Ukrayna Tarım Bakanı Solskyi, DÜNYA'ya konuştu: Gıda fiyatlarında büyük artışlar görülebilir

Elif KARACA

Ukrayna Tarım Bakanı Mykola Solskyi tahıl koridoruna rağmen gıda fiyatlarında kış ayları öncesinde büyük fiyat artışlarının görülebileceğini söyledi.

DÜNYA’ya konuşan Solskyi, ülkelerin kış öncesinde depolarını doldurmak için fazla alım yapmaları halinde yeniden çok yüksek fiyatlarla karşı karşıya kalınabileceğini belirtti. Solskyi sert geçmesi beklenen kış öncesinde ülkelerin böyle davranmaları doğal değil mi, siz ne tavsiye edersiniz? şeklindeki sorumuzu, “Ülkelere benim tavsiyem savaşı durdurmaları olacaktır. Bunu savaş halindeki bir ülkenin bakanı olarak söylemiyorum” dedi.

Tahıl koridoru aracılığıyla taşınan miktarın 1,5 milyon tonu geçtiğini, ancak kapasitenin 5-6 milyon ton olduğunu belirten Solskyi, lojistik ve güvenlikle ilgili koşulların karşılanması halinde bu potansiyelin tamamına ulaşılabileceğinin altını çizdi. Ellerindeki tahılın Tahıl koridoru aracılığıyla taşınmasının, eğer savaş kaynaklı olumsuz koşullar söz konusu olmazsa 1 yıl kadar sürmesini beklediklerini belirten Solskyi, bu yıl Ukrayna kontrolü altındaki tarım arazilerinin yüzde 23-25% azaldığını, bu nedenle 2021’deki 108 milyon tonluk hasata karşı bu yıl 67 milyon tonluk hasat beklediklerini de ifade etti. Ukraynalı bakan, Tahıl koridoru’nun başlarında ürün kalitesiyle ilgili olarak gündeme gelen bazı iddialar konusundaki sorularımızı da yanıtladı.

-Ağustos ayının başından bu yana 1 milyon tondan fazla Ukrayna tahılı sevk edildi. Tabii ki bu, küresel gıda pazarına katkısı açısından önemli bir miktar, ancak mevcut seviyenin çok üzerine çıkarılması gerektiğine dair bazı çağrılar var. Buradan ihraç ettiğiniz miktarı artırmak için herhangi bir plan var mı?

Tahıl koridoru aracılığıyla bugüne kadar sevk edilen Ukrayna tahılının miktarı 1,5 milyon tonu (1 milyon ton değil) geçti. Bunun büyük bölümünü mısır (973.000 ton), buğday (221.700 ton) ve ayçiçek yağı (54.299 ton), geri kalanını ise diğer tarım ürünleri oluşturdu. Esasında burada aylık 5-6 milyon tonluk bir kapasite söz konusu. Lojistik ve güvenlikle ilgili belirli koşullar karşılandığı takdirde bu potansiyelin tamamına ulaşabiliriz. Ukrayna’nın Ağustos ayında diğer kanallarla birlikte gerçekleştirdiği toplam tahıl ve tarım ürünü ihracatı 4,5 milyon ton oldu.

-Ukrayna'da taşınmayı bekleyen kaç milyon ton tahıl kaldı? Sevkiyatların ne kadar zamanda tamamlanmasını bekliyorsunuz?

Tahıl koridorundan tüm tahıl sevkiyatını bir yıl içinde tamamlamayı umuyoruz. Sevkiyatların tamamen bitirilmesi savaş kaynaklı gelişmeler, bombardımanlar veya başka nedenlerle kesintiye uğramazsa 1 yıl sürecektir. 1 Temmuz itibariyle yaklaşık 22 milyon ton tahılımız vardı, ancak daha sonra bu yılın hasadına başlandı. Toplam beklenen 67 milyon ton ürünün şu ana kadar 26 milyon tonunu topladık. Bu miktarı ihraç edebilmek için limanlarda engellemeler ve bombardımanlar olmadan ve anlaşmaya dahil tüm tarafların desteğiyle 1 yıl sürecek etkin bir sevkiyat sürecine ihtiyacımız var.

-Bu sezonun ürününün hasadı sona erdi mi? Özellikle buğday ve ayçiçeği tohumunda önceki yıllara göre bir değerlendirme yapmak mümkün mü?

