Elon Musk için insan kaynaklarının adı yok

Ayşe Nazmiye UÇA- Datassist Bordro Servisi Yönetim Kurulu Başkanı

Elon Musk birçok davranışı ile iş dünyasını hayrete düşürüyor ve gündem yaratıyor. Yine bu ayın başlarında Tesla, satışlardaki düşüşün ardından daha fazla insanın araçlarını satın almasını sağlamak için beş modelinde 5.000 dolar indirim yaptı. Aynı hafta şirket, iş gücünün yüzde 10’unu ortadan kaldıracağını duyurdu; bu da dünya çapında yaklaşık 14.000 kişilik bir iş kaybı demek. Tesla’nın Buff alo/ New York’daki fabrikasında benzer uygulamanın yapılacağı ve burada yüzde 14’lük bir işten çıkarmanın söz konusu olduğu söyleniyor.

Bu haberi üst düzey yöneticilere bir memorandum ile duyuran Elon Musk, iki üst düzey yöneticiyi de aynı şekilde işten çıkardı. Birkaç gün sonra da İnsan Kaynakları yöneticisi işten ayrıldı. “Şirketi bir sonraki büyüme aşamasına hazırlarken, maliyetlerin azaltılması ve verimliliğin artırılması için şirketin her yönüne bakmak son derece önemlidir.” gibi de bir açıklama yaptı. Bu kararında Çin’deki elektrikli araba üreticileriyle rekabet edememek belki de bazı bölümler için outsourcing planları yaratabilir. Elektrikli araba sektörü ve dinamikleri bir yana, bizim konumuz Elon Musk’ın İnsan Kaynakları uygulamaları;

İşe Alım

İşten çıkarma yöntemleri oldukça acımasız olan Elon Musk işe alım tarafında da çok farklı değil. Elon Musk’ın tüm yeni işe alımları kişisel olarak onaylaması gerektiğini söyleyen bir e-postası olayı da var. İşe alım kararını ve onayını kendisi vermek isteyen Elon Musk’ın 140 binden fazla çalışanı olduğunu düşünürseniz, neden çok az uyuduğunu anlayabilirsiniz. Bu kadar gündem yaratan  bir insanın kıdemli eleştirmenleri var kuşkusuz. Organizasyonel gelişim danışmanlığı Metamorphosh’un direktörü Paul Taylor-Pitt, CEO’ların mikro yönetim konusunda bu şekilde ısrar etmelerinin güven eksikliğine işaret ettiğini söylüyor. “Bir organizasyonun günlük ayrıntılarına bu kadar dahil olan herhangi bir CEO, çalışanlarına açık bir mesaj gönderiyor: ‘Sana güvenmiyorum’.” Taylor-Pitt, bu hareketin muhtemelen şirket genelinde morale büyük zarar vereceğini söylüyor. “Bu herkes tarafından hissedilecek. Tepeden gelen güven eksikliği, liderlerin ve yöneticilerin yetkisini azaltabilir, bu da yavaş veya zayıf karar alma ve genel olarak kayıtsızlığa yol açabilir.” Taylor-Pitt ekliyor: “Bu, bir işe alma yöneticisinin yetenekli bireyleri göz ardı etmesi ve bunun yerine kendi özelliklerini veya görüşlerini paylaşanları tercih etmesiyle ortaya çıkar. Çeşitli bir işe alım paneli, herhangi bir bireysel ve bilinçsiz önyargının etkisini azaltmaya yardımcı olur. İşe alımda (bu kişi şirket kurucusu bile olsa) güç tek kişinin elinde olmamalı.”

Çeşitlilik & Kapsayıcılık

Tesla, ırkçılık ve iş yerinde taciz iddiaları nedeniyle defalarca incelemeye alındı. Son zamanlarda şirket, Kaliforniya’daki amiral gemisi montaj tesisinde ırksal taciz nedeniyle dava açan siyahi eski bir çalışana 15 milyon dolar ödemek zorunda kalmış. Aşırı müdahil bir CEO bilinçsiz önyargıya neden olabilir ve çeşitliliği etkiler.

Evden Çalışma

Elon Musk’ın evden çalışma ile ilgili düşünceleri ise şöyle; Bildiğiniz gibi, 2022 yazından itibaren yönetici personele Tesla genel merkezine ve ofislerine dönmeleri veya istifa etmeleri gerektiğini söyledi. Musk, evden çalışma hakkında şöyle düşünüyor;  “Bence evden çalışma fikri, Marie Antoinette’in sahte ‘Bırakın pasta yesinler’ sözüne benziyor. Bu sadece üretkenlikle ilgili bir şey değil, evden çalışma ahlaki açıdan yanlış.”

İş-Yaşam Dengesi

Elon Musk, röportajlarında haftada 80 saat çalıştığını ve çok çalışmasının başarısında büyük bir etken olduğuna inandığını belirtmişti. İnsanların ‘dünyayı değiştirmek’ için haftada yaklaşık 80 saatten 100 saate kadar çalışmaları gerektiğini söyledi. Doğal olarak çalışanlarından da benzer performans bekliyor. Kasım 2022’nin başlarında şirketin işgücünün yaklaşık yüzde 75’ini işten çıkarmıştı. Bu işten çıkarma, yeni ve zorlu bir kurumsal kültüre bağlılık konusundaki isteksizliğe dayanıyordu. Twitter, 2006’daki kuruluşundan bu yana zarar etmişti. Musk’ın “Twitter 2.0” olarak adlandırdığı yeni kurumsal vizyonu, çalışanların Twitter(X) ofislerinde uzun saatler çalışmasını gerektiriyordu. Elon Musk, kendisine oldukça benzeyen Steve Jobs gibi çalışanlarına çok yüksek hedefl er veriyor ve mükemmellik talep ediyor. Agresif teslim tarihleri belirliyor ve ekiplerini olağanüstü sonuçlar elde etmeye zorluyor. Bu oldukça yıpratıcı bir ortam yaratabilir, ancak aynı zamanda yenilikçiliği ve sıra dışı bir başarı getiriyor. Mısır piramitlerini inşa ederken ölen işçileri bilmiyoruz, sadece firavunlar var.

Elon Musk’ın çalışma yöntemleri

Musk, beş dakikalık aralık yöntemiyle iş yerinde zaman yönetimine öncelik veriyor. Bu en etkili zaman yönetimi tekniklerinden biri. Bu yöntem, günü iyi tanımlanmış zaman bloklarına bölmek ve her bloğun belirli görevleri tamamlamaya odaklanması anlamına geliyor.  Musk, toplantıları küçük tutuyor ve yalnızca önemli personelle sınırlamayı tercih ediyor, toplantılarda doğrudan ve açık iletişim istiyor. Ekip üyelerini konuşmaya, fikirlerini paylaşmaya ve yapıcı bir şekilde birbirlerine meydan okumaya teşvik ediyor. Bu da problem çözme ve hızlı karar vermeye olanak tanıyor. Gereksiz toplantılardan vazgeçiyor ve telefonuna cevap vermiyor. İstediği zaman cevaplayabileceği e-postaları veya kısa mesajları tercih ediyor. En önemlisi ise başkalarının kendisi hakkında ne düşündüğünü önemsemiyor.