Dünyada gıda fiyatları 1,5 yılın en hızlı yükselişini gösterdi

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), dünya gıda emtia fiyatlarının, ölçütü olan şekerin başı çektiği gruplarda fiyatların yükselmesiyle, eylül ayında 18 ayın en hızlı artışını gördüğünü bildirdi.

Küresel olarak işlem gören bir dizi gıda emtiasının uluslararası fiyatlarındaki aylık değişiklikleri izleyen FAO Gıda Fiyat Endeksi, eylül ayında ortalama 124,4 puana ulaştı. Bu, ağustos ayına göre yüzde 3,0 ve bir yıl öncesine göre yüzde 2,1 daha yüksek bir rakama işaret etti.

Şeker fiyatları çift hanede arttı

FAO Şeker Fiyat Endeksi, eylül ayında yüzde 10,4 artarak en büyük artışı kaydetti. Artış, Brezilya'daki kötüleşen mahsul beklentileri ve Hindistan'ın etanol üretimi için şeker kamışı kullanımına ilişkin kısıtlamaları kaldırma kararının ülkeden ihracat olanaklarını etkileyebileceği endişelerinden kaynaklandı.

Aşırı hava olayları fiyatları etkiledi

FAO Tahıl Fiyat Endeksi, buğday ve mısır ihracat fiyatlarındaki artışın öncülüğünde ay boyunca yüzde 3,0 arttı. Uluslararası buğday fiyatları, büyük ölçüde Kanada ve Avrupa Birliği'ndeki aşırı yağışlı koşullara ilişkin endişeler nedeniyle arttı. Ancak bu kısmen Karadeniz bölgesinden rekabetçi fiyatlı tedariklerle telafi edildi.

Dünya mısır fiyatları da Brezilya'daki Madeira Nehri ve ABD'deki Mississippi Nehri boyunca önemli ulaşım rotalarındaki düşük su seviyelerinden etkilenerek yükseldi.

Buna karşılık, FAO Tüm Pirinç Fiyat Endeksi, kısmen genel olarak sakin ticaret faaliyetlerini yansıtarak yüzde 0,7 düştü.

Düşük üretim yağ fiyatlarında etkili oldu

FAO Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi, palm, soya, ayçiçeği ve kolza yağı için genel olarak daha yüksek tekliflerle ağustostan bu yana yüzde 4,6 arttı. Uluslararası palm yağı fiyatlarındaki artış, Güneydoğu Asya'daki büyük üretici ülkelerdeki beklenenden düşük üretimden kaynaklanırken, soya yağı tekliflerindeki toparlanma, öncelikle ABD'deki beklenenden düşük ezmelerden kaynaklandı.

FAO Süt Ürünleri Fiyat Endeksi, eylül ayında tam yağlı süt tozu, yağsız süt tozu, tereyağı ve peynir için tekliflerin artmasıyla yüzde 3,8 arttı.

Ette, tavuk fiyatları etkili oldu

FAO Et Fiyat Endeksi, esas olarak Brezilya'nın ürününe yönelik güçlü ithalat talebinin yönlendirdiği daha yüksek kümes hayvanı eti fiyatları nedeniyle yüzde 0,4 arttı. Dünya sığır ve domuz eti fiyatları sabit kalırken, küçükbaş hayvan eti fiyatları ağustos seviyelerinden biraz düştü.

Küresel pirinç üretimi ve ticareti için tahminler yükseltildi

FAO, küresel tahıl üretimine ilişkin 2024 tahminini, küresel iri taneli tahıl üretiminde yapılan küçük bir azalmayı telafi eden pirinç ve buğday üretimlerindeki yukarı yönlü revizyonları yansıtarak 2 milyar 853 milyon tona yükseltti. Tahıl Arzı ve Talebi Özeti'nde yayınlanan yeni rakam, 2023'teki rekor üretimin biraz altında kalmaya devam ediyor.

Beklentiler değişti

Avustralya'daki iyileşen verim beklentileri, aşırı yağışlı koşullar nedeniyle Avrupa Birliği'nin tahmininde yapılan önemli kesintiyi fazlasıyla telafi ettiğinden, dünya buğday üretiminin 2024'te bir önceki yıla göre yüzde 0,5 artması bekleniyor. Buna karşılık, kaba taneli tahılların küresel üretiminin 2023'ten itibaren yüzde 0,8 oranında düşmesi bekleniyor.

2024/25'teki dünya pirinç üretiminin yüzde 0,9 oranında artarak 539,2 milyon tonluk tarihi bir zirveye ulaşması öngörülüyor.

Tüketimde artış bekleniyor

Dünya tahıl toplam kullanımının 2024/25'te yüzde 0,4 oranında artarak 2 milyar 853 milyon tona ulaşması tahmin edilirken, küresel tahıl stoklarının yüzde 1,2 oranında genişlemesi ve pirinç stoklarının üç kat daha hızlı artması öngörülüyor.

Tahıllardaki uluslararası ticaretin şu anda 488,1 milyon ton olması öngörülüyor ve bu da 2023/24 seviyesine göre yüzde 2,7'lik bir daralmayı temsil ediyor. Ancak Afrika ve Yakın Doğu'dan yapılan ithalatın artmasının 2025 yılında uluslararası pirinç ticaretinde toparlanmaya öncülük edebileceği görülüyor.