PMI’larda da resesyon sinyali: İmalat daralıyor

Hilal SARI

S&P Global tarafından açıklanan Küresel İmalat PMI verileri, ağustos ayında artan enerji fiyatlarının ve enflasyonun üretimi daraltmaya devam ettiğini ve resesyon risklerinin - özellikle de Euro Bölgesi için - giderek arttığını ortaya koydu. Kuzey Akım 1’in 2 Eylül’de tekrar açılacağı beklentisiyle Avrupa’da gösterge doğalgaz fiyatı perşembe günü TTF 222 Euro/MWh düzeyine kadar gerilemiş olsa da, para politikalarının sıkılaşıyor olması, enerji ve gıdada fiyatların halen çok yüksek seyrediyor olması, başta Euro Bölgesi olmak üzere küresel imalat sektörünü olumsuz etkilemeye devam ediyor.

Yeni siparişler düşüşte, stoklar yükselişte

S&P Global Euro Bölgesi İmalat PMI endeksi temmuzdaki 49,7 düzeyinden ağustosta biraz daha gerileyerek 49,6’ya geriledi ve daralmaya işaret eden 50’nin altında kalmaya devam etti. JP Morgan Küresel İmalat PMI verisi ise temmuzdaki 51,1 düzeyinden 26 ayın en düşük düzeyi olan 50,3 düzeyine kadar geriledi. Ağustosta küresel imalat üretiminin daraldığını aktaran S&P Global raporunda anket yapılan 30 ülkenin sadece 10’unda yükseliş kaydedildiği, bu artışların ise çok marjinal artışlar olduğu aktarıldı. Euro Bölgesi’ne ilişkin anket sonuçlarında gelecek döneme ilişkin görünümü takip eden göstergeler “yeni siparişlerin düştüğüne, ham madde stoklarının tekrar artışta olduğuna, fabrika birikmelerinin azaldığına ve nihai ürün stoklarının ‘rekor hızda’ yükseldiğine” işaret ediyor. Danışmanlık şirketi Accenture’den Küresel Sanayi Direktörü Thomas Rinn “Ekonomiler yüksek enflasyon, giderek çoğalan belirsizlikler ve artan faiz oranları sonucu sorunlar yaşadığı için resesyona ilişkin zorluklar da artıyor” değerlendirmesini yapıyor. Mevcut makroekonomik baskılar ve giderek ağırlaşan geçim krizleri, Rinn’e göre “önümüzdeki aylarda da faaliyetlerde daralmanın devam etmesine yol açarsa sürpriz olmaz”.

Fitch: Resesyon artık daha olası

Fitch Ratings perşembe günü yayınladığı açıklamada Rusya’nın Kuzey Akım 1’i tamamen kapatmasının “giderek daha makul bir olasılık haline dönüştüğünü ve Euro Bölgesi’nde resesyonun artık daha olası göründüğünü” söylemişti. Capital Economics de Euro Bölgesi’nde yüzde 6,6’ya düşen işsizliğin tek iyi veri olduğuna dikkat çekiyor ve “Bölgeyi zor bir kış bekliyor ve resesyon yaklaşıyor” değerlendirmesini yapıyor. Tekrar artan Çin karantinalarına ilişkin küresel ekonominin tedarik zincirlerinde yeni sıkışmalara neden olabileceği yönünde endişeler de dile getiriliyor.

Dolar 20 yılın yeni zirvesini gördü

ABD’de imalat sektörünün Euro Bölgesi’ne göre daha iyi bir durumda olması, istihdamın ve yeni siparişlerin ağustosta da büyümesi, doları 20 yılın yeni zirvesine taşırken, euro/dolar paritesi tekrar 0,9933 düzeyine kadar geriledi. Dolar endeksi 2 Eylül 2002'den bu yana en yüksek zirve olan 109,770’yi de aştı ve en son 3 Haziran 2002'de görülen 109,812 düzeyine kadar yükseldi. Cleveland Fed Başkanı Loretta Mester, çarşamba günü yaptığı açıklamada “ABD’deki faiz oranlarının 2023’ün başlarında yüzde 4’ünde üzerine çıkacağını, bunun ekonomik büyümeyi yüzde 2’nin de altına indireceğini öngördüğünü ancak Fed’in 2023 yılı boyunca herhangi bir faiz indirimine gitmesini beklemediğini” söylemişti. Fed, reel faizi (politika faizi - enflasyon) pozitife çekerek enflasyonu düşürmeyi hedefliyor. Faizi 8 yıl sonra ilk kez son toplantısında pozitife çeken ECB tarafında ise faiz artırımı durumu daha da kötüleştirebilir. Morgan Stanley ECB’nin yönetim kurulunda 75 bps’cilerin galip geleceği görüşünde. Savaş kaynaklı enerji krizinin devam etmesi, euro/ dolar paritesini de baskılamaya devam ediyor ve enerji krizi çözülmeden paritede güçlü bir yükseliş beklenmiyor.

“İtalya’da 120 bin hizmet şirketi batabilir”

Satınalma yöneticileriyle yapılan anketler sonucu yayınlanan raporlarda Euro Bölgesi’nde imalat faaliyetlerinin 26 ayın en düşük düzeyinde olduğu görülüyor. İmalatın daraldığı tek yer Euro Bölgesi değil. Bazı ekonomilerde Ağustos ayı İmalat PMI verileri şöyle: Çin 49,5; ABD 52,5; Almanya 49,1; İngiltere 47,3; İtalya 48; İspanya 49,9; Fransa 50,6; Kanada 48,7. İtalya’nın iş dünyası derneği Confcommercio, çarşamba günü yayınladığı uyarıda “gelecek 10 ay içinde hizmet sektöründe faaliyet gösteren 120 bin İtalyan şirketin batabileceğini, bunun 370 bin istihdam kaybı anlamına geleceğini” söyledi.