Procrastination yani Erteleme Hastalığı

Ayşe Nazmiye UÇA  -  Datassist Bordro Servisi / Yönetim Kurulu Başkanı

“Fatura geldi ama son ödeme tarihine daha çok var. Önemli bir sunum yapılacak ama son gün hazırlarız.” Bazı kişiler, bazı şeyleri sürekli olarak erteler. Peki bunun altında yatan motivasyon nedir ve nasıl üstesinden gelinir?          

Elindeki işleri yapıp rahatlamaktansa çok sık erteleme yoluna gitmek, kimi uzmanlar tarafından bir hastalık olarak nitelendiriliyor. Bu durum gerçekten de bir hastalık mı bilinmez ama birçok insanın hayatını zorlaştırdığını söylemek yanlış olmayacaktır.           

Bir gün şirket içi bir toplantıdayken odanın kapısı çalar. Kapıda şirketin Avustralya’da doğup, büyümüş bir çalışanı Türkiye’de doğup, büyüyen toplantıdaki arkadaşına “Haydi, diğer toplantıya 5 dakika kaldı. Geç kalacağız. Gelmeyecek misin?” diye telaşla sorar. Türkiye’de doğup büyüyen arkadaşımız gayet sakin bir edayla “Ohoo… E daha 5 dakika varmış işte…” der. Aynı 5 dakika birisi için çok az bir süre kaldığını belirtirken, bir başkası için ise daha çok vakit var anlamına gelebiliyor.

Türk kültüründe, özellikle de Türk iş kültüründe tekdüzelik pek tarzımız değildir. Hatta tekdüze işleri olan insanlara uzaylı görmüş gibi bakarız. Yeni kanunlar, yeni uygulamalar… Sürekli olarak bir değişim vardır. Bunun için istesek de istemesek de de son derece gelişmiş refl ekslerimizle olabilecek her yeniliğe açık durumdayız. Tıpkı Dakika Personel Yönetim Platformu’nun kullanıcılarına her zaman güncel mevzuatla hizmet vermesi gibi…         

Okul hayatından beri “son dakikacılığa” alışkın olduğumuz için son anlarda yüksek performans patlamaları yapabiliyoruz. Bu yüzden erteleme bizde hastalık olarak değil de yaşam tarzı olarak addedilebilir.         

Ancak yine de tüm bunlardan bağımsız olarak sık sık erteleme yoluna başvurmak; kişilerin kişisel, iş, okul, vb. yaşamlarını olumsuz etkiliyor. İşlerini erteleyen kişilerin genellikle kaçındıkları göreve başlamadan önce araya başka şeyler sıkıştırmaya çalıştığını görürüz. Mesela evden çalışan bir kişinin sıkıntıdan karnını ağrıtan e-postalarını temizlemesi yerine, evini temizlediği muhakkak olmuştur. Hele ki yaklaşık olarak son 10 yılda hayatımıza giren sosyal medyanın dikkat dağıtıcılığını da buna dahil edersek ve ülkemizde de dünya ortalamasının çok üzerinde bir sosyal medya kullanımı olduğunu da göz önünde bulundurursak… Ertelemek işten değil!

6 başlıkta erteleyici persona 

Michelle Pugle verywellhealth. com için kaleme aldığı bir blog yazısında, işlerini erteleyen kişileri 6 farklı başlıkta inceliyor:

Mükemmeliyetçi: Yüksek standartlara sahiptir ve beklentileri karşılayamamaktan korkar. İşi doğru yapamayacağından korktuğu için işi erteler.. 

Hayalperest: Büyük hedefleri vardır ama başarı için planı yoktur, haliyle erteler. 

Endişeli: Değişimden korkar, en kötü senaryoyu düşünür ve risk almaya direnir. Zaman kazanmak onun için önemlidir.

Meydan okuyan: Olayı tam olarak anlayamadan kabul edip söz veren ve neticesinde görevi yapmamak için birçok mazeret veya gerekçe gösteren kişidir. 

Kriz çıkaran: İstemeden veya kasıtlı olarak işi geciktirmek için son dakikada kaos yaratabilir. 

Aşırı yapan: Neyin başarılabileceğine dair gerçekçi olmayan beklentileri vardır ve öncelik belirleme yeteneklerinden yoksundur.           

Erteleme motivasyonu redir? 

Bir işi erteliyor olmanın altında çok farklı motivasyonlar yatıyor olabilir. Çocukluktaki baskıcı ebeveyn travmalarından başlayıp mükemmeliyetçiliğe kadar uzanabilen, birçok farklı sebebin sonucu olarak erteleme hastalığı gün yüzüne çıkabilir. Anksiyete, yüzleşememek, korku, potansiyel olumsuz dış düşünceler, beğenilmeme gibi birçok neden erteleme hastalığının altyapısını oluşturur.

Ertelemenin olumsuz etkileri nelerdir? 

Zaman akıp giden kıt bir kaynaktır. İşin bitimine yakın sürelerde zaman adeta rüzgâr gibi geçer. Kişi bir de panik havasına bürünüyorsa, rüzgâr adeta bir fırtına olur ve zamanın nasıl bittiği anlaşılamaz bir hale bürünür. İş tesliminin sonuna doğru yaklaştıkça iki farklı karakter görebiliriz. Bunlardan bir tanesi tam gaz işleri bitirmeye odaklanırken, diğeri dönülmez akşamın ufk una varmış olanlardır. Böyle anlarda pes eden kişiler, kariyer kaderlerini olumsuz bir şekilde etkiler. Zaman yönetiminin kötü olması çevrede olumsuz bir intiba yaratacak ve performans karnenize olumsuz bir şekilde yansıyacaktır.

ERTELEME NASIL ALT EDİLİR?

Bu sıkıntılı süreci atlatabilmenin ilk adımı, bu olumsuz durumu kabul etmekten geçiyor. Bu davranışı kendinizde fark ettiğinizde, erteleme eyleminize neyin sebep olduğunu anlayabilir ve değiştirebilirsiniz. Zira erteleme sebeplerinin herkeste farklı olabileceğinin altını çizmiştik. 

• Erteleyen insan tipini 6 ana başlıkta incelediğinden bahsettiğimiz Michelle Pugle, ertelemenin üstesinden gelmek için de aşağıdaki yöntemlerin faydalı olabileceğine dikkat çekiyor. 
• Ertelemenin hayatınızdaki rolünü belirleme. 
• Zaman yönetimi için zaman yaratmak. 
• Büyük projeleri daha küçük görevlere bölmek. 
• Görevler ve taahhütler üzerinde çalışmaya devam etmek için üretken nedenler bulmak. 
• Hedeflerinizi gerçekçi tutmak ve gerektiğinde hedefleri ve stratejileri yeniden değerlendirmek.