontratlı çalışması TaaS’ın şirkete değer yarattığı bir durum.

IK riskinin azaltılması bir diğer durum: burada kastettiğimiz kötü bir işe alımın gerçek maliyeti. Maliyet sadece verilen maaş, yan haklar ve eğitimlerle sınırlı değil. İşin fırsat maliyeti yani verilen işe alım kararının yanlış kişi olmasıyla doğru olabilecek adayların kaçırılmış olması ve de o yanlış işe alımın dolaylı zararları (işyerinde huzursuzluk, anlaşmazlık vb.) düşünüldüğünde, maliyet görünenden çok daha büyük olabiliyor. TaaS ile kısa süreli çalışma kontratı yapıldığından, tam zamanlı işçi-işveren ilişkisinden farklı şartlar söz konusu oluyor. İşveren yanlış bir işe alımdan hızla ve minimum zararla çıkıp, yeni bir yetenek ile işlere devam edebiliyor.

İşin özünde, hem bilgi işçisi hem de işverene TaaS daha çok özgürlük veriyor. Daha kısa süreli kontratlarda süre belirli ve daha az bağlayıcılık söz konusu. Her iki taraf için de, pürüzsüz bir deneme yanılma payı var. Bilgi işçisi için bir sene içinde birden fazla şirkette, projede, şehirde veya ülkede çalışma şansı var. Kariyer tatmini ve profesyonel gelişim açısından imkanlar geniş. Bir diğer yandan, işveren de son derece geniş bir yetenek havuzundan işe alım yapma şansı var. Sürekli dönüşmeye devam eden iş dünyasında esnek yetenek ve işveren ilişkisine taze bir alternatif TaaS. Bir kez daha SaaS (Software as a Service), PaaS (Platform as a Service), TaaS derken… hizmette sınır olmadığını hatırlatıyor.