2021'de 108 milyon ton ile tarihimizin en büyük hasadını yapmıştık. Ukrayna kontrolü altındaki tarım arazilerinin bu yıl yüzde 23-25% azalmasına rağmen, ortalama bir yıla kıyasla oldukça iyi olan 67 milyon tonluk hasat beklentimiz var. Buğday (19 milyon tondan fazla), arpa (5,5 milyon ton), kanola (yaklaşık 3 milyon ton) hasadı tamamlandı. Soya, ayçiçeği ve mısır hasadı başladı. Sırasıyla 10 milyon ton, 3,5 milyon ton ve 27 milyon ton ürün almayı bekliyoruz. Bazı çiftçiler şimdiden kış mahsullerini ekmeye başladılar.

“Savaş durdurulmalı”

- Ukrayna'nın Tahıl koridoru yoluyla ihracatı, son günlerde bir miktar artış görülse de küresel fiyatların düşmesine önemli katkıda bulundu. Fiyatların yeniden yükselmesi için hala ciddi bir tehdit olduğunu düşünüyor musunuz?

Bir dizi faktöre bağlı olarak gıda fiyatlarında yeni artışlar görebiliriz. Bunlardan biri, ülkelerin kış ayları öncesinde rezervlerini doldurmak amacıyla normalde yaptıklarından çok fazla alım yapmaları riski. Ülkelerin kış öncesinde depolarını doldurmak için fazla alım yapmaları halinde yeniden çok yüksek fiyatlarla karşı karşıya kalınabilir. Gıda fiyatlarında yine çok büyük artışlar görebiliriz. Bir diğer risk faktörü de Karadeniz limanlarının yeniden bloke edilmesiyle ilgili. Üçüncüsü ise ABD, Kanada, Arjantin ve Brezilya'da hasatın ne kadar iyi olacağı. Kuraklık nedeniyle onların da bazı zorluklarla karşılaştıklarını görüyoruz.

- Sert geçmesi beklenen kıştan önce rezervlerini artırmak istemeleri doğal değil mi? Onlara ne tavsiye edersiniz?

Ülkelere benim tavsiyem savaşı durdurmaları olacaktır. Bunu savaş halindeki bir ülkenin bakanı olarak söylemiyorum.

- Afrika’ya yeterince tahıl ürünü gönderilebildi mi? Ukrayna’dan kaç gemi Afrika ülkelerine hareket etti?

Daha fazlasını göndermek istiyor muyuz? Evet, sözleşme yükümlülüklerimizi yerine getirmek istiyoruz. Ağustos ayında, Etiyopya ve Yemen için BM Dünya Gıda Programı kapsamında iki gemi kiralandı. İki gemiyle 60.000 tonun üzerinde buğday gönderildi ve bunların 23.000 tonu Cibuti limanına teslim edildi.

- Tahıl koridoru başlamadan önce gemilerin sigortalanması konusunda ciddi endişeler vardı. Bu sorun çözülebildi mi?

Sigorta maliyetini düşürmek için bazı önlemler alındı ama yine de yüksek çünkü savaş sigortası pahalı. Ne kadar çok sevkiyat yapabilirsek ve Tahıl koridoru ne kadar uzun süre çalışırsa, sigorta fiyatımız o kadar iyi olur.

-Tahıl koridoru sevkiyatları ilk başladığında, saklanma koşulları nedeniyle bazı ürünlerde kalite problemi olduğu iddia edilmişti, bunun nedeni neydi? Benzer durumlarla daha sonra da karşılaştınız mı?

24 Şubat'tan önce tahılın bir kısmı zaten gemilere yüklenmişti ve içinde tahıl olan bu gemiler limanda beş ay bekledi. Gemilerdeki tahıl miktarı büyük değildi. Bu tahılın sahibi olan ve navlunu ödeyen tüccarlar daha sonra bu tahılı indirimli olarak sattılar. Bundan sonra tahılın kalitesiyle ilgili hiçbir sorunumuz olmadı. Tüm tahıllar normal koşullarda depolanıyor ve şu anda hasat ettiğimiz tahıl da standart koşullarda saklanacak. Herhangi bir kesinti olmazsa depoda çok fazla beklemeyecekleri için tahıl kalitesinde herhangi bir sorun olmayacağını düşünüyorum.