Teşvikli proje sayısı iki katına çıktı

Hüseyin GÖKÇE

Şubat ayında düzenlenen yatırım teşvik belgesi sayısı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 95 artarak 1.183’e çıktı. Sabit yatırım tutarı yüzde 74 artarak 44.4 milyar liraya yükselirken, istihdamdaki artış diğerlerine göre daha sınırlı kaldı ve istihdam yüzde 3’lük artışla 20 bin521 oldu.

Yılın ilk iki ayında ise sabit yatırım yüzde 119 artarak 129 milyar liraya, teşvik belgesine bağlanan proje sayısı yüzde 106 artarak 2 bin 679’a çıktı. İstihdam artışı ise yüzde 27 olurken 54 bin 632 kişilik istihdam öngörüldü.

Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürü Dr. Mehmet Yurdal Şahin, Şubat ayı teşviklerini EKONOMİ’ye analiz etti: 2023 Ocak-Şubat döneminde öngörülen sabit yatırım tutarı toplam 129 milyar TL olan 2.679 adet Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenirken, düzenlenen bu belgelerde toplam 54.632 kişilik istihdam öngörüldü. 2023 Ocak-Şubat döneminde düzenlenen yatırım teşvik belgeleri, 2022 yılı Ocak-Şubat dönemine göre belge adedinde %106, sabit yatırım tutarında %119 oranında ve öngörülen istihdamda %27 oranında artış gösterdi.

Düzenlenen belgelerin öngörülen sabit yatırım tutarı toplam 44,4 milyar TL, öngörülen istihdamı ise 20.521 kişi düzeyinde. Şubat ayında düzenlenen Yatırım Teşvik Belgelerinin 1.148 adedi yerli firmalar, 35 adedi yabancı sermayeli firmalar tarafından alındı. Yerli firmalara düzenlenen yatırım teşvik belgelerinde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 43,3 milyar TL olup, toplam içindeki payı %97 seviyesinde. Yabancı sermayeli firmalarca alınmış olan yatırım teşvik belgelerinde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 1,1 milyar TL olup, toplam içindeki payı %3 oldu. 2023 yılı Şubat ayında düzenlenen Yatırım Teşvik Belgeleri, 2022 yılı Şubat ayına göre; belge adedi açısından %95, sabit yatırım tutarı açısından %74 ve öngörülen istihdam açısından %3 oranında artış gösterdi.

“İki aylık dönemde yatırım artışı yüzde 119”

2023 Ocak-Şubat döneminde öngörülen sabit yatırım tutarı toplam 129 milyar TL olan 2.679 adet Yatırım Teşvik Belgesi düzenlendi. Düzenlenen bu belgelerde toplam 54.632 kişilik istihdam öngörüldü. 2023 Ocak-Şubat döneminde düzenlenen yatırım teşvik belgeleri, 2022 yılı Ocak-Şubat dönemine göre belge adedinde %106, sabit yatırım tutarında %119 oranında ve öngörülen istihdamda %27 oranında artış gösterdi. Şubat ayında düzenlenen 1.183 adet belgenin, 739 adedi komple yeni yatırım niteliğinde olup, toplam sabit yatırım tutarının %57,5’ini (25,5 milyar TL) oluşturuyor. 372 adedi tevsi yatırımı niteliğinde olup, toplam sabit yatırım tutarının %37,3’ünü (16,6 milyar TL) oluşturdu. Bu dönemde diğer mahiyetlerdeki yatırımlar için, toplam sabit yatırım tutarının %5,2’sini (2,3 milyar TL) oluşturan 72 adet belge düzenlendi.

“Öncelikli yatırım konularında 81 belge düzenlendi”

Bölgesel destek sınıfında yer alan yatırım teşvik belgeleri, toplam belge adedinin %61’,ini, öngörülen toplam sabit yatırım tutarının %54’ünü ve toplam istihdamın %52’sini oluşturuyor. Bölgesel teşvik uygulaması kapsamında olup Organize Sanayi Bölgelerinde yapılması planlanan yatırımlara yönelik düzenlenen bölgesel-alt bölge destek sınıfında yer alan yatırım teşvik belgeleri, toplam belge adedinin %12’sini, toplam sabit yatırım tutarının %16’sını ve öngörülen toplam istihdamın da %25’ini oluşturdu.

Bu dönemde, 3305 sayılı Kararla belirlenmiş olan öncelikli yatırım konularında 5,7 milyar TL tutarında 81 adet yatırım teşvik belgesi düzenlenmiş olup; bu yatırımların istihdama katkısının 2.340 kişi olması planlanıyor. Bölgesel, Bölgesel-Alt Bölge ve Bölgesel Öncelikli yatırım olarak desteklenen yatırımlar, Şubat ayında düzenlenen belgelerin belge adedinde %79’unu, sabit yatırım tutarında %83’ünü, istihdamda ise %89’unu oluşturdu.

Yatırım teşvik belgelerinin bölgesel dağılımında 1. Bölge belge adedi, sabit yatırım tutarı ve istihdam açısından ilk sırada yer aldı. Özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu illerinde istihdam artışı sağlamak, teşvik sisteminin önemli hedefl erinden biri olarak ön plana çıkıyor. Doğu ve Güneydoğu Anadolu illerinin yer aldığı 5. Bölge ve 6. Bölgede öngörülen istihdam toplamı 5.629 kişi olup, toplam öngörülen istihdamın %28’ini oluşturdu.

Bölgesel Destek Sınıfı kapsamında 6. Bölgeye sağlanan teşvik unsurları, 6. Bölgede emek yoğun sektörlere yapılan yatırımlarda önemli bir artış sağlıyor. Bu kapsamda 6. Bölgede Giyim Eşyası İmalatı konusunda düzenlenen yatırım teşvik belgelerinde öngörülen istihdam, toplam 6. Bölge yatırım teşvik belgelerinde öngörülen istihdamın %48’ini oluşturdu.

“İmalat sektörü ilk sırada”

Belge adedi açısından imalat sektörü %58 (688 adet belge) pay ile birinci sırada yer aldı. Bu sektörü; %27 (317 adet belge) ile enerji sektörü, %11 (125 adet belge) ile hizmetler sektörü, %2 (28 adet belge) ile tarım sektörü ve %2 (25 adet belge) ile madencilik sektörü ve takip etti. İmalat sektörü öngörülen toplam sabit yatırım tutarı içinde %66 (29 milyar TL) ve öngörülen istihdam içinde de %78 (15.999 kişi) pay ile ilk sırada yer alıyor. 2023 Şubat ayında düzenlenen yatırım teşvik belgelerinin belge adedine göre sıralamasında ilk 5 il Yatırım teşvik belgelerinin belge adedine göre sıralamasında İstanbul %10 (121 adet belge) pay ile ilk sırada yer almaktadır. İstanbul’u sırasıyla Bursa, İzmir, Ankara ve Konya izledi.

2023 Şubat ayında tamamlama vizesi yapılan ve iptal edilen yatırım teşvik belgeleri Şubat ayında 259 adet yatırım teşvik belgesinin tamamlama vizesi yapıldı. Tamamlama vizesi yapılan belgelerin toplam sabit yatırım tutarı 4 milyar TL ve gerçekleşen istihdamı 12.279 kişi oldu. Şubat ayında 1.9 milyar TL sabit yatırım ve 1465 kişilik istihdam öngören 43 adet yatırım teşvik belgesi iptal edildi.