G7 ülkeleri “Dünyayı Aşıla” girişimiyle fakir ülkelere destek olacaklar

Hilal SARI

Ne oldu? 

G7 ekonomilerinin liderleri iki yıla yakın bir süredir ilk kez İngiltere’de gerçekleşen G7 Liderler Zirvesi’nde yüz yüze geliyor. Dün (İnternet için Bugün) başlayan zirvede ana gündem Çin, Rusya, COVID-19 pandemisi ve iklim krizi. Ancak G7 maliye bakanlarının uzlaştığı ve bazı itirazlar olan uluslararası vergi reformu da liderlerin önemli gündem maddeleri arasında. İngiltere’nin ev sahipliği yaptığı 11-13 Haziran tarihli zirve Cornwall’da bir araya gelen binlerce iklim aktivisti ve COVID-19 pandemisinde eşitlik isteyen vatandaşların tepkileri gölgesinde gerçekleşiyor. Daha önce aralarında DSÖ’nün de yer aldığı otoritelerden ve kamuoyundan, kritik ve yetersiz olan aşı tedariğinin aslan payını almakla suçlanan zengin 7 ekonominin “Dünyayı Aşıla” isimli bir girişimle 2022 sonuna kadar yoksul ülkelere 1 milyar doz aşı gönderilmesini taahhüt etmesi bekleniyor. 

Ne dediler? 

ABD Başkanı Joe Biden, G7 zirvesi için geldiği Cornwall’de ABD’nin 500 milyon doz BioNTech/Pfizer aşısından alacağını ve bunu dünyanın en yoksul ülkelerine bağışlayacağını duyurdu ve şöyle dedi: “Olabildiğince fazla hayat kurtarabilmek bizim sorumluluğumuzdur ve bu insani bir yükümlülüktür.” Biden’ın açıklamasına göre bu alımın 200 milyon dozu bu yıl, kalanı 2022’de yapılacak. 

İngiltere Başbakanı Boris Johnson da, yardımcılarının Financial Times gazetesine verdiği bilgilere göre gelecek 12 aylık süreçte toplam 100 milyon doz fazla aşıyı yoksul ülkelere bağışlayacak. Avrupa Birliği de yıl sonuna kadar Afrika ülkelerine ve yoksul ülkelere toplam 100 milyon doz bağış yapmayı taahhüt etmişti. 

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ise zirve öncesi yaptığı açıklamada G7’de Afrika’daki aşılamanın hızlanması önündeki engellerin kaldırılması için baskı yapacaklarını söyledi. Amaç 2021 sonu itibariyle yüzde 40 bağışıklık oranına, 2022 ilk çeyrek sonu itibariyle yüzde 60 bağışıklık oranına ulaşılmasını hızlandırmak. 

Zirvenin yazılı ajandasında bulunmasa bile en önemli gündemlerinden biri de uluslararası minimum kurumlar vergisi de içeren yeni vergi reformu konusu. 

Beyaz Saray bilgi notuna göre, Biden ve diğer G7 liderleri zirvenin ilk gününde en az yüzde 15 asgari kurumlar vergisine ortak destek verecek. Ayrıca iki ayaklı yeni vergi reformunun dev şirketlerin faaliyetlerini gerçekleştirdikleri ülkelerde vergilendirilmesini sağlayacak bir bölüm de bulunuyor. G7 liderleri tarafından desteklenirse, birçok ülkenin Amazon, Google, Facebook gibi çoğu ABD merkezli olan dev teknoloji şirketlerini vergilendirmek için muhtelif olarak uygulamaya başladığı Dijital Hizmet Vergileri’nin askıya alınması gerekiyor. 

Ne olacak? 

G7 ekonomileri Beyaz Saray açıklamalarına göre yoksul ülkelerin COVID-19’la mücadelesine 100 milyar dolar Uluslararası Para Fonu (IMF) finansmanı da yönlendirmeyi değerlendiriyor. Konu Cornwall’de masaya yatırılacak ve dünya ekonomisinin iyileşmesi için zengin ülkelerin liderleri bu fonların pandemiden iyileşmeye gücü yetmeyen ekonomilere ayrılmasını değerlendirecek. Ayrıca IMF’nin Özel Çekme Hakları’nın (SDR) en çok ihtiyacı olan ülkelere yeniden dağıtılması da G7 liderlerinin masasında tartışılacak konulardan. Fransa Cumhurbaşkanı Macron perşembe günü Elysee Sarayı’nda yaptığı açıklamada SDR’den Afrika ülkelerine 100 milyar dolar ayrılması için diğer G7 liderlerine çağrı yapmıştı. Nisanda maliye bakanlarının bir araya geldiği zirvede SDR haklarının 650 milyar dolar yükseltilmesine karar verilmişti, ancak o zamandan bu yana Afrika’ya sadece 34 milyar dolar ayrıldı.