İmalat sektörüne Çin ve enflasyon freni

Hilal SARI

Çin'de imalat sektöründe ekonomik etkinliği ölçen imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) mayısta 49,6'ya yükseldi. Ulusal İstatistik Bürosu verilerine göre, nisanda 47,4 olan endeks, mayısta 2,2 puan artarak 49,6'ya çıktı. Nisanda 41,9 olan imalat dışı PMI endeksi de mayısta 5,9 puan artarak 47,8'e yükseldi. PMI endeksinde 50'nin üzerindeki değerler ekonomik faaliyetlerdeki artışa, altındaki değerler ise azalmaya işaret ediyor.

İmalat PMI endeksi, COVID-19 kısıtlamaları nedeniyle çok sayıda işletmenin üretime ara vermek veya kısmi yürütmek zorunda kaldığı nisanda 2,1 puan azalarak 47,4'e gerilemişti. Bu, salgının başlangıcında üretim üzerindeki etkilerin ilk hissedildiği Şubat 2020'den bu yana görülen en düşük seviye olarak kaydedilmişti. Nisanda, başta Çin'in en büyük kenti Şangay olmak üzere büyük nüfusa sahip, kritik sanayi ve iş kollarına ev sahipliği yapan büyükşehirlerindeki kısıtlamaların ekonomi üzerindeki etkisi belirgin şekilde hissedilmişti. Birçok sahada ölçülen ekonomik performans, Vuhan kentinde COVID-19’a ilişkin ilk vakaların görülmesinden bu yana en düşük seviyelere gerilemişti.

Japonya, Filipinler, Malezya ve Tayvan’da da imalat hız kesti

Japonya’da da imalat sektörü üç ayın en düşük hızında büyüdü ve üreticiler S&P Global satınalma yöneticileri anketinde “Çin karantinaları ve Ukrayna savaşına bağlı olarak girdi maliyetlerinde yeniden artış olduğunu” aktarıyor. İmalat PMI nisandaki 53,5 düzeyinden mayısta 53,3’e geriledi.

Filipinlerde de durum benzer ve fabrika faaliyetleri nisandaki 54,3 düzeyinden mayısta 54,1’e yavaşladı. Malezya’da imalat PMI endeksi 51,6’dan daralma bölgesinin sınırındaki 50,1’e geriledi. Tayvan imalat PMI ise nisandaki 51,7’den 50,0’ye indi.

Güney Kore şimdilik istisna

Dış ticaret verileri açıklanan Güney Kore ise Asya ekonomileri arasında mayısta imalatı hızlanan tek büyük ekonomi. Avrupa ve ABD’ye ihracatın hızlanması, Çin’in yavaşlamasını bertaraf etti ve ihracat mayısta nisana göre hızlandı ve yıllık bazda yüzde 21,3 artışla 61,52 milyar dolara yükseldi. Beklenti ihracatın yüzde 19,3 artmasıydı. Nisandaki artış yüzde 12,9. Çin’e ihracatı nisanda yüzde 3,4 düşen Güney Kore, mayısta Çin’e ihracatını geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1,2 artırdı. Uzmanlar Güney Kore için önümüzdeki dönemde en büyük riskin Çin’in yavaşlaması olduğunu söylüyor.

Hindistan’da ise sektör maliyet baskılarına rağmen mayısta nisana göre hafif yavaşlayarak büyümeye devam etti; İmalat PMI 54,7’den 54,6’ya geriledi. Uluslararası satışlarda 11 yılın en hızlı artışı kaydedildi ancak üretici enflasyonu tarihi rekorlarda seyrini koruyor.

Avrupa imalatını tedarik darboğazları ve enflasyon vuruyor

Euro Bölgesi’nde ise imalat sektörü Ukrayna savaşıyla yeni tarihi rekorlara tırmanan enflasyon nedeniyle yavaşlıyor. Birliğin imalat siparişleri mayıs ayında yaklaşık iki yıl aradan sonra ilk kez düştü. İmalat PMI nisandaki 55,5 düzeyinden 18 ayın en düşük seviyesi olan 54,6’ya geriledi. malat üretimi ise 51,3 ile 2 ayın zirvesinde.

S&P Global Market Intelligence (eski adıyla IHS Markit) Başekonomisti Chris Williamson, PMI verisine ilişkin açıklamasında “tedarik darboğazları, giderek artan enflasyon baskıları ve ekonomik görünüme ilişkin belirsiziliğin artmasıyla zayıflayan talebe bağlı olarak Euro Bölgesi üreticilerinin zorlanmaya devam ettiğini” söylüyor. Yavaşlamanın gelecek aylarda “hızlanarak devam edeceğini” öngördüklerini belirten Williamson “Sipariş/stok oranları düşüşün önümüzdeki aylarda, mal talebinde ani bir artış olmaması durumunda, hızlanarak devam edecek” ifadelerini kullandı. Yaklaşık 2 yıl aradan sonra imalat siparişlerinde ilk kez görülen düşüş ise birçok ürün ve hammaddede fiyatların artmasının yanısıra enerji fiyatlarındaki artıştan da kaynaklanıyor. Enflasyon ise tüketicilerin alım gücünü eritmeye devam ediyor ve pandemi kısıtlamaları sonrası talebin üründen hizmete kaymasının da etkisi var.

ALMANYA İmalat PMI nisanda gördüğü 20 ayın en düşük düzeyi 54,6’dan 54,8’e yükseldi. Ancak siparişlerde düşüş var ve talep yükselen enflasyonla zayıflamaya devam ediyor.

FRANSA’da talepteki yavaşlama imalat PMI verisini nisandaki 55,7’den mayısta 54,6’ya geriletti.
İTALYA imalat sektörü üretimi mayısta iki yıl aradan sonra ilk kez düştü. Neden hem zayıf talep hem de tedarik sorunları. Siparişlerde de Kasım 2020’den bu yana ilk kez düşüş görüldü.

İSPANYA’da tedarik sorunları ve enflasyon nedeniyle satış büyümesi olmamasına rağmen imalat sektörü üretiminde artış var. İmalat PMI 53,3’ten 53,8’e yükseldi.

İNGİLTERE’de ise imalat büyümesi hız kesti, hem yeni siparişler hem de istihdam büyümesi yavaşlıyor. İmalat PMI nisandaki 55,8’den mayısta 54,6’ya geriledi.

“Rusya PMI verisindeki iyileşme gerçek durumu yansıtmıyor”

Rusya imalat sektörü faaliyetleri, G7 ve Avrupa Birliği’nin uyguladığı birçok yaptırıma rağmen, mayıs ayında üç aylık daralmanın ardından tekrar büyümeye başladı. S&P Global tarafından açıklanan rapora göre, fiyat baskıları önemli ölçüde azalırken, imalat PMI nisandaki 48,2 düzeyinden mayısta 50,8’e yükseldi. Ancak 24 Şubat’ta başlayan ve Rusya’nın “özel askeri harekat” olarak gördüğü Ukrayna Savaşı ve ardından gelen yaptırımlar, faaliyetleri ve talebi baskılamaya devam ediyor.

S&P Global’dan yapılan açıklamada “Sevkiyat sürelerinin uzaması normalde talebin iyileştiğine ilişkin bir işarettir, ancak burada yaptırımlar nedeniyle süreler uzuyor ve verideki iyileşme kısmen de buradan kaynaklanıyor” denildi. S&P Global, manşet imalat PMI verisinde iyileşme olduğu halde gerçek imalat üretiminin mayısta düştüğünü söylüyor.