Ejderin yavaşlaması ve ‘sıfır COVID’i büyük risk

Hilal SARI

Çin ekonomisinin yavaşlaması ve Omicron vakalarındaki artışa bağlı olarak sıfır COVID politikalarını sürdürmesi, küresel ekonomi için de önemli riskler oluşturuyor. Dünyanın en büyük tüketicilerinden Çin’de talebin yavaşlaması küresel ticaret hacminin de yavaşlamasına neden olabilir. Ayrıca Kış Olimpiyatları öncesinde Omicron’un toplum içinde yayılmasını önlemek amacıyla halen uygulanmakta olan “sıfır COVID” politikaları 2022’de gevşemesi beklenen tedarik darboğazlarının bu yıl da kalıcı hale gelmesine neden olabilir.

“Büyüme 1,5 yılın en düşük hızında”

Dünyanın en büyük ikinci ekonomisi Çin’de konut sektöründe zayıf talep kaynaklı yaşanan yavaşlama, borçlanmaya getirilen kısıtlamalar ve katı COVID-19 önlemleri 2021’in 4. çeyreğinde büyümeyi 1,5 yılın en düşük düzeyine indirmiş olabilir. Bugün açıklanacak resmi GSYH büyüme verileri öncesinde Reuters ekonomistleriyle yapılan ankette, Çin ekonomisinin ekim-aralık döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 3,6 büyüdüğü öngörüldü. Çin’in bir önceki çeyrekte yıllık büyümesi ise yüzde 4,9 olmuştu. Ancak buna rağmen Çin 2021 yılının tamamında yüzde 8 büyüme ile 10 yılın en hızlı büyümelerinden birini kaydetmiş olacak. Reuters ekonomistleri 4. çeyrekte bir önceki çeyreğe göre büyümenin ise yüzde 1,1’e yükselmiş olacağını tahmin ediyor. 3. çeyrekte 2. çeyreğe göre yüzde 0,2 büyüme kaydedilmişti.

İçerdeki zayıf talebi güçlü dış taleple bertaraf etti

2021 yılında güçlü küresel talep, Çin’in Batı’yla olan politik gerilimlerine rağmen dış ticaretine dokunamadı ve Çin 2021’de rekor dış ticaret fazlası verdi. Macquarie Çin Başekonomisti Larry Hu “Küresel talep muhtemelen bu yılki büyümenin itici gücüydü. İç pazarda konut sektöründeki yavaşlama ve çok zayıf tüketimin bertaraf edilmesini sağladı” diyor. Geçtiğimiz cuma günü açıklanan resmi verilere göre Çin’in dış ticaret fazlası 2021’de 2020’ye göre yüzde 26 artışla 676 milyar dolara yükseldi. İhracat 2021 yılının tamamında yüzde 30 artışla 3,36 trilyon dolar olurken, sadece aralıkta ihracat yıllık bazda yüzde 21 arttı ve 2021’in tüm aylarında ihracattaki artış iki haneli oldu. Pandemi döneminde küresel gelirin hizmetlerden tekrar mal tüketimine kayması Çin’in küresel ticaretteki önemini artırmış oldu.

2022’ye girerken Çin’de faaliyet gösteren çokuluslu şirketler şimdiden sıfır COVID politikaları nedeniyle önemli sorunlar yaşıyor. Volkswagen ve Toyota Tianjin fabrikalarını geçen hafta kapatmak zorunda kaldı. Xian’daki çip üreticisi Samsung’da birçok çalışan karantinalar nedeniyle iş başı yapamıyor. Pekin’deki tek bir Omicron vakası için bir mahalle karantinada ve 2.430 kişiye test yapıldı.

“Darboğazlar 2020’den de kötü hale gelebilir”

Çin’in yeni Omicron dalgasını kontrol etmek için uygulayacağı kısıtlamalar bazı uzmanlara göre tedarik zincirlerindeki sorunları 2020’den de kötü bir hale getirebilir. ABD merkezli tedarik zinciri danışmanlığı şirketi Seraph’ın CEO’su Ambrose Conroy. “Çin Yeni Yıl tatili, Pekin Kış Olimpiyatları ve COVID-19 vakalarındaki artış bir araya gelince mükemmel bir fırtınayla karşılaşabiliriz” diye uyarıyor. Conroy şirketlerin kısa vadeli bir karantina için 2020’ye göre daha hazırlıklı olduğunu belirtiyor ve ekliyor “Ancak daha geniş ve uzun karantinalar büyük bir hasar verebilir”. Çin’de şu anda 13 milyon nüfuslu Xian kentindeki karantina 3. haftasına girdi. Pekin’den sadece 100 km uzakta olan 14 milyon nüfuslu liman kenti Tianjin’de de zorunlu COVID-19 testleri yapılıyor. Dünyanın en büyük iPhone fabrikasının yer aldığı Shenzen’de faaliyet gösteren Tayvanlı bir üretici Financial Times’a verdiği demeçte “Eğer Çin’in güneyindeki üretim üslerinde bir karantina olursa işler 2020’den de kötü hale gelir” diyor. Danışmanlık şirketi McKinsey’den Didier Chenneveau ise “Bu sefer daha da endişeliyim çünkü dünya genelinde tüm tedarik zincirleri zaten çok gerilmiş durumda. Taşımacılık tarafında hala uzun gecikmeler var ve parça/ hammadde darboğazları da devam ediyor” değerlendirmesini yapıyor.