Pandemi sonrası vizyon

COVID-19 ile evden ve uzaktan çalışma, bilinmeyen bir zamana kadar norm olmuş durumda. Hazırlıksız ve geçici olarak başlayan bir durum hala ve fazlası ile de zorunluluğunu koruyor.

İşveren alelacele eve gönderdiği personeline hangi seviyede ve görevde olursa olsun güvenmek zorunda kaldı. Kimi araştırmalara göre fiziksel temas gerektirmeyen işlerin %70 civarı uzaktan çalışmaya dönüşmüş durumda. COVID-19 sonrası Amerika’da uzaktan çalışmanın %16’sının kalıcı olacağı söyleniyor.

YENİ NORMALDE BİZİ NELER BEKLİYOR OLABİLİR?

- Nerede çalışacağız?

Uzaktan çalışan ekiplerin artık hangi şehirde hatta hangi ülkede olduğunu işveren kontrol edemez durumda ve kontrol etmesinin anlamlı olup olmadığını şu andaki deneyimlerimiz ile bilemiyoruz. Bu konuda karşılaştığım oldukça ilginç bir örnek, Londra’daki büyük bankaların COVID-19 nedeniyle yazlıklarından çalışan personellerini geri çağırmaları. Financial Times’da okuduğum haberde bu büyük bankaların, başka ülkelerde çalışan personelleri, bulundukları ülkelerde 180 günü aştıklarından, ilgili ülke kanunlarına göre mukim sayılıp vergi mükellefi olmaları söz konusu olmuş. Londra finans bölgesinde kurulu işverenleri, yazlık villalarında konforlu bir biçimde çalışan personellerine geçerli nedeniniz yoksa İngiltere’ye dönün, aksi halde kişisel vergi farkından kendiniz sorumlu okursunuz ültimatomu vermiş durumda. Bu ve benzeri durumlar hem işçi-işveren ilişkilerini hem de devletin bu konudaki yaptırımlarını değiştirecek.

- Nasıl çalışacağız?

Evden çalışma ise düşünüldüğü kadar sakin bir liman değil artık. Açık ofislerde çalışırken birazcık huzur istediğimiz, gürültü ve telefonlar ya da çalışma arkadaşlarımız tarafından kesilen iş süreçleri, şimdi sanal bir ortamda bölünüyor. Bilgisayarımıza ve mobil cihazlarımıza akan veri sayısı baş döndürücü bir durumda... Katılmamız gereken online toplantılar, cevap vermezsek olmaz e-postalar, kullanmak zorunda olduğumuz Slack, Discord ya da Teams gibi iletişim araçları arasında dijital alana hapsolmuş durumdayız.. Bir de bunlara eklenen “-gelmelisin, -katılmalısın zoom toplantıları”, hasbelkader üye olunmuş WhatsApp gruplarının bizi meşgul etmesi karşısında daha önce olmadığı kadar büyük bir veri şelalesi altındayız.

Önümüzdeki zamanlarda bu veri akışını düzenleyen ve tek bir platformda toplayan ve bir şekilde bizi sadeleştiren aplikasyonlar kullanılmaya başlanacak.

Evden çalışma konusunda ev eşyalarımız arasında çalışma ortamımızı düzenleyen ve evin diğer bireyleri arasında bize mahremiyet sağlayacak yeni dizaynlar hayatımıza girecek. Daha önce hiç ihtiyacımız olmayan yeni ev eşyaları almaya başlayacağız.

- Ne kadar çalışacağız?

Uzaktan çalışma ile birlikte işçi işveren ilişkilerinde çok şeyler değişecek. Gözden ırak olan gönülden ırak olur misali, bir yandan işverenlerin koruyucu rolünde azalma, bir yandan çalışan bağlılığında bir gevşeme söz konusu olacak. Bir yandan işverenin farklı bölge ve ülkelerde çalışanlara ulaşması şu ana kadar düşünmediğimiz esnek çalışma biçimlerine geçişi hızlandıracak.

Bunlar kontrat bazlı çalışma, part time ya da eksik saatlerle çalışma, iş paylaşımı gibi birçok şekilde olabilecek.

Pandemi sonrası çalışma geleneklerimiz nasıl olacak?

● Türkiye’de 4857 sayılı kanunla söz konusu olan esnek çalışma biçimleri bir türlü bizim çalışma geleneklerimiz içinde yer alamamıştı. Pandemi sonrası dönemde uzaktan çalışmanın belli oranda kalıcı olması ile birlikte bir kere işveren iş süreçlerini kompartımanlara ayırma ve yeniden tanımlamaya mecbur kalacak. Bölümlenmiş ve tanımlanmış işlerin sonuç çıktıları da artık tanımlanmak zorunda kalacak. Bu da işlerin esnek olarak dağıtılabilmesine olanak verecektir. Son yasa taslağında bulunan 25 yaş altı ve 60 yaş üzeri çalışanlar için önerilen çalışma biçimi, sendikaların baskısı nedeni ile geri çekildi ama bu ve buna benzer düzenlemeler yeni dönemde söz konusu olmak durumundadır. Evden çalışma çoğunlukla biraz daha yüksek gelir grubu ve daha iyi eğitimli çalışanlar için uygulandığı için, işin bölünebilmesi bu gruba hem istedikleri saatlerde hem de istedikleri periyodlarda çalışma durumu yaratacak.