Yeni bloklar ticareti büyütecek

Küresel ticaret 2020’de pandeminin yol açtığı ekonomik krizle tökezledikten sonra 2021’de güçlü bir iyileşme seyrine girecek ve bu iyileşmenin en önemli lokomotiflerinden biri de ülkelerin 2020 yılı boyunca imzaladığı dev ticaret anlaşması olacak. Asya’da 15 ülkenin oluşturduğu 26,2 trilyon dolar GSYH’yi kapsayan Bölgesel Kapsamlı Ekonomik Ortaklık (RCEP) bunların başında gelirken, Afrika’da 54 ülkenin imzaladığı Afrika Kıtası Serbest Ticaret Bölgesi Anlaşması (AfCFTA) yine bu paktların en büyüklerinden biri. İngiltere, pandemi yılı içinde Avrupa Birliği başta olmak üzere Türkiye’nin de aralarında olduğu 63 ülkeyle serbest ticaret anlaşması (STA) imzalarken, Avrupa ve Çin arasında da Avrupalı şirketlerin Çin’deki varlığını ve rekabet gücünü destekleyecek bir yatırım anlaşmasında prensipte anlaşıldı. ABD-Çin arasındaki ikili ticarette ise ABD iş dünyası Faz 2 anlaşmasının görüşmelerinin başlamasını isterken, ABD’nin Çinli teknoloji devlerine yaptırımları Çin tarafından misillemelerle de karşılaşabilir.

RCEP
26,2 TRİLYON DOLAR

Çin’in de aralarında olduğu 15 Asya Pasifik ülkesinin kasım ayında imzaladığı Bölgesel Kapsamlı Ekonomik Ortaklık (RCEP) anlaşması küresel GSYH'nin %30’unu oluşturması ve 2,2 milyar insanı kapsaması nedeniyle tarihin en büyük ticaret anlaşması. Hindistan anlaşmadan çekilerek, birçok uzmana göre önemli bir fırsatı kaçırıyor, öte yandan anlaşmanın tarafları Hindistan’a kapıyı açık bıraktı. HSBC, anlaşmayla birlikte 2030’da küresel GSYH’nin yüzde 50’sinden fazlasının 15 RCEP ülkesinden geleceğini öngörüyor. Bloomberg Intelligence anlaşmanın 2030 yılına kadar Çin GSYH’sini yüzde 0,5; daha önce hiçbir blokta yer almayan Güney Kore’nin GSYH’sini yüzde 1,4 ve Japonya’nın GSYH’sini yüzde 1,3 artırmasını öngörüyor. DEİK Asya Pasifik İş Konseyleri Koordinatör Başkanı Murat Kolbaşı da DÜNYA’ya geçtiğimiz aylarda yaptığı açıklamada Türk ihracatçıların bölgeye odaklanmaları gerektiğini belirtmiş ve Türkiye’nin RCEP’e taraf olan Malezya, Singapur ve Güney Kore ile STA’ları olması nedeniyle, RCEP’in ihracatçımız için de fırsatlar barındırdığını söylemişti.

AfTCA
3,4 TRİLYON DOLAR

1,3 milyar insan ve 3,4 trilyon dolarlık ekonomiyi bir araya getiren Afrika Kıtası Serbest Ticaret Bölgesi Anlaşması da (AfCFTA) COVID-19 pandemisi nedeniyle gecikmenin ardından 1 Ocak 2021 itibariyle yürürlüğe girdi. AfCFTA'yı son olarak Afrika'nın en büyük ekonomisi Nijerya ile komşusu Benin imzalamıştı. Kıtanın 55 ülkesinden 54'ü projede yer almayı kabul ederken, imzalamayan tek ülke Eritre oldu. 34’ü anlaşmayı meclisinde de onaylayan 54 ülke arasında resmi olarak ticaret bu anlaşma kurallarına göre yapılmaya başlasa da, anlaşmanın tam kapsamıyla uygulanmasının yıllar alabileceği belirtiliyor. Öte yandan 3,4 trilyon dolarlık blok, Dünya Ticaret Örgütü’nün kurulmasının ardından oluşturulan en büyük serbest ticaret bloku. Dünya Bankası 2035 itibariyle anlaşmanın on milyonlarca Afrikalıyı yoksulluktan çıkartacağını öngörüyor.

BREXIT SONRASI 63 STA
YAKLAŞIK 1 TRİLYON DOLAR AB İLE İMZALANAN ANLAŞMANIN KAPSADIĞI İKİLİ TİCARET

En büyüğü AB ile olmak üzere, İngiltere Brexit sonrası ticareti için Türkiye’nin de aralarında olduğu 63 ülke/blok ile serbest ticaret anlaşması imzaladı. AB ile İngiltere arasında varılan anlaşmanın özünü “sıfır kota ve sıfır tarife” oluşturuyor. Bugüne kadar hiçbir ülkeye verilmemiş ayrıcalıkla İngiliz malları tarifesiz ve kotasız AB pazarına erişebilecek. İhracatının yüzde 46’sını AB ile yapan İngiltere hiçbir ek ücret ödemeden AB’ye mal satmaya devam edebilecek. Anlaşma AB'de en çok havacılık, otomotiv ve gıda sektörünü mutlu etti. Ticaretinin diğer ülkelerle de artarak ve pürüzsüz ilerlemesini isteyen İngiltere’nin imzaladığı 63 anlaşma içinde Türkiye, AB dışında beşinci büyük STA’nın imzalandığı ülke.

AB-ÇİN YATIRIM ANLAŞMASI

AB ve Çin arasında müzakereleri 6 yıldır devam eden yatırım anlaşması için de 2020 yılının son günlerinde prensipte anlaşıldı. Yeni yatırım anlaşması sayesinde AB’nin Çin pazarına erişimi kolaylaşacak, yabancı şirketler Çinli şirketlerle daha kolay rekabet edebilecek. Daimler, BMW, Peugeot, Allianz ve Siemens gibi Çin’de büyük varlığı bulunan şirketlerin anlaşmadan özellikle fayda sağlaması öngörülüyor. Anlaşma kapsamında Çin’in önümüzdeki dönemde yabancı şirketlere zorunlu teknoloji transferinin yasaklanmasını öngören yasalar çıkartacağı, devlet teşvikleri konusunda daha şeffaf olacağı ve devlete ait şirketlere yabancı yatırımcılara nispeten pozitif ayrımcılık yapılmasını sonlandıracağı bekleniyor.

ABD-ÇİN FAZ 1

Faz 2 de masada, misilleme de… İkili ticareti pandemiye rağmen ilk 11 ayda yüzde 6,9 artarak 558,43 milyar dolara ulaşan ABD-Çin de, Joe Biden döneminde ticaretin iki tarafa da avantaj sağlaması için görüşmelerini sürdürecek. Çin’in ABD’den 300 milyar dolar ürün almayı taahhüt ettiği Faz 1’in ardından, ABD iş dünyası Faz 2’nin de görüşmelerinin başlamasını istiyor. Öte yandan ABD’nin Çinli teknoloji devlerine karşı uyguladığı yasaklar ve yaptırımlar, Çinli yetkililerin sabrını taşırıp misillemeye de neden olabilir.