TL temmuzun yıldız EM parası oldu

Hilal SARI

Ne oldu?

Küresel piyasalar önce Avrupa, ABD ve İngiltere’den gelen enflasyon verileri sonrasında ABD Merkez Bankası Başkanı Jerome Powell’in ABD Temsilciler Meclisi’nde verdiği ifade ile nispeten hareketli bir hafta geçirdi. Powell, beklentilerden hızlı artan ABD enflasyonuna ilişkin sorulara yanıt verirken “Henüz gerekli koşullardan çok uzağız” diyerek desteklerin devam etmesi gerektiğine dikkat çekti. Çin’in beklentilerin altında gelen büyümesi ve dünya genelinde artan COVID-19 mutasyonları nedeniyle yüzde 9,7’lik büyümeye rağmen “belirsizlik artıyor” uyarısı yapması da, ekonomi yönetimlerinin görünüme ilişkin endişelerinin sürdüğünü gösteriyor. Bu endişeler de mart sonundaki 93,30 zirvesinden mayısta 90’ın altına kadar gerileyen doları desteklemeye devam ediyor. Dolar endeksi TSİ 15:03 itibariyle hafif yükselişle 92,72 düzeyindeydi. Temmuz ayı boyunca dolara karşı performansı en iyi olan gelişmekte olan para birimi ise Türk Lirası oldu. 

Ne dediler?

Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF) Başkanı Robin Brooks, Twitter’dan gelişen piyasa (EM) para birimlerinin temmuz ayının başından bu yana dolar karşısındaki performanslarının yer aldığı bir Bloomberg grafiği paylaşarak, Türk Lirası’nın yüzde 2,10’luk yükselişle, en iyi performansı sergileyen EM parası olduğunu vurguladı.

Fed Başkanı Jerome Powell’in enflasyonun ‘geçici’ olduğuna ilişkin birden fazla açıklamasının olduğu 16 Haziran’dan 16 Temmuz’a geçen sürede dolar endeksi 90,53 düzeyinden, TSİ 15:32 itibariyle 92,74’e kadar yükseldi. 16 Haziran’da 8,60 düzeyinde olan dolar/TL kuru ise haziran sonunda 8,80’e kadar yükseldikten sonra dolardaki güçlü seyire rağmen TSİ 15:35 itibariyle 8,50’nin de altını test etti. Son bir yılda yüzde 25’lik bir değer kaybı yaşasa da, temmuzda IIF Başkanı Brooks’un da dediği gibi TL, açık ara en çok güçlenen gelişen ülke parası oldu. 30 Haziran-16 Temmuz tarihleri arasında TL dışında yükselen iki EM parası var, Meksika pesosu (yüzde 0,30) ve Hint rupisi (yüzde 0,01). Vaka sayıları artan Şili, Pilipinler, Brezilya ve Macaristan’da ise para birimleri yüzde 2,5 ila 3’lük kayıplar yaşadı. 

Küresel sermaye piyasaları bu ayrışmaya şüpheyle bakıyor

Ancak IIF Başkanı Brooks Türk Lirası’nın bu pozitif ayrışmasına küresel sermaye piyasalarının şüpheyle yaklaştığına dikkat çekerek şöyle diyor: “Sonuçta bundan bir yıl önce Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın döviz rezervlerindeki erime ile değer kaybetmeye başlamıştı.”

ABD Hazine Bakanı Janet Yellen da, Powell’ı destekler nitelikte bir açıklama yaparak birkaç ay daha hızlı enflasyon yaşanacağını, orta vadede ise enflasyonun normal seviyelere gerilediğinin görüleceğini düşündüğünü - ancak yine de bu konuya çok dikkat edilmesi gerektiğini - söyledi. Yellen’a göre 2008’dekine benzer bir tehlike yok ancak konut fiyatlarındaki yükseliş, ABD’de düşük gelirli aileler için baskı yaratıyor. 

Ne olacak?

Ancak Powell ve Yellen’a enflasyonun ‘geçici’ olduğu konusunda katılmayan uzman ve siyasetçilerin de sesleri çoğalmaya başladı. Enflasyon verilerinin sert yükselişi sürdürmesi tapering’i beklenenden erken başlatıp EM paralarını tekrar riske sokabilir. 

St. Louis Fed Başkanı James Bullard da Yellen gibi büyüyen konut balonuna dikkat çekerek desteklerin bu balonu daha da büyüttüğünü söylüyor ve “Yüzde 7’lik büyümeye paralel pandeminin daha iyi kontrol altına alınması sebebiyle acil durum desteklerini geri çekmek için doğru zaman olduğunu düşündüğünü” söyledi. 

İngiltere Merkez Bankası yönetim kurulu üyesi Michael Saunders da İngiltere’de beklentilerin üzerinde gelen enflasyon verisinin ardından “”Merkez Bankası enflasyonda beklenmedik keskin yükseliş nedeniyle tahvil alım programını daha erken sonlandırabilir” dedi.