OpenAI, kâr amacı gütmeyen yapısından kâr amacı güden bir şirkete dönüşmeyi planlıyor.

Cornell Üniversitesi’nden Sarah Kreps, “OpenAI’nin kâra odaklanması, Microsoft’un şirkete yaptığı yatırımların karşılığını daha fazla almasına yol açabilir” dedi. Yeniden yapılandırılacak bir iş modeliyle Microsoft, halihazırda cömert olan kâr sınırlarını yeniden müzakere edebilir ve OpenAI’nin geliştirdiği genel yapay zeka (GAI) üzerindeki çıkarları genişletebilir.

Ancak bu değişim, Microsoft için bazı zorluklar da barındırıyor. OpenAI’nin devasa değeri ve potansiyel olarak riskli teknolojisi, bu dönüşümü hem yasal hem de halk nezdinde karmaşık hale getiriyor. Ayrıca, bu geçiş düzenleyicilerin tepkisine yol açabilir. ABD Federal Ticaret Komisyonu’nun (FTC) OpenAI ve Microsoft’a yönelik yürüttüğü yapay zeka piyasası incelemesi de bu sürecin bir parçası.

Büyük değişim dönemi

OpenAI, son dönemde büyük değişimler yaşıyor. Şirketin üst düzey yöneticilerinden Mira Murati’nin ayrılması ve Google ile Amazon destekli Anthropic gibi rakiplerle artan rekabet, bu değişim sürecinin önemli parçaları arasında. Şirketin kâr amacı güden bir yapıya geçişi, bu dönüşümün en büyük adımı olabilir.

OpenAI, 2015 yılında kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olarak kuruldu. Şirketin ilk hedefi, insanlığa fayda sağlamak ve teknolojisini kamu yararına açık kaynak olarak sunmaktı. Ancak 2019 yılında CEO Sam Altman, Microsoft’tan milyarlarca dolar yatırım toplamak amacıyla kâr amacı güden bir yan kuruluş oluşturdu.

Bu yapı, Microsoft’a yönetim kurulunda sandalye veya oy hakkı vermeyen bir sistem olarak kurgulandı. Ancak bu iki yapı arasındaki gerilim, 2023 yılında Altman’ın görevden alınması ve beş gün sonra geri getirilmesiyle doruğa ulaştı.

Bu olayın ardından Microsoft, yönetim kurulundaki oy hakkı olmayan gözlemci pozisyonundan vazgeçti. Bununla birlikte, OpenAI’nin kâr amacı güden bir yapıya geçişi ABD ve Avrupa’daki düzenleyicilerin ilgisini çekmiş durumda. Özellikle yapay zeka teknolojilerinin kamuya açık ve denetlenebilir olması gerektiğini savunan bilim insanları, bu değişime karşı çıkıyor.

Kamu yararı şirketi statüsü

OpenAI’nin geçiş sürecinde bir kamu yararı şirketi olarak kaydolması bekleniyor. Bu tür şirketler, geleneksel şirketler gibi faaliyet gösterirken, topluma yönelik girişimlere daha fazla kaynak ayırabiliyor. Kamu yararı şirketleri arasında Elon Musk’ın xAI’si, Warby Parker ve Etsy gibi isimler yer alıyor. Uzmanlara göre, bu tür bir geçiş, yatırımcı ilgisini hızla artırabilir.

Bununla birlikte, OpenAI’nin iş yapısının yasallığıyla ilgili soruşturmalar da gündemde. Elon Musk, OpenAI’ye yaptığı 100 milyon dolarlık yatırımın kamu yararına kullanılmadığı gerekçesiyle şirkete dava açtı. OpenAI’nin kâr amacı güden bir yapıya dönüşmesi, ABD İç Gelir Servisi’nin de dikkatini çekebilir. Zira şirket, hayırsever bir kuruluş olarak vergi muafiyetine sahipti.

Uzmanlar, düzenleyicilerin bu dönüşüm sürecinde OpenAI’nin varlıklarının piyasa değerine göre değerlendirilmesi gerektiğini belirtiyor.