Tüm gerilime rağmen ABD-Çin ticareti artışta

Donald Trump döneminde ABDÇin arasında yaşanan ticaret savaşlarına rağmen Çin’in ABD ile ticaret fazlası kasımda 37,4 milyar dolara ulaştı. Ülkenin ABD’ye ihracatı kasımda geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 46,1 artarken, ABD’den ithalatı da aynı dönemde yüzde 37,2 arttı. Yılın ilk 11 ayının toplamına bakıldığında da durum değişmiyor. İki süper gücün ticareti pandemiye rağmen ilk 11 ayda yüzde 6,9 artarak 558,43 milyar dolara ulaştı. Çin’in son 39 yılın en büyük ticaret fazlasını açıkladığı kasım ayında AB ile ticaret fazlası 11,4 milyar dolar, ASEAN ülkeleriyle ticaret fazlası 10,8 milyar dolar oldu.

Biden’ın önceliği müttefiklerle ilişkiler

20 Ocak’ta başkanlığı Trump’tan devralacak Joe Biden, görev süresince Çin’le ilişkilerin ne olacağına ilişkin sorulara yanıtlarında “önceliğin Avrupa ve Asya’daki müttefiklerle tekrar ittifakın güçlendirilmesi” olduğunu belirterek ilk faz anlaşmasında uygulanan gümrük vergilerini hemen kaldırmayacağını söylemişti.

Açığın nedeni tasarruf oranlarındaki zıtlık

Yale Üniversitesi öğretim görevlisi, Morgan Stanley eski Asya Başkanı ve “Unbalanced” kitabının yazarı Stephen Roach, Biden yönetimine ABD-Çin ticaret savaşında gerilimin azaltılması için üç önceliği olması gerektiği değerlendirmesini yapıyor: Diyalog, ticaret ve ikili yatırım anlaşmaları.

Çin’in ticaret fazlasının ABD’nin makroekonomik tasarruf probleminden kaynaklandığını belirten Roach, ABD’de kronik tasarruf açığı, Çin’de ise kronik tasarruf fazlası olduğunu hatırlatıyor. ABD’nin 2019 yılında sadece Çin’le değil 102 ülkeyle mal ticareti açığı verdiğini belirten Roach, Çin’in ise 2018’de sadece ABD’yle değil 159 ekonomiyle ticarette fazla verdiğine dikkat çekiyor. Trump’ın Twitter üzerinden politika adımlarını duyurma alışkanlığının diyaloğa zarar verdiği değerlendirmesini yapan Roach, sadece Çin ilişkileriyle ilgilenecek kalıcı bir bakanlığın ticaretten teknolojiye, siber güvenlikten, öğrenci değişimi ve insan haklarına tam sorumluluk taşımasının doğru bir yaklaşım olabileceğini belirtiyor.

Beyaz Saray’a Asya Çarı

Financial Times’da geçen hafta yer alan bir haberde de Roach’un bu önerisinin Biden döneminde gerçekleşebileceği ifade ediliyor. Biden’in Beyaz Saray’da Ulusal Güvenlik Konseyi’ne bir Asya Çarı atamayı değerlendirdiği belirtilen FT haberinde, konuya yakın beş kaynak Biden’ın geçiş ekibinin bu konuyu değerlendirdiğini dile getiriyor.

Faz-1 tamam, sıra Faz-2’de

Çin Dışişleri Bakanı Wang Ji, Çin’de iş yapmakta olan 240 ABD’li şirketi temsil eden ABD-Çin İş Konseyi’ne Biden döneminde Faz1 ticaret anlaşmasına bağlı kalacaklarının taahhüdünü verirken, ABD-Çin İş Konseyi Başkanı Craig Allan ise hafta başında Reuters’a verdiği demeçte Pekin’in ocak ayında imzalanan anlaşmadaki taahhütlerini yerine getireceğinden memnuniyet duyduklarını belirtti. Öte yandan anlaşma kapsamında ABD’den 2020 yılında 75,5 milyar dolar ürün ve hizmet alım taahhüdü vermiş olan Çin’in alımları, Peterson Enstitüsü’ne göre ekim itibariyle bu hedefin yaklaşık yarısında. Allan “Bu iki yıllık bir anlaşma ve planın gerisindeler. Başarılı bir anlaşma…. Ancak henüz bitmedi, bu da Faz -2’nin konusu olacak” diyerek görevi devralacak Biden yönetiminin Faz-2’nin görüşmelerine hızla başlamasını umduklarını belirtiyor.

Devir öncesi Hong Kong yaptırımları

Hong Kong Özel İdari Bölgesi’nde seçimle gelen muhalefet vekillerinin yetkilerinin elinden alınmasında Pekin’in rolü olduğunu düşünen ABD, en az 12 Çinli yetkiliye yaptırım getirmeye hazırlanıyor. Biri ABD’li yetkili olmak üzere konuya yakın üç kaynağın verdiği bilgiye göre yaptırımlar Çin Komunist Partisi yetkililerini hedef alacak. Çin ise ABD’nin içişlerine karıştığı gerekçesiyle yaptırımlara şiddetle karşı çıkıyor ve karardan vazgeçilmemesi durumunda misilleme yapmakla tehdit ediyor. ABD Başkanı Donald Trump, görevi 20 Ocak’ta Joe Biden’a devretmeden önceki son haftalarında Çin’e yönelik baskıyı canlı tutuyor. ABD Dışişleri Bakanlığı ve Beyaz Saray henüz konuya ilişkin açıklama yapmadı. İki kaynağın verdiği bilgiye göre yaptırımlar büyük olasılıkla varlıkların dondurulması ve finansal işlemler ile ilgili önlemleri kapsayacak.

Ticaret fazlası 39 yılın zirvesinde

Çin’in önceki gün açıklanan dış ticaret verileri, pandemiden en hızlı çıkışı gören ülkenin ihracatının kasımda son üç yılın en hızlı artışını kaydettiğini gösterdi. Çin gümrük verilerine göre kasım ayında Çin’in ihracatı bir yıl öncesine göre yüzde 21,1 artarak hem ekimdeki yüzde 11,4’lük artışın neredeyse iki katına hızlandı, hem de analistlerin beklentisi olan yüzde 12’nin de çok üzerine çıktı. Bu artış Şubat 2018’den bu yana görülmüş en hızlı ihracat artışı oldu. İthalat ise yüzde 4,5 artışla, ekimdeki yüzde 4,7’lik artıştan yavaşladı ve Reuters ekonomistlerinin yüzde 6,1’lik artış beklentisinin altında kaldı. Toplam ihracat 268 milyar dolara yükselirken, ithalat ise 192,6 milyar dolara ulaştı. Refinitiv kayıtlarına göre kasım ayı 75,42 milyar dolarla Çin’in 1981’den bu yana en büyük ticaret fazlasını verdiği ay oldu.